Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

الحمق والغفلة والجنون في الأدب العباسي دراسة مقارنة بين ابن الجوزي وابن حبيب النيسابوري

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 55 - 63, 30.06.2024

Öz

يُعدُّ أدبُ الحمْق والغفلة والجنون أحدَ ألوان الأدب الشعبي الذي كان موجوداً منذ فترة مبكرة في الأدب العربي، إلا أنَّه بدأَ يأخذ شكلاً أكثرَ نضجاً في العصر
العباسي، وقد ساعد في ذلك النَّظرَةُ الإسلامية المتسامحة مع الأشخاص المتّصفين بهذه الأوصاف من جهة، وت وسُّعُ دائرة الحمق والغفلة في المجتمع لتشمل المتغافلين
والمتحامقين ومدَّعي الجنون.
وقد اهتمَّ الأدباء العباسيون كالجاحظ ) 255 ه/ 869 م( وأبي الفرج الأصفهاني ) 356 ه/ 967 م( وغيرهما في موسوعاتهم الأدبية بأخبار هؤلاء الأشخاص، وأَفرَد
لهم بعضُ العلما ء مؤلفاتٍ مستقلة كابن أبي الدنيا وابن الضرَّاب. وكان من بين الأئمة الذين تناولوا هذه الظاه رة بالدراسة والفحص، عالمان كبيران؛ هما: أبو الفرج ابن
الجوزي الذي تناول أخبار الحمقى والمغفلين والمجانين على وجْ ه العموم في كتا ب ه "أخبار الحمقى والمغفلين"، وابنُ حبيب النيسابوري الذي تناولَ فئة خاصَّ ة منهم في كتابه
"عقلاء المجانين".
وتحاول هذه المقالة أنْ تُسل طَ الضوء على ظاه رة الحمق والغفلة والجنون في الأدب العباسي، من حيث الحقيقةُ ا ولادّعاءُ، وتتناولها بشيءٍ من التفصيل كما سطَّرهما
كتابا اب ن الجوزي واب ن حبيب، وذلك من خلال الوقوف على الملامح العامة للكتابين، وفصولهما، ومنهجَي المؤل فَين فيهما، ودوافع هما للتأليف، ثُ حاول الباحثُ أن
ينظرَ إلى الكتابين نظرةً نقديةً، مع الموازنة بينهما من الناحية الأدبية والموضوعية.

Kaynakça

  • بدران، وليد بدران. "اليوم العالمي للصحة النفسية: قصة أقدم مستشفى للأمراض النفسية في العال". BBC NEWS . الوصول 10 - 10 - 2021 . 58856118-tech-and-https://www.bbc.com/arabic/science

Abbasi Edebiyatında Ahmaklık, Gaflet ve Delilik

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 55 - 63, 30.06.2024

Öz

Ahmaklık, gaflet ve delilik edebiyatı Arap edebiyatında erken önemden itibaren var olan popüler edebiyat türlerinden biri olup Abbasi döneminde daha olgun bir şekil almaya başlamıştır. Bir yandan bu tanımlamalara sahip insanlara karşı hoşgörülü olunması, bir yandan da toplumdaki ahmaklık ve gafillik çemberinin genişlemesi, cahilleri, ahmakları ve delilik iddiasında bulunanları da kapsamaktadır. el-Câhiz (255/869), Ebu’l-Ferec el-İsfahânî (356/967) ve diğerleri gibi Abbasi yazarları, edebiyat ansiklopedilerinde bu kişilerin haberlerine önem vermişler ve İbn Ebi’d-Dünyâ ve İbnü’d-Darrâb gibi bazı alimler müstakil eserleri onlara ayırmışlardır. Bu olguyu araştıran ve inceleyen imamlar arasında iki büyük alim vardır. Bunlar, Ahbâru’l-hamkâ ve’l-muğaffelîn adlı kitabında genel olarak ahmaklar, gafiller ve delilerle ilgili haberleri ele alan Ebu’l-Ferec İbnü’l-Cevzî ve özel olarak ele alan İbn Habib en-Nîyâbûrî bunları “akıllı deliler” adlı kitabında kategorize etmiştir. Bu makale, Abbasi edebiyatında ahmaklık, gaflet ve delilik olgusunu hakikat ve iddia açısından aydınlatmaya çalışmakta ve İbnü'l-Cevzî ve İbn Habîb'in kitaplarında anlatıldığı şekliyle bazı detaylarıyla ele almaktadır. iki kitabın genel özellikleri, bölümleri, yazarların bunlara yaklaşımları ve yazma motivasyonları daha sonra iki kitaba eleştirel bir gözle bakmaya, edebi ve nesnel açıdan dengelemeye çalıştı.

Kaynakça

  • بدران، وليد بدران. "اليوم العالمي للصحة النفسية: قصة أقدم مستشفى للأمراض النفسية في العال". BBC NEWS . الوصول 10 - 10 - 2021 . 58856118-tech-and-https://www.bbc.com/arabic/science
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Arapça
Konular Kelam
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Sawsan Alafyonı Bu kişi benim 0000-0001-5412-2407

İsmail Hakkı Sezer Bu kişi benim 0000-0002-1385-2013

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2024
Gönderilme Tarihi 15 Nisan 2024
Kabul Tarihi 25 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Alafyonı, Sawsan - Sezer, İsmail Hakkı. “الحمق والغفلة والجنون في الأدب العباسي دراسة مقارنة بين ابن الجوزي وابن حبيب النيسابوري”. Tafsir 4/1 (Haziran 2024), 55-63.