Oyun Kavrami'ndan Drama'ya Drama'dan Dramatik Eğitim'e From The Concept Of Game To Drama From Drama To Dramatic Education

Yıl 2006, Cilt: 22 Sayı: 22, 47 - 73, 01.02.2006

Nurhan Tekerek

https://doi.org/10.1501/TAD_0000000063

Öz

Anahtar Kelimeler

-

OYUN KAVRAMI’NDAN DRAMA’YA DRAMA’DAN DRAMATİK EĞİTİM’E FROM

Öz

Oyun, mekanik olmayan, irrasyonel bir eylemdir. İnsanda doğal olarak var
olan ve onda zevk duygusu uyandıran oyun ve oynama eylemi hayatın
her alanına yansımıştır. Hayat da başı ve sonu olan, doğumdan ölüme
döngüsel olarak uzanan bir oyundur aslında. Dolayısıyla oyun; kültürün
bir alt kodu değil, kültürde önce var olan, kültüre eşlik eden ve kültüre
damgasını vuran verili, kendiliğinden bir yaşantıdır. Oyun’un bu niteliği,
insanı tanımlayan Homo Faber, Homo Sapiens kavramlarına Homo Ludens
(Oynayan İnsan) kavramının eklenmesine neden olmuştur. Oyun’un;
belli bir zaman ve mekan çerçevesinde gündelik hayatın dışına çıkarak,
gerilim, denge, tartım, birbirinin yerine geçme, karşıtlık, çeşitleme, birbirine
eklenme, ayrılma ve çözüm gibi özellikleri, Drama, Tiyatro ve bu
sanatların kaynağını oluşturan ritüel ve mitlere de yansır. Oyun gönüllü bir
eylemdir ve insanı özgürleştirir. Drama ve Tiyatro Sanatı da, estetik form
açısından oyunla pek çok noktada buluştuğu gibi, insanı zenginleştiren ve
uygarlaştıran bir eylemdir de. İnsanın, hayatın döngüsel ilerleyişinin bilincine
varmasını ve bu döngü içinde kendiyle, vicdanıyla ve diğer insanlarla
yüzleşmesini sağlayarak insanı araç olmaktan kurtaran bir eylemdir. Tıpkı
oyun gibi, birey ve toplum arasındaki etkileşimi sağlayan bir ifade biçimidir.
Oyun ve Drama, insanı baskı altında tutan engelleri ortadan kaldırarak,
yaratıcılığı ve düş gücünü ateşler. Böylece insan kendine özgü ve farklı
olduğu bilincine erişir. Farklılıklar bir araya gelerek daha zengin, insancıl
ve uygar bir toplumu oluşturur. Böylesine anlamlı bir işlevi olan ve içinde
oyunu barındıran drama ve tiyatro sanatından eğitim alanında da yararlanılmaktadır,
yararlanılmadır da. Çağımızın mekanikleşen, araçsallaşan
ve yabancılaşan insanına alternatif ancak bu yolla oluşturulabilir. Bireyi
körleştiren, geleneksel, kalıplaşmış değerler, engeller ve dayatmalarla
dolu bir hayat biçimine karşı çıkmanın, daha insancıl bir hayatta, daha
barışçıl bir dünyada yaşayabilmenin yolu, yaratıcı, özgür, duyarlı, insan
olduğunun bilincine varmış bireylere sahip olmaktan geçmektedir. Bu
yüzden Eğitimde Drama, Yaratıcı Drama, Eğitimde Tiyatro, Oyun, Eğitsel
Drama gibi farklı isimlerle eğitim programlarında yer alan Dramatik Eğitim
ve Drama, hem bir öğretme yöntemi, hem de kişinin özgüven, özbilinç,
özdisiplin geliştirmesi ve özgürleşerek kendini ifade edebilmesi yolunda
kullanılmaktadır

