Türk Aydınının Tanzimat'la İmtihanı:Tanzimat ve Tanzimat Dönemi Siyasî Tarihi Üzerine Yapılan Çalışmalar

Yıl 2004, Sayı: 3, 9 - 69, 01.05.2004

Coşkun Çakır

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Studies on the Tanzimat and Political History in the Tanzimat Era

Öz

The Tanzimat Edict, which marked the beginning of one of the most important turning points of Turkish-Ottoman history, has been intensively discussed after its proclamation in 1839. Not only the Tanzimat Edict, but also the period that started with this edict is still being discussed. Very few event and period has attracted such concern, as Tanzimat did. However, while there were many who sided with the Tanzimat (reforms) and exalted it, there were many others who se- verely criticized it. Therefore, due to the ideological approaches the edict itself and the period have not been studied thoroughly. In this sense, this article aims to make a contribution to the re-evaluation of the period, which still affects our present day via its consequences. This article is threefold. The first part comprises of analyses and interpretations that perceived Tanzimat as a reform movement and put it to the center of Turkish modernization paradigm. The political developments from Tanzimat to the present are given in the second part. In this respect, firstly, 19th century studies on Tanzimat, then the Republican perspective of the Tanzimat are analyzed. Furthermore, studies that directly or indirectly mentioned Tanzimat and the bibliographical studies on the period are interpreted. The final part, which might also be regarded as a supplement, presents the literature on the period.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Abadan, Yavuz, “Tanzimat Fermanı’nın Tahlîli”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 31-58.
• Abdullin, Yahya, “Tanzimat Hem İdil-Ural Tatarları Arasında Meğrifetçilik Hareketi: Tipologik Aspekt”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi, (İstanbul, 21-25 Ağustos 1989), Ankara: TTK Yayınları, 1990, s. 234-239. 42 TAL‹D, 2(1), 2004, C. Çak›r 164 Konstantine A. Zhukov, “Soviet Studies on Tanzimat, 1970-1990”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara, 1989, s. 179-182.
• 165 Aron D. Novichev, Istoriia Turtsii, vol. 3. Novoe Vremia, ch. 2 (1839-1853), Leningrad, 1973; vol. 4. Novoe Vremia, ch. 3 (1853-1875), Leningrad, 1978.
• 166 Farruh Shabanov, Gosudarstvennyi Stroi i Pravovaia sistema Turtsii v Period Tanzimata, Bakü, 1967.
• 167 Ninel A. Dulina, Tanzimat i Mustafa Reshid Pasha, Moskova, 1984.
• 168 Irma L. Fadeyeva, Osmanskaia Imperia i Anglo-Turetskie Otnosheniia v Seredine XIX v., Moskova, 1982. 169 Davison, a.g.e., c. 2, s. 211-279.
• 170 Coşkun Çakır, “Türkiye’de Yapılan Tanzimat Başlıklı Tezler Bibliyografyası”, Müteferrika, sy. 19, İstanbul, Yaz 2001, s. 189-206.
• Ablay, Mehmet Necati, “Un Parsemeur Deş Idees De La Revolution Française A L’extreme Nord De L’empire Ottoman, A La Veille Du Tanzimat: Jean Alexandre Vaillant”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 173-177.
• Abdüllatif Subhi Paşa, Umûr-ı Devlet Hakkında Lâyiha (Sultan Abdülaziz’e Takdim Edilmiştir), İstanbul, 1281, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No: 83923.
• Acar, Gevher, Tanzimat Dönemi Fikir ve Düşünce Hayatının Mimari Alana Yansıması, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, M.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 2000.
• Ahmed Cevdet Paşa, Maruzat, Haz. Yusuf Halaçoğlu, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1980.
• Ahmed Cevdet Paşa, Tezakir, 4 Cilt, (Yayına Hazırlayan: Cavid Baysun), Ankara: TTK Yayınları, 1986.
• Ahmed Cevdet Paşa: Vefatının 100. Yılına Armağan 1823-1895, (Sempozyum 9-11 Haziran 1995), Ankara: TDV, 1997.
• Ahmed Refik, “Türkiye’de Islahat Fermanı”, TTEM, 14. Sene, No: 4 (81), İstanbul, 1340.
• Akarlı, Engin Deniz (Haz.), Belgelerle Tanzimat -Osmanlı Sadrazamlarından Âli ve Fuad Paşa’nın Siyasî Vasiyetnâmeleri-, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 1978.
• Akarlı, Engin Deniz, “Osmanlı Devleti Arap Nüfusunun 1864-1876 Dinî ve Coğrafî Bileşimi”, Belgelerle Türk Tarih Dergisi, İstanbul, 1973, sy. 67-68, s. 50-52.
• Akgün, Adnan, Hürriyet Gazetesinin Sistematik Tahlili, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1990.
• Akın, Adem, Münif Paşa ve Türk Bilim Tarihindeki Yeri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1991.
• Akıncı, Gündüz, Batı’ya Yönelirken Şinasi, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1962. Akşin, Sina, (Yayın Yönetmeni), Türkiye Tarihi -Osmanlı Devleti 1600-1908-, c. 3, İstanbul: Cem Yayınevi, 1988.
• Akün, Ömer Faruk, “Namık Kemal”, İ.A., İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1988, c. 9, s. 54-72.
• Akyıldız, Ali, Osmanlı Finans Sisteminde Dönüm Noktası Kağıt Para ve Sosyo-Ekonomik Etkileri, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1996.
• Akyıldız, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform (1836-1856), Eren Yayıncılık, İstanbul, 1993.
• Akyüz, Yahya, “Ahmet Cevdet Paşa’nın Özel Öğretim ve Tanzimat Eğitimine İlişkin Bir Layihası”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1992, c. 3, sy. 3, s. 85-114.
• Akyüz, Yahya, “Tanzimat Döneminde Eğitim Biliminde ve Öğretim Yöntemlerinde Gelişmeler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 501-513.
• Akyüz, Yahya, “Tanzimat Dönemi Eğitiminin Özellikleri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönü- mü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 389-401.
• Aleksic, Dejan, “Le Tanzimat Comme Intention de Transformer l’Empire Ottoman en un État du Droit”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 287-293.
• Ali Rıza-Mehmed Galip, XIII. Asr-ı Hicrîde Osmanlı Ricali (Geçen Asırda Devlet Adamlarımız) I, Haz. F. Çetin Derin, İstanbul: Tercüman Gazetesi Yayını, 1977.
• Alkan, Ahmet Turan, “Tanzimat’ın Öncüsü Mustafa Reşid Paşa”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 1-10.
• Alkan, Mehmet, (Editör), Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
• Alkan, Mehmet, “Resmî İdeolojinin Doğuşu ve Evrimi Üzerine”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, s. 377-407.
• Alpkaya, Gökçen, “Tanzimat’ın Daha Eşit Unsurları Kadınlar ve Köleler”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1990, s. 1, s. 1-10.
• Anagnostopoulou, Anastasia, “Tanzimat ve Rum Milletinin Kurumsal Çerçevesi Patrikhane, Cemaat Kurumları, Eğitim”, 19. Yüzyıl İstanbul’unda Gayrimüslimler, (Derleyen: P. Stathis), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1999.
• And, Metin, Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu 1839-1908, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1972.
• Anderson, Lisa, “Nineteenth Century Reform in Ottoman Libya”, International Journal of Middle East Studies, 1984, sy. 16/3, s. 325-348.
• Andıç, Fuat-Süphan Andıç, Sadrazam Âli Paşa Hayatı, Zamanı ve Siyasi Vasiyetnamesi, İstanbul: Eren Yayıncılık, 2000.
• Arai, Masami, “Tanzimat’tan Sonra Batı’ya Gönderilen Türk Öğrencileri ve Bunlar Üzerinde Yapılacak Araştırmaların Önemi”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 281- 285.
• Arıkan, Gülay, “Osmanlılarda, Tanzimat Döneminde Kadınlarla İlgili Gelişmeler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 323-330.
