ALEXIS DE TOCQUEVILLE’İN SİYASİ KURAMINDA DEMOKRASİ VE YARGI

Yıl 2021, Sayı: 48, 335 - 358, 01.10.2021

Fatmagül Kale Özçelik

https://doi.org/10.54049/taad.1009247

Öz

Alexis de Tocqueville, 1805-1856 yılları arasında yaşamış ve demokrasi teorisine önemli katkılar sunmuş bir Fransız düşünürdür. Demokrasi üzerine düşüncelerine, Fransa’nın çalkantılı siyasal yapısına çözüm aramak amacıyla 1831 yılında Amerika’ya yaptığı seyahati sonrasında kaleme aldığı “Amerika’da Demokrasi” adlı eserinde yer vermiştir. Düşünürün bu eseri, Amerikan toplumuna ilişkin yaptığı gözlemleri üzerine kuruludur ve eserde, Amerikan toplumu, siyasal ve sosyal yönü başta olmak üzere pek çok açıdan incelenmiştir. Özellikle bu coğrafyadaki demokrasi anlayışı ve uygulamadaki yansıması, düşünürün demokrasi kuramını oluşturmasında rehber olmuştur. Yaptığı gözlemleri neticesinde burada demokrasinin sorunsuz bir şekilde uygulanmasının kilit noktasını, insanların eşit olduklarına ilişkin anlayışın toplumun her kademesinde geçerli olmasında görmüştür. Bu nedenle, demokrasi kuramını oluştururken eşitlik ilkesine özel önem atfetmiş ve özgürlük karşısında eşitliğe üstünlük tanımıştır. Yine Amerika’da basının, sivil örgütlenmelerin ve yargının çoğunluk iktidarını sınırlandıran ve çoğulculuğu sağlayan önemli araçlar olduğunu tespit etmiştir. Bu çalışmanın amacı da, düşünürün demokrasi, çoğulcu demokrasi anlayışı, çoğunluğun iktidarı ve demokrasiyle yargının ilişkisi konularına dair eserinde ortaya koyduğu bakış açısının incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Alexis de Tocqueville, Demokrasi, Eşitlik, Yargı, Jüri

Alexis de Tocqueville’s Political Theory on Democracy and Judiciary

Öz

Alexis de Tocqueville is a French philosopher who lived between 1805 and 1856 and made important contributions to the theory of democracy. He included his thoughts on democracy in his work titled “Democracy in America”, which he wrote after his trip to America in 1831 to seek a solution to France’s turbulent political structure. This work of the philosopher is based on his observations of American society, and the work has been studied from many aspects, especially the political and social aspects of American society. Especially, the understanding of democracy in this geography and its reflection in practice guided the thinker in forming his theory of democracy. As a result of his observations, he saw here the key point of the smooth implementation of democracy in the prevalence of the understanding that people are equal at all levels of society. For this reason, while forming the theory of democracy, he attached special importance to the principle of equality and gave superiority to equality over freedom. He also found that the press, civil organizations and the judiciary in America are important tools that limit the majority power and ensure pluralism. The purpose of this study is to examine the perspective of the philosopher in his work on democracy, pluralist understanding of democracy, the power of the majority and the relationship between democracy and the judiciary.