Kaynakça

• And, Metin, “Dionisos ve Anadolu Köylüsü”, Elif Yayınları, 1962.
• And, Metin, “Dramatik Köylü Oyunları Açısından Muharrem, Aşure ve Ta- ziye”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Dramatik Köylü Oyunları Özel Sayısı, Yıl: 1975, Sayı: 6, A.Ü. DTCF-Tiyatro Enstitüsü, Ankara.
• And, Metin, “Geleneksel Türk Tiyatrosu”, Bilgi Yayınevi, I.B. Mayıs 1969, Ankara.
• And, Metin “Oyun ve Bügü”, Türkiye İş Bankası Yayınları, I.B. 1974, İs- tanbul.
• And, Metin, “Ritüelden Drama, Kerbelâ-Muharrem-Taziye”, YKY, I.B. Ocak 2002, İstanbul.
• Aristoteles, “Poetika”, Çeviren: İsmail Tunalı, Remzi Kitabevi, 1976, İs- tanbul.
• Balton, Gavin, “Changes in Thinking About Drama, in Education, in: Edu- cating Through Drama”, Vol: 24, Nr. 3, 1985, Ohio.
• Boal, Augusto, “Oyuncular ve Oyuncu Olmayanlar İçin Oyunlar”, Çevci- renler: Berk Ataman - Özgürol Öztürk - Kerem Rızvanoğlu, Boğaziçi Üni- versitesi Yayınları, I.B. 2003, İstanbul.
• Boratav, Pertev Naili, “100 Soruda Türk Folkloru”, Gerçek Yayınevi, 3.B. Ekim 1994, İstanbul.
• Dewey, John, “The School and Society”, 1921, Chicago.
• Eliade, Mircea, “Mitlerin Özellikleri”, Çeviren: Sema Rıfat, Simavi Yayın- ları, 1993, İstanbul.
• Ergün, Selda, “Çağdaş Doğaçlama”, Dokuz Eylül Yayınları, 2003, İzmir.
• Erkek, Hasan, “Oyun İçinde Anlatı”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, I.B. , Ankara. Ficher, Ernst, “Sanatın Gerekliliği”, Çeviren: Cevat Çapan, Payel Yayınevi, B. 1995, İstanbul.
• Hermann, Ned, “The Creative Brain”, 1988, Lake Lure North Caroline.
• Horkheimer, Max, “Akıl Tutulması”, Çeviren: Orhan Koçak, Metis Yayınla- rı, II.B. 1990, İstanbul.
• Huizinga, Johan, “Homo Ludens”, Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay, Ayrıntı Yayınları, II. B. 2006, İstanbul.
• İnan, Abdülkadir, “Tarihte ve Bugün Şamanizm”, Türk Tarih Kurumu Ya- yınları, 1972, Ankara.
• Karadağ, Nurhan, “Köy Seyirlik Oyunları”, Türkiye İş Bankası Kültür Ya- yınları, 1978, Ankara.
• May, Rollo, “Yaratma Cesareti”, Çeviren: Alper OYSAL, Metis Yayınları, IV. B. Eylül 1992, İstanbul.
• McCaslin, Nellie, “Creative Drama in the Classroom” 1968, Çeviren: Nur- han Tekerek, by Longman, 1984, Newyork.
• Mitchell, Elmer- Mason, Bernard, “The Theory of Play”, 1948, Newyork.
• Nickel, Hans-Wolfgang, “Eğitimde Dramatizasyon Birinci Semineri Açış Konuşması”, 1985, Ankara.
• Nickel, Hans-Wolfgang , “Spiel, Theater und Interaktion Spaedagogik”, , Recklinghausen. Nutku, Özdemir, “Dram Sanatı” Kabalcı Yayınevi, II.B. Temmuz 1990, İs- tanbul.
• Nutku, Özdemir, “Dünya Tiyatrosu”, C: I, Remzi Kitabevi, 1985, İstanbul.
• Nutku, Özdemir, “Oyunculuk Tarihi”, C: I, Dost Yayınevi, Mart 2002, An- kara.
• Oflazoğlu, Turan, “Shakespeare”, 1977, İstanbul.
• Platon, “Yasalar”, VII, 803. Sağlam, Tülin, “Dramatik Eğitim Amaç mı? Araç mı?”, A.Ü. DTCF-Tiyatro Bölümü, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Sayı: 17, Haziran: 2004, Ankara.
• Sağlam, Tülin, “Eğitimde Tiyatro”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Der- gisi, Yıl: 4, Sayı: 37, (Mart, 2003), Ankara.
• San, İnci, “Beyin, Devinim, Tümel Öğrenme ve Drama”, Türkiye 5. Drama Liderleri Buluşması ve Ulusal Drama Semineri Bildirileri, Yayına Hazır- layan: Naci Aslan, Oluşum Tiyatrosu ve Drama Atölyesi Yayınları, 2003, Ankara.
• San, İnci, “Eğitimde Yaratıcı Drama”, 27-28 Nisan, 1989’da, A.Ü. Eğitim
• Fakültesi’nde Gerçekleştirilen “Aile, Evlilik, Cinsellik, Ana-Baba Olmak: Eğitsel ve Psikolojik Çözümlemeler” adlı Seminer’de Sunulmuş Bildiri. Türk-Alman İşbirliği Kurulu, “Ankara’da Yaratıcı Drama”, Haziran: 1990, Ankara.
• San, İnci, “Sanat ve Yaratıcılık Eğitimi Olarak Tiyatro”, A.Ü. Eğ. Bil. Fak. Dergisi, C: 18, sayı: 1-2, 1986, Ankara.
• Schiller, “İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Bir Dizi Mektup”, Çeviren: Mela- hat Özgü, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1990, İstanbul.
• Spolin, Viola, “Improvisation for the Theatre”, Northwestern University Press, 1987, U.S.A.
• Şener, Sevda, “Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi”, Dost Yayınevi, 1998, Ankara.
• Şener, Sevda, “Oyundan Düşünceye”, Gündoğan Yayınları, I.B. 1993, An- kara.
• Şener, Sevda, “Tiyatronun Kaynağına İlişkin Kuramlar”, Tiyatro Araştırma- ları Dergisi-Dramatik Köylü Oyunları Özel Sayısı, Yıl: 1975, Sayı: 6, A.Ü.,
• DTCF- Tiyatro Estitüsü, Ankara. Şener, Sevda, “Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı”, Yapı Kredi Ya- yınları, I.B. Mayıs 1997, İstanbul.
• Tekerek, Nurhan, “Popüler Halk Tiyatrosu Geleneğimizden Çağdaş Oyun- larımıza Yansımalar”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001, Ankara.
• Tuna, Erhan, “Şamanlık ve Oyunculuk”, Okyanus Yayınları, I.B. 2000, İs- tanbul.
• Wilkinson, Joyce, “The Symbolic Dramatic Play-Literary Connection: Whole Brain, Hole Body, Holistic Learning”, Ginn Press, Needham He- ights, 1993, USA.