• Arıkan, Zeki, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e İzmir Basını”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul, 1985, s. 103-111.
• Arıkan, Zeki, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı Tarihçiliği”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul, 1986, s. 1584-1594
• Arıkan, Zeki, “Tanzimat Döneminde Eğin ve Çevresinden İstanbul’a Yönelik Göçler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 467-480.
• Arıkan, Zeki, “Tanzimat ve Kamuoyu (Efkârıumumiye)”, Tanzimat’ın 150. Yıldönü- mü Sempozyumu/Bildiriler, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 1992, s. 33-46.
• Arslan, Ahmet, “Geleneksel Osmanlı Devlet ve Siyaset Felsefesi ve Tanzimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Sempozyumu/Bildiriler, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 1992, s. 15-31.
• Arslan, Süleyman, “Tanzimat Dönemi’nin Yarattığı Bir Yargı Organı: Şûrâ-yı Devlet”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 241-254.
• Artuk, Cevriye-Artuk, İbrahim, “Tanzimat Madalyası”, Türkiye’miz, İstanbul, 1978, c. 9, sy. 26, s. 33-47.
• Atay, Neşet Halil, “Ali Suavi Kendine Göre”, İstanbul Mecmuası, İstanbul, 1945, sy. 3, s. 25-33.
• Atılgan, Emine, Tanzimat’tan Sonra Kurulan İlmî Cemiyetler: 1839-1876 Arası Toplumsal Beş Cemiyet, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Sakarya, 1998.
• Atlan, Yakup, Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Dönemi Reform Çabaları ve Osmanlı Kamu Yönetimi Teşkilatı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, S.D.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Isparta, 1998.
• Autheman, Andre, History of Ottoman Bank, İstanbul: Ottoman Bank, 1988.
• Avcı, Yasemin, Tanzimat Dönemi Osmanlı Yahudileri (1839-1876), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1996.
• Avcıoğlu, Doğan, Milli Kurtuluş Tarihi, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1974.
• Avcıoğlu, Doğan, Türkiye’nin Düzeni, (Dün-Bugün-Yarın,) c. 1, Ankara: Bilgi Yayınları, 1968.
• Aydın, Cemil, Mecmua-i Fünun ve Mecmua-i Ulum Dergilerinin Medeniyet ve Bilim Anlayışı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitü- sü) İstanbul, 1995.
• Aydın, Mahir, “Arif Hikmet Beyefendi’nin Rumeli Tanzimat Müfettişliği ve Teftiş Defteri”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1992, c. 56, sy. 215, s. 69-165.
• Aydın, Mehmet, “Tanzimat’la Aranan Hürriyet”, Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 15-19.
• Aydoğan, İsmail, “Eğitimci Ali Suavi (1839-1878) ve Galatasaray Lisesindeki Uygulamaları”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 515-538.
• Baban, Şükrü, “Tanzimat ve Para”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 233-262.
• Baer, Gabriel, “Tanzimat in Egypt-The Penal Code”, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London 1963, c. 6/1, sy. 2, s. 29-49.
• Bailey, Frank E., British Policy and The Turkish Reform Movement: A Study in AngloTurkish Relations, 1826-1853, Cambridge, 1942.
• Baltalı, Kemal, 1856-1871 Yılları Arasında Karadeniz’in Tarafsızlığı Sorunu, Ankara: Elif Matbaası, 1973.
• Baykara, Tuncer, “Nizam, Tanzimat ve Medeniyet Kavramları Üzerine”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 61-65.
• Baykara, Tuncer, “Tanzimat’a Girerken Osmanlı Devleti”, Tanzimat’ın 150. Yıldönü- mü Sempozyumu/Bildiriler, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 1992, s. 9-13.
• Baykara, Tuncer, “Tanzimat’ta Şehir ve Belediye”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 277-288.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasında Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1944, c. 3, sy. 13, s. 36-50.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasında Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1944, c. 3, sy. 14, s. 206- 221.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1943, c. 2, sy. 12, s. 452-461.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1942, c. 2, sy. 7, s. 41-45.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1941, c. 1, sy. 4, s. 283-296.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1941, c. 1, sy. 2, s. 145-155.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1941, c. 1, sy. 1, s. 30-44.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1942, c. 1, sy. 6, s. 430-442.
• Baysun, Cavid, “Mustafa Reşit Paşa”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 723-746.
• Baysun, Cavid, Mustafa Reşit Paşa’nın Paris ve Londra Sefaretleri Esnasındaki Siyasî Yazıları, İstanbul: Maarif Vekaleti Neşriyatı, 1941.
• Berkes, Niyazi, 200 Yıldır Neden Bocalıyoruz, İstanbul, 1964.
• Berkes, Niyazi, Türk Düşününde Batı Sorunu, Ankara: Bilgi Yayınları, 1975.
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Doğu-Batı Yayınları, 1978.
• Bilgegil, Kaya, Yakın Çağ Türk Kültür ve Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I: Yeni Osmanlılar, Ankara: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1976
• Bilgegil, Kaya, Ziya Paşa Üzerine Bir Araştırma, c. 1, Ankara: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1979.
• Bilim, Cahit, Türkiye’de Çağdaş Eğitim Tarihi (1734-1876), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1998.
• Bilim, Cahit, “Doğu Sorunu (1774-1876)”, Osmanlı Tarihi, ed. Cahit Bilim, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi, 1991, s. 146-164.
• Bilim, Cahit, “Mehmet Sadık Rıfat Paşa, İtalya Seyahatnamesi Müntehabât-ı Âsar, İstanbul 1291, (s. 14-30)”, Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Eskişehir, 1989, c. 2, sy. 2, s. 259-278.
• Bilim, Cahit, “Tanzimat Devri (1839-1876)”, Osmanlı Tarihi, ed. Cahit Bilim, Eskişehir : Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi, 1991, s. 165-187.
• Bilim, Cahit, “Türkiye’de Orta Öğretimde Çağdaşlaşma (1839-1876)”, Türk Kültürü Araştırmaları, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1977, c.15, sy. 171, s. 174-81.
• Bilim, Cahit, Tanzimat Devrinde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-1876), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1976.
• Bilsel, Cemil, “Tanzimat’ın Haricî Siyaseti”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 661-722.
• Bingöl, Sedat, Nizamiye Mahkemeleri’nin Kuruluşu ve İşleyişi 1840-1876, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Antalya, 1998.
• Birand, Kamuran, Aydınlanma Devri Devlet Felsefesinin Tanzimat’a Tesirleri, Ankara: A.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1976.
• Birinci, Necat, “1853-1856 Kırım Savaşını Anlatan Bir Eser: Manzume-i Sivastopol”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 1981- 1982, sy. 10-11, s. 233-238.
• Bolay, Süleyman Hayri, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Düşünce Tarihi”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, cilt 14, s. 515-566.
• Bozkurt, Gülnihal, “Tanzimat and Law”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 279-286.
• Budak, Mustafa, 1853-1856 Kırım Savaşı’nda Kafkas Cephesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1993.
• Budak, Mustafa, “1853-1856 Kırım Savaşı’nda Osmanlı Devleti ile Şeyh Şamil Arasındaki İlişkiler”, Tarih Boyunca Balkanlar’dan Kafkaslar’a Türk Dünyası Semineri (29-31 Mayıs 1995), İ.Ü., Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırmaları Merkezi, İstanbul 1996, s. 79-93.
• Bulut, Kemal, Tanzimat Döneminde Siyasi Muhalefet,(Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), İzmir, 1998.
• Can, Deniz, Tanzimat Dönemi Osmanlı-İngiliz İlişkileri (1833-1878), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1998.
• Cebeci, Dilaver, Tanzimat ve Türk Ailesi –Sosyal Değişme Açısından Tanzimat İstanbul’unda Türk Ailesi Üzerine Bir İnceleme-, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1993.
