Hallü’r-rumûz vekeşfü’l-künûz

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 403 - 408, 30.06.2020

Ali Çoban

https://doi.org/10.5281/zenodo.3904526

Öz

İslam dünyasının iki asırdan fazla bir süredir devam eden siyasî, ekonomik ve kültürel olarak çökmüş hâli arayışları beraberinde getirmiştir. Bir taraftan kökeni olmayan çeşitli İslâmî hareketler peş peşe ortaya çıkarken öte yandan vaz‘-ı cedîd için keşf-i kadîm çabaları görülmektedir. Ancak geçmiş birikimin ortaya çıkarılması noktasında ister ideolojik gerekçelere hasredilsin istenirse başka nedenlere, Osmanlı birikimi gereken ilgiyi uzun süre görememiştir. Osmanlı’da özgün/önemli bir şeyler arama noktasından hareket eden bazı çalışmalar genellikle şerh ve hâşiyelerle karşılaşınca hükmünü baştan vererek yokluğa mahkûm etmese bile önemini idrâk etmekten uzak kalmıştır. Hâlbuki sadece bilek gücüne dayalı olarak altı yüz sene ayakta kalamayacak olan bir devletin ilmî birikimi sorgulanmamış, Osmanlı’da ne vardı? şeklinde sorularla arkeoloji yapmak yerine adresi belli aramalar yapılmıştır. Sonuç olarak Osmanlı’da önemli bir şey olsaydı bilirdik, denilerek en az ifadesiyle araya mesafeler konularak ihmal edilmiştir. Ancak son yıllarda gerek Arap Coğrafyadaki yayınlar gerekse Yazma Eserler Kurumu’nun takdire şayan yayınları Osmanlı birikiminin gün yüzüne çıkmasını sağlamaya başlamıştır. Her ne kadar bazı yayınlarda nitelik sorunu fark edilse de evvelemirdeki bu faaliyetin bir müddet sonra nitelik sorununu çözme yönüne evrileceği düşünülebilir. İşte burada tanıtımı yapılacak olan kitap da Osmanlı’ya Horasan’dan göç ederek gelen ve oranın ilmî birikimini Anadolu’ya taşıyan Osmanlı’nın önemli âlim-sûfîlerinden Şeyh Ali Bistâmî/Molla Musannifek’in Hallü’r-rumûz ve keşfü’l-künûz adlı eserinin Seyyid Yusuf Ahmed tarafından yapılan tahkikli neşridir.

Anahtar Kelimeler

Ali b. Mahmûd el-Bistâmî, Hallü’r-rumûz ve keşfü’l-künûz, kritik