Anahtar Kelimeler

Alexis de Tocqueville, Democracy, Equality, Judiciary, Jury

Kaynakça

• AKAD, Mehmed/VURAL DİNÇKOL, Bihterin/BULUT, Nihat: Genel Kamu Hukuku, 11. Basım, Der Yayınları, İstanbul 2015.
• AKIN, İlhan: Devlet Doktrinleri, 2. Baskı, Beta Basım, İstanbul 2013.
• CONNOLLEY, Steven/HAUSSTATTER, Rune Sarromaa: “Tocqueville on Democracy and Inclusive Education: A More Ardent and Enduring Love of Equality than of Liberty”, European Journal of Special Needs Education, 24:3, 231-243, 2009.
• ÇAĞLA, Cengiz: Tocqueville ve Özgürlük, Belge Yayınları, İstanbul 2007.
• DAHL, Robert A.: Demokrasi ve Eleştirileri, çev. Levent Köker, Yetkin Basımevi, Ankara 1993.
• DİNÇKOL, Bihterin: “Çoğunluk Tiranisine Karşı Bir Çözüm Yolu: Tocqueville’in Siyasal Kuramı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 3, 5, 2004, 149-163.
• DOĞAN, İlyas: Sivil Toplum Anlayışı ve Siyasal Sistemler, Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Astana Yayınları, Ankara 2013.
• DUMAN, Fatih: “Alexis De Tocqueville, Demokratik Devrimin Paradoksu: Özgürlük ve Eşitlik Sarmalı”, Siyasal Düşünceler Tarihi, ed. Beriş, Hamit Emrah/Duman, Fatih, 3. Baskı, Orion Kitabevi, Ankara 2019.
• ERDEM, Bedirhan, Ceza Yargılamasında Jüri, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• ERGÜL, Ozan, “ABD Anayasasında Jürili Yargılama ve Tarihsel Kökenleri”, ed. Ergül, Ozan, Av. Teoman Ergül’e Armağan, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2017, 529-542.
• KALE ÖZÇELİK, Fatmagül: Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Demokrasi Teorisi Bağlamında Serbest Seçim Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• KALFA, Ceren/ATAAY, Faruk: “Tocqueville’in Demokrasi Teorisine Katkıları Üzerine”, Sosyal Bilimler Dergisi, VII, 1, 2014.
• KAHRAMAN, Hasan Bülent: “Tocquevilleci Demokrasi, Toplumsal İktidar ve Sivil Toplum Kaygıları”, Doğu Batı Dergisi, 39, 2007, 229-258.
• LERNER, Renee Lettow, “The Surprising Views of Montesquieu and Tocqueville about Juries: Juries Empower Judges”, Louisiana Law Review, 81, 1, 2020, 1-54.
• GÖZE, Ayferi: Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Genişletilmiş 12. Baskı, Beta Basım, İstanbul 2011.
• GÜRBÜZ ERSOY, Nagehan: Çoğunluğun Tiranlığı, On iki Levha Yayınları, İstanbul 2019.
• MANENT, Pierre: Tocqueville and the Nature of Democracy, Rowman & Littlefield Publishers, Maryland 1993.
• MONTESQUIEU: Kanunların Ruhu Üzerine, çev. Günen, Berna, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Basım, İstanbul 2019.
• SELÇUK, Sami, Zorba Devletten Hukukun Üstünlüğüne, 6. Baskı, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2000.
• STOKES, Curtis: “Tocqueville and the Problem of Racial Inequality”, The Journal of Negro History , 75, 1/2, 1990, 1-15.
• TÜRKBAĞ, Ahmet Ulvi: “Alexis De Tocqueville’de Amerikan Demokrasisi ve Bunun Getirdiği Problemler”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1992.
• RICHTER, Melvin: ‘The Uses of Theory: Tocqueville’s Adaptation of Montesquieu’, in M. Richter, Essays in Theory and History, Harvard University Press.
• SKOCPOL, Theda, “The Tocqueville Problem: Civil Engagement in American Democracy”, Social Science History, 21:4, 1997, 455-479.
• SUNAR, Lütfi: Alexis De Tocqueville-Modern Çağın Çelişkileri Karşısında Bir Düşünür, Ketebe Yayınları, İstanbul 2019.
• TOCQUEVILLE, Alexis De: Amerika’da Demokrasi, çev. Sertdemir Özdemir, Seçkin, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2019.
• TOURAINE, Alain: Demokrasi Nedir?, çev. Kunal, Olcay, 2. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2000.
• TÜMAY, Murat/OKATAN, Firdevs: “Alexis De Tocqueville’e Göre Sivil Toplum”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIX, 3, 2015, 321- 339. ÜSKÜL, Zeynep Özlem: Bireyciliğe Tarihsel Bakış, Büke Yayıncılık, İstanbul 2003.
• ZENGİN, Mehmet Ali, “Katılımcı Demokrasinin Vasıtaları ve Bu Vasıtalardan Referandumun Çevre Hakkına Olan Etkileri”, YBHD, 4, 2, 2019, 23-53.