• Cem, İsmail, Türkiye’de Gerikalmışlığın Tarihi, İstanbul: Cem Yayınevi, 1970.
• Chmıelowska, Danura, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Yazarlarının Sosyal Değişimlerdeki Rolü”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi, (İstanbul, 21-25 Ağustos 1989), Ankara: TTK Yayınları, 1990, s. 214-233.
• Chmıelowska, Danura, “Tanzimat Yazarlarından Nabizade Nazım’ın Zehra Adlı Eserinde Geleneksel ve Sosyal Değişiklikler”, H.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, 1988, c. 5, sy. 2, s. 219-224.
• Cin, Halil, “Tanzimat Döneminde Osmanlı Hukuku ve Yargılama Usulleri”, 150. Yı- lında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 11-32.
• Cunbur, Müjgân, “Tanzimat Kütüphaneleri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 403-408.
• Cunningham, Alan, “Stratford Canning and The Tanzimat”, William R. Polk and Richard L. Chambers, (der.), Beginnings of Modernization in the Middle East: The Nineteenth Century, Chicago: University of Chicago Press, 1968, s. 245-264.
• Çadırcı, Musa, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askere Almada Kura Usulüne Geçilmesi”, Askeri Tarih Bülteni, Ankara, 1985, sy. 18, s. 49-75.
• Çadırcı, Musa, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Sancaklarda Meclislerin Oluşturulması (1840-1864)”, Yusuf Hikmet Bayur’a Armağan, Ankara: TTK Yayınları, 1985, s. 257-277.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat Döneminde Çıkarılan Men-i Mürur ve Pasaport Nizamnameleri”, Belgeler - Türk Tarih Belgeleri Dergisi, Ankara: TTK Yayınları, 1993, c. 15, sy. 19, 169-182.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat Döneminde Osmanlı Ülke Yönetimi (1839-1876)”, IX. Türk Tarih Kongresi, (Ankara 21-25 Eylül 1981), Ankara: TTK Yayınları, 1988, s. 1152-1161.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat Döneminde Türkiye’de Yönetim (1839-1856)”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1988, c. 52, sy. 203, s. 601-626.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat İlanı Sıralarında Türkiye’de Yönetim (1826-1839)”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1987, c. 51, sy. 201, s. 1215-1240.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat’ın İlanı Sırasında Anadolu’da İç Güvenlik”, DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, Ankara, 1979-1980, c. 13, sy. 24, s. 45-58.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat’ın Karadeniz Bölgesinde Uygulanması”, Birinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri (13-17 Ekim 1986), Samsun, 1988, s. 191-196.
• Çadırcı, Musa, “Tanzimat’ın Uygulanmasında Karşılaşılan Bazı Güçlükler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 295-299.
• Çadırcı, Musa, Tanzimat Dönemi’nde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapı- ları, Ankara: TTK Yayınları, 1991.
• Çadırcı, Musa, “Türkiye’de Kaza Yönetimi (1840-1876)”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1989, c. 53, sy. 206, s. 237-257.
• Çakır, Coşkun, “Bir Reform Hareketi Olarak Tanzimat: Hazırlanması, İlanı, Tepkiler ve Uygulanması”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, c. 14, s. 698-715.
• Çakır, Coşkun, “Tanzimat Dönemi Vergi Uygulamalarında Karşılaşılan Güçlükler ve ‘Vergi İhtilalleri’”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, İstanbul, 2001, c. 52, sy. 1, s. 71-95.
• Çakır, Coşkun, “Tanzimat ve Islahat Fermanlarının Malî Boyutları”, Osmanlı, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, c. 3, s. 362-370.
• Çakır, Coşkun, “Türkiye’de Yapılan Tanzimat Başlıklı Tezler Bibliyografyası”, Müteferrika, İstanbul, 2001, sy. 19, s. 189-206.
• Çakır, Coşkun, 19. Yüzyıl Osmanlı Ticareti ve Nizamnâmeleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1990.
• Çakır, Coşkun, Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, İstanbul: Küre Yayınları, 2001.
• Çakır, Ömer, “Tanzimat ve İstibdat Döneminde Türk Tiyatrosu”, Bilge Dergisi, Ankara, 1996, sy. 8, s. 56-59.
• Çavlı, Emin Ali, Kırım Harbi ve Paris Muahedesi 1856:Yüzüncü Dönüm Yılı,İstanbul, 1957.
• Çelik, Hüseyin, Ali Suavi ve Dönemi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994.
• Çelik, Yakup, “Tanzimat Şairi Ziya Paşa”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 479-488.
• Çetin, Aysun, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türk Aydınlarının Mitolojiye Bakış Tarzı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İzmir, 1993.
• Çetin, Nezihe, Tanzimat, (Yayınlanmamış Lisans Tezi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü), İstanbul, 1939.
• Çetin, Nurullah, “Tanzimat Dönemindeki Bazı Biyografi ve Antolojilerle Edebiyat Tarihi Özellikleri”, A.Ü. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1996, sy. 7, s. 37-44.
• Çetinsaya, Gökhan, “Kalemiye’den Mülkiye’ye Tanzimat Zihniyeti”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, c. 1, s. 54-71.
• Çetinsaya, Gökhan, “Mithat Paşa”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, c.1, s. 60-65.
• Çetintaş, Erdal, Osmanlı Reform Çağında Ermeni Milleti (1808-1876), (Yayınlanmamış Doktora Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 2002.
• Çeviker, Turgut, Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü: I. Tanzimat ve İstibdat Dönemi (1867-187/1878-1908), İstanbul: Anadolu Yayıncılık, 1986.
• Çoker, Fahri, “Tanzimat’ın Getirdiği Hukuk Kurumları ve İşlevleri”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1989, c. 12, sy. 71, s. 16-20.
• Davison, Roderic H., “Ottoman Diplomacy at the Congress of Paris (1856) and the Question of Reforms”, VII. Türk Tarih Kongresi (25-29 Eylül 1970), Ankara: TTK Yayınları, 1973, s. 580-586.
• Davison, Roderic H., “Western Publications on the Tanzimat”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 511-532.
• Davison, Roderic H., Osmanlı İmparatorluğ’unda Reform (1856-76), çev. Osman Akınhay, 2 cilt, İstanbul: Papirus Yayınları, 1997.
• Davison, Roderic, “ The Modernization of Ottoman Diplomacy in the Tanzimat Period” IX. Türk Tarih Kongresi (2-25 Eylül 1988), Ankara: TTK Yayınları, 1973, s.1141-1151.
• Davison, Roderic, “Ottoman Diplomacy and the Ending in 1869 of the Crisis with Greece Caused by the Rebellion in Crete of 1866-1869”, X. Türk Tarih Kongresi (22-26 Eylül 1986), Ankara: TTK Yayınları, 1993, s. 1193-1203.
• Davison, Roderic, “Osmanlı Türkiye’sinde Batılı Eğitim”, çev. D. Mehmet Durak, Osmanlı’da Batı Tesiri, Adana, 1997, s. 173-186.
• Davison, Roderic, “19. Yüzyılda Hıristiyan-Müslüman Eşitliğine İlişkin Türk Tavrı”, İslam Dünyası ve Batılılaşma: Değişim ve Sorunlar, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1997, s. 57-86.
• De Fontmagne, Durandi, Kırım Savaşı Sonrası İstanbul, Çev. Gülçiçek Soytürk, İstanbul: Kervan Yayınları, 1977.
• Deveraux, Robert, The First Ottoman Constitutional Period: A Study of the Midhat Constitution and Parliament, Baltimore: John Hopkins University, 1963.
• Dino, Güzin, Tanzimat’tan Sonra Edebiyatta Gerçekliğe Doğru, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1954.
• Doğan, İsmail, “Batılılaşmanın Eğitim Kanadında Bir Modernist Aydın: Mehmet Tahir Münif Paşa ve Eğitimci Kişiliği”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 409-427.
