Martin Buber’de Diyalog Felsefesi ve Ontolojik Etik Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Sayı: 38, 37 - 47, 30.06.2022

Muhammed Toprak Nurten Kiriş Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı Martin Buber (1878-1965) etiğinin özgünlüğünü keşfetmek ve geliştirmektir. Buber varlığı ilişki temelinde ele alarak Ben-O ve Ben-Sen ilişkisi olarak ayırmıştır. Ben-O ilişkisi insanın varlıkla sıradan tecrübesine karşılık gelirken, Ben-Sen ilişkisi insanın ötekiyle diyalog kurduğu anda ortaya çıkan daha derin bir ilişkidir. Ötekiyle ilişki; tüm etik değerlendirmeleri içinde barındıran, yaşamın dinamizmine uygun, insanlık tarihinin mitolojik ve etik dinamiklerini de içeren bir ilişkinin temellerini içermektedir. Ben-Sen ilişkisi yalnızca insanın insanlarla kurduğu bir ilişkiyi değil insanın canlı, cansız ve manevi tüm varlıklarla kurduğu ilişkiyi açıklamaktadır. Ben-Sen ilişkisinin sadece insanın insanla olan ilişkiyi ele almaması etik üzerine yapılan çalışmalara yeni bir bakış sağlayacak niteliktedir. Buber’in etik anlayışı; diyalog etiği, ötekiyle ilişki etiği, durum etiği, antropolojik etik, varoluş etiği, meslek etiği, anarşist etik, postmodern etik gibi birçok etik anlayışla bağlantılıdır. Buber herhangi bir ahlaki norm ve etik koda bağlı olmayan, tarihsel, ontolojik ve ilişkiyi öncül kılan geniş çaplı içeriğe sahip bir etiğin temellerini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Buber, Diyalog Felsefesi, Ben-Sen İlişkisi, Ötekiyle İlişki Etiği, Ontolojik Etik.

Kaynakça

• Bernasconi, R., (2004), ““Failure of Communication” as a Surplus”, Levinas & Buber Dialogue & Difference, ed. Atterton, P., Calarco, M., and Friedman, M., Pittsburgh: Duquesne University Press.
• Buber, M., (2019), Ben ve Sen, çev. İnci Palsay, İstanbul: Kopernik Yayınları.
• Buber, M., (2013), Tanrı Tutulması, çev. Abdüllatif Tüzer, İstanbul: Ankara: Lotus Yayınları.
• Buber, M., (1991), “Replies to My Critics”, The Philosophy of Martin Buber, The Library of Living Philosophers Volume XII, ed. Paul Arthur Schilpp and Maurice Friedman, Illinois: Open Court Publishing Company.
• Buber, M., (1953), Good and Evil: Two Interpretations, (Includes Right and Wrong and Images of Good and Evil), New York: Charles Scribner's Sons.
• Cissna, K. N., Anderson, R. (2002), Moments of Meeting: Buber, Rogers, and the Potential for Public Dialogue, New York: State University of New York Press.
• Delacampagne, C., (2018), 20. Yüzyıl Felsefe Tarihi, çev. Devrim Çetinkasap, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Derrida, J., (2006), “Şiddet ve Metafizik”, çev. Zeynep Direk, Cogito, Sayı: 47-48.
• Fox, M., (1991), “Some Problems in Buber’s Moral Philosophy”, The Philosophy of Martin Buber, The Library of Living Philosophers Volume XII, ed. Paul Arthur Schilpp and Maurice Friedman, Illinois: Open Court Publishing Company.
• Friedman, M., (2004), “Martin Buber and Emmanuel Levinas An Ethical Query”, Levinas & Buber Dialogue & Difference, ed. Atterton, P., Calarco, M., and Friedman, M., Pittsburgh: Duquesne University Press.
• Friedman, M. S., (1956), Martin Buber: The Life of Dialogue, Chicago: The University of Chicago Press.
• Levinas, E., (1996), Proper Names, ed. Werner Hamacher, David E. Wellberry, trans. Michael B. Smith, Standford: Stanford University Press.
• Mounier, E., (2020), Varoluş Felsefelerine Giriş, çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, Ankara: Fol Yayınları.
• Rasolipour, R., (2020), “The Other As My Equal”, Poligrafi, No: 99100, Vol: 25, pp. 27–44.
• Scott, S., (2018), “From Genius to Taste: Martin Buber’s Aestheticism”, Martin Buber His Intellectual and Scholarly Legacy, ed. Sam Berrin Shonkoff, Boston: Brill.
• Smith, R. G., (1966), “Martin Buber”, çev. Mehmet Dağ, Makers of Contemporary Theology, ss. 287-326.
• Tüzer, A., (2009), “Varoluşçu Düşünür Martin Buber'in Diyalog Felsefesi ve Bu Felsefi Yaklaşımın Eğitim Açısından Uzanımları”, FLSF, Cilt: 4, Sayı: 8, ss. 13-39.
• Ulukütük, M., (2011), “Martin Buber ve Hans Georg Gadamer'in Felsefelerinde Ben-Sen İlişkilerinin Ahlaki Açılımları”, Birey ve Toplum, Cilt 1, Sayı 1, ss. 97-110.