MÜLKİYET HAKKI BAĞLAMINDA TÜRK VE FRANSIZ UYUŞMAZLIK MAHKEMELERİNİN GÜNCEL FİİLİ YOL İÇTİHADI

Yıl 2020, Sayı: 43, 79 - 96, 15.07.2020

Murat Şaşı

Öz

Türk hukukundaki fiili yol içtihadı büyük ölçüde Fransız yüksek yargı mercilerinin verdiği kararlara dayanmaktadır. Fransız Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 2013 yılında vermiş olduğu iki önemli karar ile mülkiyet hakkı kapsamındaki fiili yol içtihadında önemli bir değişim yaşanmıştır. Yeni içtihada göre mülkiyet hakkına yönelik idarenin bir müdahalesinden dolayı fiili yolun uygulanabilmesi, mülkiyetin yok olması şartına bağlanmıştır. Bu durum, mülkiyet hakkı bağlamında fiili yola göre yargılama yapılmasını büyük ölçüde ortadan kaldırmaktadır. Türk hukukunda ise fiili yol içtihadının istikrarlı bir şekilde devam ettiği görülmektedir. Hukukumuzdaki filli yol içtihadı Yargıtay’ın geçmiş yıllarda vermiş olduğu içtihadı birleştirme kararlarına dayanmakta olup, idarenin kamulaştırma veya usulüne uygun olarak işgal kararı almaksızın özel mülkiyette bulunan taşınmaza el atılması ile plan veya projesine aykırı olarak yapılan bir bayındırlık faaliyetinden kaynaklı uyuşmazlıklar fiili yol kapsamında değerlendirilmektedir. İmar planları gibi idari işlemlere dayanan veyahut idarenin bir kararına, plan veya projesine uygun olarak gerçekleştirilen bayındırlık faaliyetlerinden kaynaklı bir el atma durumu ise idari işlemin uygulanması veya idari eylem olarak nitelendirilmektedir. Çalışmamızda Fransız ve Türk Uyuşmazlık Mahkemelerinin güncel fiili yol içtihadı karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

mülkiyet hakkı,, kamulaştırmasız el atma,, fiili yol,, yargı kolu,, adli ve idari yargı.

Current Actual Road of the Turkish and French Dispute Courts in the Context of the Property Right

Öz

The legal regime of assault which is called "assault/aggression/voie de fait", in Turkish law is substantially based on the decisions of the French supreme judicial authorities and French Administrative Law. The legal regime of assault have been changed by two significant decisions of the Court of Conflicts of France in 2013. Associated with Bergoend and Commune de Saint Palais sur Mer decisions, the legal regime of assault was changed radically in France. Especially there has been a significant alteration in the legal regime of the assault within the context of the right to property. Pursuant to the new jurisprudence, due to an intervention of the administration on the right to property, the serious and obvious wrongful act of implementation is conditional on the disappearance of the property. This considerably eliminates judgment by the serious and obvious wrongful act in the context of the right to property. In Turkish law, it is seen that the legal regime of assault or voie de fait is implemented consistently. In our study, the legal regime of assault, French and Turkish Courts of Conflicts dealt with comparatively.

Anahtar Kelimeler

Assault, property right,, confiscating without expropriating,, jurisprudence of serious and obvious wrongful act,, branches of judiciary,, judicial justice and administrative justice.

Kaynakça

• Akyılmaz Bahtiyar, Sezginer Murat, Kaya Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016.
• Duran Lütfi, İdare Hukuku Meseleleri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1964.
• Gözler Kemal, İdare Hukuku Cilt II, Ekin Kitabevi, Bursa 2009.
• Gözübüyük A. Şeref ve Tan Turgut, İdare Hukuku Cilt II, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
• Kaplan Gürsel, “İdare Hukukunun Arkaik ve Anakronik Bir Kurumu: Fiili Yol” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt:XI, Sayı:1-2.
• Onar Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt III, Akgün Kitabevi, İstanbul 1966.
• Oğurlu Yücel, İdare Hukukunda Fiili Yol ve Yargısal Denetimi, Kamu Hukuku Arşivi, Mart 2003, Sayı 1.
• Özay İlhan, Günışığında Yönetim, Alfa Yayınları, İstanbul 2002.
• Yayla Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayınları İstanbul 2009.
• Yenice Kazım ve Esin Yüksel, Açıklamalı-İçtihatlı İdari Yargılama Usulü, Arısan Matbaacılık, Ankara 1983.
• Yıldız Hayrettin, Fransız Hukukunda Fiili Yolun Yeni Hukuki Rejimi ve Fiili Yolun Türkiye Uygulaması, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt 8, Sayı 2. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları, http://www.uyusmazlik.gov.tr/uyusmazlik-mahkemesi-kararlari
• Yargıtay Kararları, https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/
• Danıştay Kararları, http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/
• Fransız Uyuşmazlık Mahkemesi Bergoend kararı, Tribunal des Conflits, Bergoend c. Société ERDF Annecy Léman, No 3911, 17.06.2013 http://www.tribunal-conflits.fr/PDF/3911_Conclusion_conclusions_tc_3911.pdf
• Fransız Uyuşmazlık Mahkemesi Commune de Saint-Palais-sur-Mer kararı, Tribunal des Conflits, M. et Mme P. c/ Commune de Saint-Palais-sur-Mer, s.9. http://www.tribunal-conflits.fr/PDF/3931_Conclusion_conclusions_tc_3931.pdf