• Doğan, İsmail, Tanzimat’ın İki Ucu: Münif Paşa ve Ali Suavi (Sosyo-Pedogojik Bir Karşılaştırma), İstanbul: İz Yayıncılık, 1991.
• Doğan, Kuddusi, Tanzimat’ın Kıblesi, İstanbul: Ölçü Yayınları, 1991.
• Dulina, Ninel A., Tanzimat i Mustafa Reshid Pasha, Moscow, 1984.
• Dursun, Selçuk, Population Policies of the Ottoman State in the Tanzimat Era: 1840- 1870, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 2002.
• Ebuzziya Tevfik, Yeni Osmanlılar Tarihi, 2 Cilt, (Bugünkü Türkçeye Uygulayan: Şemsettin Kutlu), İstanbul: Hürriyet Yayınları, 1973.
• Ebuzziya Tevfik, Yeni Osmanlılar Tarihi, 3 Cilt, (Bugünki Dile Uyarlayan: Ziyad Ebuzziya), İstanbul: Kervan Yayınları, 1974.
• Emek, Yusuf, Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Sonrasında Emniyet Teşkilatının Yapı- lanması ve Gelişimi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 2002.
• Emil, Birol, “Bugünün Rüzgarında Savrulan Tanzimat Gülü”, Tanzimat’ın 150. Yıldö- nümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 257-262.
• Emil, Birol, “Tanzimatın Büyük İdealisti: Namık Kemal”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 29-35.
• Engelhardt, E., Türkiye ve Tanzimat (Devlet-i Osmaniye’nin Tarih-i Islahatı,1826- 1882), Mütercim: Ali Reşad, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi, 1328,
• Engelhardt, E., Tanzimat, Türkçesi: Ayda Düz, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1976.
• Engelhardt, E., Tanzimat ve Türkiye, Yayına Hazırlayan: Akın Bedirhan, İstanbul, Kaknüs Yayınları, 1999.
• Enginün, İnci, “Tanzimat Sonrası Çeviriler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 433-439.
• Erdoğan, Hacer, Tanzimat Dönemi (1839-1876) Osmanlı Toplumunda Kadının Sosyal Değişimi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Sakarya, 1999.
• Eren, Ahmet Cevat, “Tanzimat”, İ.A., İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, 1979, c. 11, s. 709-765.
• Eren, Mihin-Figen Bilge, “Türk Tarih Kurumu Kitaplığında Tanzimatla İlgili Bazı Kaynaklar”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1964, sy. 28, s. 705-718.
• Erişirgil, Mehmet Emin, “Tanzimat’ın Yüzüncü Yılı Münasebetiyle Tanzimat’a Dâir Meseleler”, Siyasî İlimler (Mülkiye), Ankara, 1939, no: 105, s. 423-426.
• Eryılmaz, Bilal, Osmanlı Devleti’nde Gayrımüslim Teb’anın Yönetimi, İstanbul: Risale Yayınları, 1990.
• Eryılmaz, Bilal, Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İstanbul: İşaret Yayınları, 1992.
• Fadeyeva, Irma L., Osmanskaia Imperia i Anglo-Turetskie Otnosheniia v Seredine XIX v., Moscow, 1982.
• Farah, Caesar, “Anglo Ottoman Confrontation in Yemen 1840-49”, İ.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, İstanbul, 1983, sy. 1, s.73-118.
• Fatma Aliye Hanım, Cevdet Paşa ve Zamanı, sad. Metin Hasırcı, İstanbul: Pınar Yayınları, 1994.
• Fawaz, Leıla, “The Civil War of 1860 in Mount Lebanon and Damascus”, X. Türk Tarih Kongresi (22-26 Eylül 1986), Ankara: TTK Yayınları, 1993, s. 1373-1379.
• Fendoğlu, Tahsin, “Tanzimat Fermanı Sonrası Hukukî Düzenlemeler ve Hukuk Dualizmi”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, cilt 14, s. 727-738.
• Findley, Carter, Osmanlı Devleti’nde Bürokratik Reform -Bâbıâli- (1789-1922), çev. Latif Boyacı-İzzet Akyol, İstanbul: İz Yayıncılık, 1994.
• Findley, Carter, Ottoman Civil Officialdom: A Social History, Princeton: Princeton University Press, 1989.
• Florescu, Radu R., “The Romanian Impact upon the Ottoman Tanzimat”, Güney Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, No: 6-7, 1977-78, s. 227-238.
• Galip Haldun, ‘Tanzimat Döneminde Matbuat ve Neşriyat-ı İktisadiye I’, İktisadiyat Mecmuası, sy. 30, 1 Teşrinievvel 1332, s. 6-7; II, sy. 32, 20 Teşrinievvel 1332, s. 3-4; sy. 68, 22 Teşrinisani 1333, s. 5-7.
• Gerçek, Selim Nüzhet, Türk Gazeteciliği (1831-1931), İstanbul, 1931.
• Gerger, Mehmet Emin, Tanzimat’tan Avrupa Topluluğu’na Türkiye, İstanbul: İnkılap Yayınları, 1989.
• Gökbilgin, Tayyib, “1840’dan 1861’e kadar Cebel-i Lübnan Meselesi ve Dürziler”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1946, c. 10, sy. 40, s. 641-703.
• Gökbilgin, Tayyib, “Tanzimat Hareketinin Osmanlı Müesseselerine ve Teşkilatına Etkileri”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1967, c.31, s. 121, s. 93-111.
• Gölen, Zafer, Tanzimat’ın Bosna Hersek’te Uygulanması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), Samsun, 1996.
• Gövsa, İbrahim Alaeddin, “Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye”, Resimli Yeni Lügat ve Ansiklopedi: Ansiklopedik Sözlük, İstanbul: 1978.
• Göyünç, Nejat, “1849 Macar Mültecileri ve Bunların Kütahya ve Halep’te Yerleştirilmeleri ile İlgili Talimatlar”, Türk-Macar Kültür Münasebetleri Işığı Altında II. Rakocz Ferenc ve Macar Mültecileri Sempozyumu, İstanbul, 1976, s. 173- 179.
• Gözler, H. Fethi, “Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın Tanzimat’a Ait Düşünceleri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 489-501.
• Guboğlu, Mihail, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Karadeniz-Tuna Kanalı Projeleri (1836-1876) ve Boğazköy-Köstence Arasında İlk Demiryolu İnşası (1855 860)”, Çağını Yakalayan Osmanlı: Osmanlı Devleti’nde Modern Haberleş- me ve Ulaştırma Teknikleri, ed. Ekmeleddin İhsanoğlu - Mustafa Kaçar, İstanbul: IRCICA Yayınları, 1995, s. 217-247.
• Güleç, Cengiz, “Tanzimat ve Ulusal Kimliğimiz”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 13-19.
• Güler, Meftune, Tanzimat’tan II. Meşrutiyet’e Osmanlı Devleti’nin İdari Taksimatı (1839-1908), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Elazığ, 1999.
• Güler, Rahmi, Osmanlı Dış Politikası (1839-1876), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 1999.
• Gülsoy, Ufuk, “1856 Halep ve Nablus Olayları”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, İzmir, 1994, c. 9, s. 279-288.
• Gülsoy, Ufuk, “1856 Islahat Fermanı’na Tepkiler”, Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi Yayını, 1991, s. 443- 458.
• Günay, Bekir, Mehmet Sadık Rıfat Paşa’nın Hayatı, Eserleri ve Görüşleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1992.
• Güngördü, Nedret, Tanzimat ve Meşrutiyet (I-II) Dönemlerinde Osmanlı Mülkî İdareleri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1988.
• Güran, Tevfik, “Ziraî Politika ve Ziraatta Gelişmeler 1839-1876”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 219-234.
• Güran, Tevfik, 19. Yüzyıl Osmanlı Tarımı, İstanbul: Eren Yayıncılık, 1998.
• Gürel, Tevfik, 1853-1855 Türk-Rus Müttefiklerin Kırım Savaşı, İstanbul, 1935.
