Şiddete Gülmek: Geleneksel Türk Tiyatrosunda Şiddet ve Mizah

Yıl 2007, Cilt: 24 Sayı: 24, 27 - 41, 01.04.2007

Aslıhan Ünlü

https://doi.org/10.1501/TAD_0000000086

Öz

Anahtar Kelimeler

-

ŞİDDETE GÜLMEK: GELENEKSEL TÜRK TİYATROSUNDA ŞİDDET VE MİZAH

Öz

Şiddet, kültürel ve dönemsel farklılıklarla tanımı değişen bir olgudur. İlk
çağlardan itibaren, kutsal ve oyun ile de yolu kesişir. Kutsal, oyunda ciddi
ve komik biçimlerde ortaya çıkarken toplumdaki kötü güçler dışsallaştırılıp
arındırılır. Köy seyirlik oyunları, şenliklerdeki gösteriler, meddah hikayeleri,
karagöz ve ortaoyunu şiddetin konu, dil, hareket gibi pek çok yolla
dışavurumunu içerir. Oyunların bu özelliği çok kültürlü ve çok çatışmalı
Osmanlı’da şiddetin sağıltılmasına katkıda bulunur. Seyircinin, ritüellerde
olduğu gibi güçlenerek oyun sırasında kuralları bozulmuş günlük yaşama
yeniden uyumlanmasını sağlar

Kaynakça

• BOURDIEU, Pierre (1984) Distinction. Cambridge: Harvard University Press.
• AND, Metin (1985) Geleneksel Türk Tiyatrosu, Bilgi Y., Ank.
• BİLGİN, Nuri (1994) Kimlik Sorunu, Ege Y., İzm.,1994, s.46.
• BİNGÜL, İlyaz (2004) Osmanlı-Türk Edebiyatında Bir Devrim: Karagöz, Yıktın Perdeyi Eyledin Vîrân, Y.K.Y., İst.
• EMİROĞLU, Kudret - AYDIN, Suavi (2003) Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Y., Ank., s.767.
• FENOGLİO, İrene - GEORGEON, Francois (2000) Sunuş, Doğu’da Mizah, çev: Ali Berktay, Y.K.Y., İst., s.9.
• GEORGEON, François (2000) Osmanlı İmparatorluğu’nda Gülmek mi?, Ed. I. FENOGLIO- F. GEORGEON, Doğu’da Mizah, çev: Ali Berktay, Y.K.Y., İst.
• GIRARD, René (2003) Şiddet ve Kutsal, Çev: Nemciye Alpay, Kanat Y., Est., s.454.
• HUIZINGA, Johan, (1995) Homo Ludens, çev: M.A.Kılıçbay, Ayrıntı Y., İst.
• KARADAĞ, Nurhan (1978) Köy Seyirlik Oyunlar, Türkiye İş Bankası Y., Ank.
• KUDRET, Cevdet, (2004) Karagöz I-II-III, Y.K.Y., İst.
• NUTKU, Özdemir (1997) Meddahlık ve Meddah Hikayeleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Y., Ank.
• (1972) IV. Mehmet’in Edirne Şenlikleri, T.T.K. Y., Ank.
• RICHES, David (1998) Şiddet Olgusu, Antropolojik Açıdan Şiddet, Çev: Dilek Hattaoğlu, Ayrıntı Y., İst.
• SİYAVUŞGİL, Sabri Esat (1941) Karagöz (Psiko-sosyal Bir Deneme), Maarif Mat., Ank.
• SOMERSON, Semra (1996) Şiddetin İki Yüzü, Cogito-Şiddet, Y.K.Y., sayı 6-7, kış bahar, s.41-50.
• ŞAUL, Mahir (1975) Taklitler Güldürüsü ve Cemaatler Toplumu Karagöz Mizahı Üzerine Bir Deneme, Boğaziçi Üniversitesi Halkbilim Yıllığı.
• TÜRKELİ, Handan (2001) Tahtacı Düğünü, Atlas, sayı 94, Ocak, s.84-98.