Oyunculuk sanatında Dionysosçu dürtünün yeri üzerine

Yıl 2011, Cilt: 31 Sayı: 31, 37 - 55, 01.01.2011

Şebnem Sözer

https://doi.org/10.1501/TAD_0000000262

Öz

Anahtar Kelimeler

-

OYUNCULUK SANATINDA DİONYSOSÇU DÜRTÜNÜN YERİ ÜZERİNE

Öz

Nietzsche, tiyatro ve oyunculuk sanatının temeli olan drama
dürtüsünü, bireyin kendinden çıkıp dönüşerek kendini doğayla
ve diğer insanlarla bir hissetmesine yol açan Dionysosçu dürtü
olarak tanımlamış, türkü ve danslarıyla antik koronun bu Dionysosçu
dürtünün doğrudan sureti ve taşıyıcısı olduğunu iddia
etmiştir. Fakat ona göre bu temel dürtü, Euripides ile
birlikte tiyatrodan kapı dışarı edilmiştir. Bu makale, çağdaş
tiyatroda, oyuncunun sanatında Dionysosçu dürtüyü yeniden
canlandırmaya yönelik bazı yaklaşımlar üzerine bir inceleme
ve eleştiri ortaya koymayı amaçlamıştır. Makalenin temel tezi,
Dionysosçu dürtünün bugün, genel olarak sanılanın aksine
tüm biçim ve kuralları terk ederek değil, tam tersine incelikle
işlenmiş belirli yapılar sayesinde yeniden varedilebileceğidir.

Kaynakça

• And, Metin., (2007), Oyun ve Bügü: Türk Kültüründe Oyun Kavramı, 2. Basım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Artaud, Antonin., (2002), Tanrı Yargısının İşini Bitirmek İçin, Esra Özdoğan (çev.), 1. Basım, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Artaud, Antonin., (1993), Tiyatro ve İkizi, Bahadır Gülmez (çev.), 1. Basım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Benjamin, Walter., (2006), “Hikâye Anlatıcısı”, Son Bakışta Aşk, Nurdan Gürbilek (der.), Nurdan Gürbilek & Sabir Yücesoy (çev.), 4. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
• Brook, Peter., Açık Kapı: Oyunculuk ve Tiyatro Üzerine Düşünceler, Metin Balay (çev.), 1. Basım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deleuze, Gilles., (2009), Duyumsamanın Mantığı, Can Batukan ve Ece Erbay (çev.), 1. Basım, İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Diderot., (2007), Aktörlük Üzerine Aykırı Düşünceler, Hasan Ali Yücel (çev.), 1. Basım, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Eflatun., (1989), Ion, İhsan Bozkurt (çev.), İstanbul: M.E.B. Yayınları.
• Erhat, Azra., (1999), Mitoloji Sözlüğü, 8. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Grotowski, Jerzy. “Tiyatro Kumpanyası’ndan Araç Olarak Sanat’a”, Thomas Richards., (2005), Grotowski ile Fiziksel Eylemler Üzerine Çalışmak içinde. Hülya Yıldız & Ayşın Candan (çev.), 1. Basım, İstanbul: Norgunk Yayıncılık, 2005.
• Grotowski, Jerzy., (2002), Yoksul Tiyatroya Doğru, Eugenio Barba (der.), Hatice Yetişkin (çev.), 1. Basım, İstanbul: Tavanarası Yayıncılık.
• Innes, Christopher., (2010), Avant-garde Tiyatro 1892-1992, Beliz Güçbilmez (çev.), 2. Basım, Ankara: Dost Kitabevi.
• Karaboğa, Kerem., (2011), Oyunculuk Sanatında Yöntem ve Paradoks, 1. Basım, İstanbul: Habitus Yayıncılık.
• Lanfang, Mei., (1981), “Reflections on my Stage Life”, In Peking Opera and Mei Lanfang, Huang Zuolin, Mei Shaowu & Wu Zuguang (eds.), Beijing: New World Press, 1981.
• Nietzsche, Friedrich., (2005), Tragedyanın Doğuşu, Mustafa Tüzel (çev.), 1. Basım, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Ong, Walter J., (2010), Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi, Sema Postacıoğlu Banon (çev.), 5. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
• Özdoğan, Esra., (2002), “Önsöz”, Antonin Artaud, Tanrı Yargısının İşini Bitirmek İçin içinde, Esra Özdoğan (çev.), 1. Basım, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Richards, Thomas & Mario Biagini (in conversation with Maria Shevtsova), (2009), “With and After Grotowski”, New Theatre Quarterly, Vol.25, No.4. Cambridge: Cambridge University Press, November 2009.
• Richards, Thomas., (2005), Grotowski ile Fiziksel Eylemler Üzerine Çalışmak, Hülya Yıldız & Ayşın Candan (çev.), 1. Basım, İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Sakabe, Megumi., (2002), “Mask and Shadow in Japanese Culture: Implicit Ontology in Japanese Thought”, In Modern Japanese Aesthetics: A Reader, Michele Marra (ed.), 1st ed. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2002.
• Schechner, Richard., (2006), Performance Studies: An Introduction, 2nd ed. New York & London: Routledge.
• States, Bert O., (1983), “The Dog on the Stage: Theater as Phenomenon”, New Literary History, Vol. 14, No.2, On Convention:II, Baltimore: The John Hopkins University Press, Winter.
• Thomson, George., (1991), Tarihöncesi Ege II: Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler, Celal Üster (çev.), 2. Basım, İstanbul: Payel Yayınevi.