• Gürsel, Seyfettin, “1838 Ticaret Antlaşması”, TCTA, İletişim Yayınları, İstanbul 1985, c.3, s. 688-690.
• Halaçoğlu, Yusuf, “Kendi Kaleminden Ahmed Cevdet Paşa”, Ahmed Cevdet Paşa Semineri, (27-28 Mayıs 1985), -Bildiriler-, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Basımevi, 1986, s. 1-6.
• Hamza, Yusuf , “1839-1912 Yılları Arasında Makedonya’da Yaşayan Slav Halkının Eğitim, Kültür, Ekonomik ve Siyasal Yaşamında Tanzimat’ın Olumlu Etkileri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 287-298.
• Hamza, Yusuf, “1839-1876 Yılları Arasında Makedonya Slav Unsurunun Eğitim Ve Kültür Yaşamında Tanzimat Islahatlarının Yankıları”, Tanzimat’ın 150.Yıldö- nümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 489-499.
• Hanioğlu, M. Şükrü, “Tanzimat Bürokrasisine Dönüş Arzuları ve Jön Türkler”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 56-59.
• Hayrettin, 1270 Kırım Muharebesinin Tarih-i Siyasisi, İstanbul, 1326.
• Hazır, Hayati, “Tanzimat Fermanı’nın Anayasa Hukuku Açısından Tahlili”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 217-232.
• Hourani, Albert, “Osmanlı Islahatı ve Seçkinlerin Politikaları”, İslam Dünyası ve Batılılaşma: Değişim ve Sorunlar, İstanbul: Yöneliş Yayınları, 1997, s. 87-123.
• Imbert, Paul, Osmanlı İmparatorluğunda Yenileşme Hareketleri (Türkiye’nin Meseleleri), Türkçesi: Adnan Cemgil, Engin Yayıncılık, İstanbul, ty.
• Işıl, Yeşim, “Tanzimat’ta Tıp Dili”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 567-570.
• Işıl, Yeşim, Bir Aydınlanma Hareketi Olarak Mecmua-i Fünun, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi), İstanbul, 1986.
• İğdemir, Uluğ, Kuleli Vak’ası Hakkında Bir Araştırma, Ankara: TTK Yayınları, 1937.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin, “Tanzimat Öncesi ve Tanzimat Dönemi Osmanlı Bilim ve Eğitim Anlayışı” , 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 335-396.
• İlhan, Attila, Hangi Batı (Anılar ve Acılar 2), Ankara: Bilgi Yayınevi, 1996. İnal, İbnülemin Mahmut Kemal, Son Asır Türk Şairleri, 4 cilt, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1970.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal, Son Sadrazamlar, 4 cilt, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1982.
• İnalcık, Halil, “Application of the Tanzimat and its Social Effects”, Archivum Ottomanicum, The Hauge, 1973, sy. 5, s. 97-127.
• İnalcık, Halil, “Bosna’da Tanzimat’ın Tatbikine Ait Vesikalar”, Tarih Vesikaları, İstanbul, 1942, c.1, sy. 5, s. 374-389.
• İnalcık, Halil, “Gülhane Hattı”, Türk Ansiklopedisi, İstanbul, 1970, c. 8, s. 147-148.
• İnalcık, Halil, “Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümayûnu”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1964, c. 27, s. 603-622.
• İnalcık, Halil, “Tanzimat Nedir”, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Ankara, 1941, sy. 1, s. 237-263.
• İnalcık, Halil, “Tanzimat ve Fransa”, Tarih Vesikaları, İstanbul, 1942, c. 2, sy. 8, s.128- 139.
• İnalcık, Halil, “Tanzimat’ın Uygulanması ve Sosyal Tepkiler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, c. 6, s. 1536- 1544.
• İnalcık, Halil, “Tanzimat’ın Uygulanması ve Sosyal Tepkileri”, Belleten, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1964, c. 27, s. 624-690.
• İnalcık, Halil, Tanzimat ve Bulgar Meselesi (Doktora Tezinin 50. Yılı), İstanbul: Eren Yayıncılık, 1992.
• İnam, Ahmet, “Önce Tarih ‘Tanzim Etme’, Mantığını Anlamak Gerek”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 27-28.
• İnci, Yılmaz, Tanzimat Döneminde Darülfünun (1846-1873), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü), İstanbul, 1997.
• İpşirli, Mehmet, “XIX. Yüzyılda Osmanlı İlmiye Mesleği ve Uleması Hakkında Gözlemler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 213-216.
• İskit, Server, Türkiye’de Matbuat Rejimleri, İstanbul: Matbuat Umum Müdürlüğü Neşriyatı, 1939.
• Kabaklı, Ahmet, “Namık Kemal ve Batı”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 441-450.
• Kal’a, Ahmet, “Tanzimat Öncesi ve Sonrasında İktisadî Manzara”, 150.Yılında Tanzimat, İstanbul: Aydınlar Ocağı, 1990, s. 47-60.
• Kanger, Faruk, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Din Anlayışında Değişim, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1997.
• Kaplan, Behice, Ali Suavi, (Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi, İ.Ü. Türkiyat Enstitüsü), İstanbul, 1944.
• Kaplan, Mehmet, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi I: 1839-1865, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1978.
• Kaplan, Mehmet, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi II: 1865-1876, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1988.
• Kara, Mustafa, “Tanzimat Dönemi ve Tasavvufî Hayat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 299- 319.
• Karaca, Filiz, Tanzimat Dönemi ve Sonrasında Osmanlı Teşrifat Müessesesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1997.
• Karahasan, Mustafa Kemal, “Tanzimat’ın Temelleri ve Balkanlardaki Slav Milletlerinin Toplumsal, Hukuksal Haklarının Artmasına Bağlı Yankıları (4 resim ile birlikte)”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 395-448.
• Karakartal, Oğuz- Baki Asiltürk, “Sadık Rıfat Paşa ve İtalya Seyahatnamesi”, Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı, Ankara, 1995, s. 319-330.
• Karal, Enver Ziya, “Gülhane Hatt-ı Hümâyûnunda Batı’nın Etkisi”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1964, c. 28, sy. 112, s. 581-601.
• Karal, Enver Ziya, “Tanzimattan Evvel Garplılaşma Hareketleri”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, İstanbul 1940, s. 13-30.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi - Islahat Fermanı Devri (1861-1876)-, c. 7, Ankara: TTK Yayınları, 1988.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi -Islahat Fermanı Devri (1856-1861)-, c. 6, Ankara: TTK Yayınları, 1988.
• Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi -Nizam-ı Cedit ve Tanzimat Devirleri (1789-1856)-, c. 5, Ankara: TTK Yayınları, 1988.
• Karasu, Cezmi, “Tanzimat Dönemi Osmanlı Diplomasisine Genel Bir Bakış”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Ankara, 1993, sy. 4, s. 205-222.
• Karatepe, Şükrü, “Tanzimat Reformları ve Çelişkileri”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, cilt 14, s. 716-726.
• Karlığa, Bekir, Islahatçı Bir Düşünür Tunuslu Hayreddin Paşa ve Tanzimat, İstanbul: Balkan İlmî Araştırma Merkezi Yayını, 1995.
• Kayıran, Mehmet, “16 Ağustos 1838 Tarihli Türk-İngiliz Ticaret Antlaşması ile 29 Nisan 1861 Tarihli Türk-Fransız Ticaret Antlaşması ve Karşılaştırılması”, A.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, 1989, c. 2, sy. 1, s. 151-181.
• Kaynar, Reşat, “Reşit Paşa’nın 4. ve 5. Paris Elçiliğinin Siyasî Yazıları Üzerine İnceleme”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 75-77.
• Kaynar, Reşat, Mustafa Reşit Paşa ve Tanzimat, Ankara: TTK Yayınları, 1985.
• Kazgan, Haydar, “Kırım Savaşı’nın Finansmanında Osmanlı Müttefikleri”, Finans Dünyası, İstanbul, 1993, sy. 82, s. 101-104.
• Kazgan, Haydar, Galata Bankerleri, İstanbul: Türk Ekonomi Bankası Yayınları, 1990.
• Kocabaşoğlu, Uygur, “XIX. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa Topraklarında Amerikan Misyoner Faaliyetleri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 539-551.
• Koçak, Cemil, “Osmanlı/Türk Siyasî Geleneğinde Modern Bir Toplum Yaratma Projesi Olarak Anayasanın Keşfi Yeni Osmanlılar ve Birinci Meşrutiyet”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, s. 72-82.
• Kodaman, Bayram, “Avrupa Emperyalizminin Osmanlı İmparatorluğu’na Giriş Vası- taları (1839-1914)”, Milli Kültür, 1980, c. 2, s. 1, 23-33.
• Kodaman, Bayram, “Mustafa Reşit Paşa’nın Paris Sefirlik Esnasında Takip Ettiği Genel Politikası”, Mustafa Reşid Paşa ve Dönemi Semineri, Bildiriler, (Ankara, 13-14 Mart 1984), Ankara: TTK. Yayınları, 1987, s. 71-75.
• Koloğlu, Orhan, “1838 Osmanlı–İngiliz Ticaret Antlaşması ve Mısır Tehdidi”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1988, sy. 60, s. 346-357.
• Koloğlu, Orhan, “Tanzimat’ın Yankıları”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1989, c. 12, sy. 71, s. 12-15.
• Koray, Enver, “Sultan Abdülaziz’e Karşı Girişilen Bir Suikast Olayı ve Hüseyin Vasfi Paşa”, Belleten, Ankara, 1987, c. 51, sy. 199, s. 193-204.
• Koray, Enver, “Yeni Osmanlılar”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 547-566.
• Koray, Enver, “Yeni Osmanlılar”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1983, sy. 182, s. 563- 582.
• Koray, Enver, Türkiye’nin Çağdaşlaşma Sürecinde Tanzimat, İstanbul: M.Ü. FenEdebiyat Fakültesi Yayını, 1991.
• Korkud, Refik, Tanzimat, Birinci Meşrutiyet, İkinci Meşrutiyet ve Matbuat, Ankara, 1959.
• Korlaelçi, Murtaza, “Bazı Tanzimatçılarımızın Pozitivistlerle İlişkileri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 25-43.
• Köprülü, Orhan, “Fuad Paşa”, İ.A., İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1979, c. 4, s. 672- 681.
• Kundakçı, Talia, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kadar Türk Karikatüründe Felsefe, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü), İzmir, 1998.
• Kuneralp, Ali Sinan, “İspanya’da Osmanlı Temsilciliği ve Osmanlı İspanyol Münasebetleri (1857-1922)”, Türk Kültürü Araştırmaları, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1975, sy. 11-14, s. 161-176.
• Kuntay, Mithat Cemal, Namık Kemal - Devrinin İnsanları ve Olayları Arasında, I. cilt, İstanbul: Maarif Matbaası, 1944.
• Kuntay, Mithat Cemal, Sarıklı İhtilalci Ali Suavi, İstanbul: Ahmet Halit Kitabevi, 1946.
• Kuran, Ahmed Bedevi, Osmanlı İmparatorluğu’nda İnkılâp Hareketleri ve Millî Mü- cadele, İstanbul: Çeltüt Matbaası, 1959.
• Kuran, Ercüment, “Türk Tefekkür Tarihinde Ahmed Cevdet Paşa’nın Yeri”, Ahmed Cevdet Paşa Semineri, (27-28 Mayıs), -Bildiriler-, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1988, s. 7-13.
• Kuran, Ercüment, “Ayanlığın Kaldırılmasından Sonra Anadolu’da Sosyal ve Ekonomik Durum”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi, (İstanbul, 21-25 Ağustos 1989), Ankara: TTK Yayınları, 1990, s. 282-287.
• Kuran, Ercüment, “Mehmet Sadık Rıfat Paşa”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1989, sy. 17, s. 56-62.
• Kuran, Ercüment, “Reşid Paşa”, İ.A., İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1988, c. 9, s. 701- 705.
• Kuran, Ercüment, “Rusya’nın Kafkasya’yı İstilasına Karşı Osmanlı Siyaseti 1856- 1878”, Tarih Boyunca Balkanlardan Kafkaslara Türk Dünyası Semineri, İstanbul 29-31 Mayıs 1995, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fak. Tarih Araştırmaları Merkezi, 1996, s. 147-152.
• Kuran, Ercüment, “Tanzimat Hareketinin Türk Batılılaşma Tarihinde Yeri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 141-145.
• Kuran, Ercüment, “Türk Çağdaşlaşma Tarihinde Tanzimat’ın Yeri”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 65-67.
• Kurdakul, Necdet, “Tanzimat Dönemi’nin Gereğince Tanınmayan Düşünürü Mehmet Sadık Rıfat Paşa”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1989, c. 12, s. 71, s. 56-62.
• Kurdakul, Necdet, Osmanlı Devleti’nde Ticaret Antlaşmaları ve Kapitülasyonlar, İstanbul: Döler Neşriyat, 1981.
• Kurdakul, Necdet, Tanzimat Dönemi Basınında Sosyo-Ekonomik Fikir Hareketleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1997.
• Kurt, Yuluğ, “Osmanlı İmparatorluğu ve 1849 Macar Mültecileri Meselesi”, VI. Türk Tarih Kongresi (Ankara, 20-26 Ekim 1961), Ankara: TTK Yayınları, 1967, s. 451-459.
• Kurtoğlu, Fevzi, 1853-1855 Türk Rus Harbi ve Kırım Seferi, İstanbul: Devlet Matbaası 1927.
• Kushner, David, “Career Patterns Among The Ulema in The Late Nineteenth And Early Twentieth Centuries”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 165-171.
• Küçük, Cevdet, “Osmanlı İmparatorluğu’nda ‘Millet Sistemi’ ve Tanzimat”, Mustafa Reşit Paşa ve Dönemi Semineri, Bildiriler, Ankara 13-14 Mart 1984, Ankara: TTK Yayınları, 1987, s. 13-24.
• Küçük, Cevdet, Tanzimat Devrinde Erzurum, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi), İstanbul, 1975.
• Küçük, Cevdet, Tanzimat’ı Hazırlayan Nedenler, (Yayınlanmamış Lisans Tezi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü), İstanbul, 1969.
• Kütükoğlu, Mübahat S, “Tanzimat Devrinde Yabancıların İktisadî Faaliyetleri”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 91-139.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Balta Limanı Muahedesi” Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1992, c.5, s. 38-40.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Balta Limanı Ticaret Muahedeleri ve Tatbikatı”, I. Milletlerarası Türkoloji Kongresi: Tebliğler: İstanbul 15-20 Ekim 1973, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türkiyat Enstitüsü, 1979, c. 1, s. 200-206.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “Tanzimat Devri Osmanlı-İngiliz Gümrük Tarifeleri”, Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi, İstanbul, 1974, sy. 4-5, s. 335-393.
• Kütükoğlu, Mübahat S., Osmanlı-İngiliz İktisadî Münasebetleri (1530-1838), I. cilt, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1974.
• Kütükoğlu, Mübahat S., Osmanlı-İngiliz İktisadî Münasebetleri (1838-1850), 2. cilt, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1976.
• Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Metin Kıratlı, Ankara: TTK Yayınları, 1991.
• Lütfi, Tarih-i Lütfî, cilt 1-8, Dersaadet, 1306.
• Ma’oz, Moshe, Ottoman Reform in Syria and Palestine, 1840-1861: The Impact of The Tanzimat on Politics and Society, Oxford, 1968.
• MacFarlane, Charles, Turkey and its Destiny: The Results of Journeys Made in 1847 and 1848 to Examine into The State of that Country, 2 vols., London, 1850.
• Manneh, B. Abu, “The Roots of The Ascendancy of Âli And Fu’âd Paşas At The Porte (1855-1871)”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 135-144.
• Mantran, Robert, “Prelude Aux Tanzimat: Presse Et Enseignement, Deux Domaines De Reforme De Mahmut II”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 51-54.
• Mardin, Şerif, “19. Yüzyılda Düşünce Akımları ve Osmanlı Devleti”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, c. 1, s. 342-351.
• Mardin, Şerif, “Some Explanatory Notes on the Origins of the Mecelle”, The Muslim World, c. 51, sy. 3, 1961, s. 189-196; sy. 4, 1961, s. 274-279.
• Mardin, Şerif, “Tanzimat Fermanı’nın Manası”, Forum, Ankara 1957, sy. 89, s. 13-15.
• Mardin, Şerif, “Tanzimat Fermanı’nın Manası”, Forum, Ankara 1957, sy. 87, s. 6-8.
• Mardin, Şerif, “Tanzimat Fermanı’nın Manası”, Forum, Ankara 1957, sy. 88, s. 13-15.
• Mardin, Şerif, “Tanzimat Fermanı’nın Manası”, Forum, Ankara 1957, sy. 91, s. 12-13.
• Mardin, Şerif, “Tanzimattan Sonra Aşırı Batılılaşma”, Türkiye: Coğrafi ve Sosyal Araş- tırmalar, Derleyen: Erol Tümertekin, İstanbul, 1971, s. 411-458.
• Mardin, Şerif, “Yeni Osmanlı Düşüncesi”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cilt 1: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001, s. 42-53.
• Mardin, Şerif, Türk Modernleşmesi (Makaleler 4), Derleyenler: Mümtaz’er Türkö- ne/Tuncay Önder, İstanbul: İletişim Yayınları, İstanbul, 1991.
• Mardin, Şerif, Yeni Osmanlı Düşüncesi’nin Doğuşu, çev. Mümtaz’er Türköne - Fahri Unan - İrfan Erdoğan, İstanbul: İletişim Yayınları,1996.
• Mehmed Galip, “Tarihten Bir Sahife: Âlî ve Fuad Paşaların Vasiyetnâmeleri”, Tarih-i Osmanî Encümeni Mecmuası, c.1, sy. 2, İstanbul, 1326, s. 70-74.
• Mehmed İzzet, “Tanzimat’a Dair”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, İstanbul: İletişim yayınları, 1985.
• Mehmet Memduh, Tanzimat’tan Meşrutiyet’e, sad. Hayati Develi, İstanbul: Nehir Yayınları, 1990.
• Mumcu, Ahmet, “1876 Anayasası’na Gelinceye Değin Temel Hak ve Özgürlükler ve İlk Anayasa’nın Genel Yapısı”, Kanun-ı Esasinin 100. Yılı Sempozyumu, Ankara 11 Nisan 1976, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı 1876-1976, Ankara, 1976, s. 31-48.
• Mustafa Fazıl Paşa, Padişaha Bir Mektup, nşr. Fuad Tal’at, İ.Ü. Kütüphanesi, No: 75441, İstanbul, 1327.
• Mustafa Nuri Paşa, Netayic ül-Vukuat Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi, Sadeleştiren, notlar ve açıklamaları ekleyen: Neşet Çağatay, Cilt 4, Ankara: TTK Yayınları, 1987.
• Mustafa Reşid Paşa ve Dönemi Semineri, Ankara: TTK Yayınları, 1985
• Namık Kemal, “Tanzimat”, İbret, no: 46, 25 Teşrinievvel 1288.
• Neuman, Christoph K., “Tanzimat Bağlamında Ahmet Cevdet Paşa’nın Siyasi Dü- şünceleri”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cumhuriyet’e Devreden Dü- şünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, c. 1, s. 83-87.
• Neumann, Christoph K., Araç Tarih Amaç Tanzimat - Tarih-i Cevdet’in Siyasî Anlamı-, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.
• Noviçev, A.D., “1839 Gülhane Hatt-ı Hümayûnu ve Dış Politikadaki Boyutları”, İlmi Araştırmalar, İstanbul, 1997, no: 5, s. 279-289.
• Noviçev, A.D., Osmanlı İmparatorluğu’nun Yarı-Sömürgeleşmesi, çev. Nabi Dinçer, Ankara: Onur Yayınları,1979.
• Oba, Ali Engin, “Türkiye’nin Modernleşme Tarihinde Tanzimat’ın İlanı ve Avrupa Topluluklarına Katılma Başvurusu”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 167-169.
• Ochsenwald, William, “The Impact of Ottoman Rule on Yemen, 1849-1914”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi, (İstanbul, 21-25 Ağustos 1989), Ankara: TTK Yayınları, 1990, s. 250-255.
• Okandan, Recai Galip, Amme Hukukumuzda Tanzimat ve Birinci Meşrutiyet Devirleri, İstanbul: Kenan Matbaası, 1946.
• Okandan, Recai Galip, “Amme Hukukumuz Bakımından Tanzimat, Birinci Meşrutiyet, ve İkinci Meşrutiyet Devirlerinin Önemi”, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1949, c. 15, s. 1, s. 14-33.
• Okay, M. Orhan, “Tanzimat ve Edebiyat”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 18- 26.
• Okumuş, Ejder, Türkiye’nin Laikleşme Serüveninde Tanzimat, İstanbul: İnsan Yayınları, 1999.
• Okyar, Osman, “Tanzimat Ekonomisi Hakkındaki Karamsarlık Üzerine”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 243-254.
• Ongunsu, A. Hamid, “Tanzimat ve Amillerine Umumî Bir Bakış”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 1-12.
• Onur, Vedad, Tanzimat Devrinin Büyük ve Unutulmaz Devlet Adamları, Ankara, 1964.
• Orhan, Said, Türk ve Osmanlı Toplumu Değişiminde Tanzimat ve Batılılaşma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul 1996.
• Ortaylı, İlber, “İlk Osmanlı Parlamentosunun Yapısında Eyalet İdare Meclislerinin Etkisi”, Kanun-ı Esasinin 100. Yılı Sempozyumu, Ankara 11 Nisan 1976, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı 1876-1976, Ankara, 1976, s. 433-442.
• Ortaylı, İlber, “Osmanlı Kançılaryasında Reform: Tanzimat Devri Osmanlı Diplomatikasının Bazı Yönleri”, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, 30 Nisan- 2 Mayıs 1986, Bildiriler, İstanbul, 1988, s. 153-168.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat Döneminde Tanassur ve Din Değiştirme Olayları”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 481-487.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat Bürokratları ve Metternich”, Prof. Dr. Fehmi Yavuz’a Armağan, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1983, no. 528, s. 361-367.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat Döneminde Balkanlarda Ulusal Kiliseler ve Rum-Ortodoks Kilisesi”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 383-388.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat Döneminde Yunanistan ve Osmanlı İmparatorluğu”, Üçüncü Askeri Tarih Semineri: Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri (24 Temmuz 1974’e kadar), Ankara, 1986, s. 162-171.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde Yerel Yönetimler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yay. 1985, c. 1, s. 231-244.
• Ortaylı, İlber, “Tanzimat”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim İstanbul: Yayınları, 1985, c. 6, s. 1545-1547.
• Ortaylı, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Ankara: Hil Yayın, 1983.
• Ortaylı, İlber, Tanzimattan Cumhuriyet’e Yerel Yönetim Geleneği, Ankara: Hil Yayın, 1985.
• Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, 2 cilt, Ed. Ekmeleddin İhsanoğlu, İstanbul: IRCICA Yayınları, c. 1; 1994, c. 2; 1998.
• Öcal, Hakan, Bir Tanzimat Muhalifi: Mustafa Fazıl Paşa, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 2000.
• Ölmezoğlu, Ali, “Cevdet Paşa”, İ.A., İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1979, c.3, s. 114- 123.
• Önsoy, Rıfat, “Tanzimat Dönemi İktisat Politikası”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 267- 273.
• Önsoy, Rıfat, “Tanzimat Dönemi İktisat Politikası”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 262-270.
• Önsoy, Rıfat, Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayii ve Sanayileşme Politikası, Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları, 1988.
• Özcan, Abdülkadir, “Tanzimat Döneminde Öğretmen Yetiştirme Meselesi”, 150. Yı- lında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 441-474.
• Özdağ, Mustafa, “Tanzimat’ı Hazırlayan Zaruri Kılan Şartlar, Başarılı Olmasını, Amacına Ulaşmasını Engelleyen Sebepler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 29-60.
• Özdemir, Bülent, “XIX. Yüzyıl Osmanlı Reformlarını Nasıl İncelemeliyiz?: Mevcut Literatür ve Bakış Açıları Üzerine Bazı Düşünceler”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, Cilt 14, s. 572-580.
• Özdemir, Gürbüz, Tanzimat Döneminde Muhalefet Düşüncesi ve Yeni Osmanlılar, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Sakarya, 2000.
• Özdemir, Hüseyin, Tanzimat Sonrası Osmanlı Devleti’nde Kamu Personel Yönetimi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 2001.
• Özkaya, Ahmet Teoman, Kırım Savaşı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, E.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü), Kayseri, 1991.
• Özkaya, Olcay, Tanzimat Devri Cebel-i Lübnan Olayları (1860-1861), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 2002.
• Özkaya, Yücel, “Tanzimat’ın Siyasî Yönden Meşrutiyet’e Etkileri ve Cemiyet-i İslâmiye Başkan Vekili Muhiddin Efendi’nin Meşrutiyet Hakkındaki Düşünceleri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 301-321.
• Özkaya, Yücel, “Tanzimat Öncesi Sosyal ve Kültürel Durum ve 1840-1850 Arasında Taşrada Tanzimat’ın Uygulanışı”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 121-140.
• Özön, Mustafa Nihat, Namık Kemal ve İbret Gazetesi, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1934. Öztürk, Said, Tanzimat Döneminde Bir Anadolu Şehri Bilecik, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1996.
• Pakalın, Mehmed Zeki, Tanzimat Dönemi Maliye Nazırları, 2. cilt, İstanbul: Kanaat Kitabevi, 1939.
• Pamuk, Şevket, “Kapitalist Dünya Ekonomisi ve Osmanlı Dış Ticaretinde Uzun Dö- nemli Dalgalanmalar, 1830-1913”, Türk İktisat Tarihi Üzerine Araştırmalar II, ODTÜ Gelişme Dergisi Özel Sayısı, Ankara, 1979-1980, s. 161-204.
• Pamuk, Şevket, “150. Yılında Balta Limanı Ticaret Anlaşması”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1988, c. 10, sy. 60, s. 38-41.
• Pamuk, Şevket, Osmanlı Ekonomisi ve Dünya Kapitalizmi: 1820-1913, İstanbul: Yurt Yayınları,1984.
• Pansac, Daniel, “Tanzimat et Sante Publique les Debuts du Conseil Sanitaire de l’Empire Ottoman”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 325-334.
• Parla, Jale, “Tanzimat Edebiyatı’nda Siyasî Fikirler”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, c. 1, s. 223-233.
• Parlatır, İsmail, “Tanzimat Ruhunun Edebiyata Kazandırdığı Değerler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 553-567.
• Parlatır, İsmail, Tanzimat Edebiyatında Kölelik, Ankara: TTK Yayınları, 1992.
• Petrosyan, Yuriy Aşatoviç, “Türkiye’nin Toplumsal-Politik Fikirlerinin Tarihinde 1860-1870 Yıllarındaki Türk Meşrutiyetçilerin Rolü”, VIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara 11-15 Ekim 1976), Ankara: TTK Yayınları, 1983, s. 1777-1787.
• Pınar, Erkan, Tanzimat’tan Günümüze İstanbul/Kadıköy ve Üsküdar’daki Yabancı Okullar ve Azınlık Okulları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü), İstanbul, 2001.
• Pinson, Mark, “Ottoman Bulgaria in the First Tanzimat Period-The Revolts of Nish (1841) and Vidin (1850)”, Middle Eastern Studies, c. 2, sy. 2, 1975.
• Poole, S. Leon, Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, 1313/1895, trc. Can Yücel, Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1988.
• Quataert, Donald, “The Age of Reforms, 1812-1914”, An Economic and Social History of the Ottoman Empire, Halil İnalcık ve Donald Quataert (der.), Cambridge: Cambridge University Press, 1997, s. 761-943.
• Quataert, Donald, Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, çev. Ayşe Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
• Reed, Hovvard, “Tanzimat Ne Zaman Başladı ve Bitti Zamanlaması ile İlgili Görüş- ler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 21-25.
• Reşid Paşa Merhûmun Bazı Âsâr-ı Siyâsiyesi, İ.Ü. Kütüphanesi, no: 1339, İstanbul, 1289.
• Reşid Paşa’nın Paris Müsâlahatına ve Hristiyanlara Verilen İmtiyaz Fermanına İtiraz Lâyihası, İ.Ü. Kütüphanesi, no: 86490, İstanbul, ts.
• Rıfat, Muharrerât-ı Nâdire, İ.Ü. Kütüphanesi, no: 2400, İstanbul, ts. Sadık Rıfat Paşa, Müntehebât-ı Âsâr, İstanbul, 1290.
• Samur, Cengiz, Tanzimat Dönemi’nde Osmanlı Maliyesi ve Yabancı Sermaye, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1996.
• Saray, Mehmet, “Tanzimat’ın Menfi Tesirleri Var mıydı veya Batılılaşmayı Doğru Anladık mı?”, Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 67-72.
• Saray, Mehmet, Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasî Münasebetler 1775-1875, İstanbul, 1984.
• Sarıkoyuncu, Ali, “Osmanlı Devleti’nin Çöküşünü Hızlandıran Bir Anlaşma: 1838 Osmanlı İngiliz Ticaret Sözleşmesi Sonuçları”, Askeri Tarih Bülteni, Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1992, c. 17, sy. 33, s. 93-110.
• Savcı, Bahri, “Osmanlı Türk Reformlarının (Islahat Hareketlerinin) Bir Batı Demokrasisini Doğurma Çabaları”, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ankara, 1996, c. 21, 107-124.
• Savic, Momcilo D., “Quelques Moments D’emancipation Des Slaves Du Sud Dans L’Empire Ottoman Entre 1839 Et 1867”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 389-394.
• Sayar, Ahmet Güner, “150. Yılında Tanzimat’a Dair Düşünceler”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 6-8.
• Saydam, Abdullah, “Osmanlıların Siyasî İlticalara Bakışı ya da 1849 Macar-Leh Mültecileri Meselesi”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1997, c.61, sy. 231, s. 339- 385.
• Saydam, Abdullah, “Tanzimat Devri Eğitim Sistemi”, 150.Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 475-496.
• Sencer, Muzaffer, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Sonrası Siyasal ve Yönetsel Gelişmeler”, Amme İdaresi Dergisi, Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, 1984, c. 17, sy. 3, s. 46-71.
• Sertoğlu, Midhat, “Tanzimat’a Doğru”, Sultan II. Mahmut ve Reformları Semineri, (28-30 Haziran 1989), -Bildiriler-, İstanbul, 1989, s. 1-11.
• Seyitdanlıoğlu, “Mehmet, “Parlamento Geleneğimiz Çerçevesine Tanzimat Meclisleri”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 60-64.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Yerel Yönetim Metinleri VI: 1871 Vilayet Nizamnamesi ve Getirdikleri, I”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, 1996, c. 5, sy. 5, s. 89-103.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Yerel Yönetim Metinleri VII: 1871 Vilayet Nizamnamesi ve Getirdikleri, II”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, 1996, c. 5, sy. 6, s. 89-99.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Hüdavendigar Eyaletinde Tanzimat Uygulamasına Dair Bazı Notlar”, VII. Osmanlı Sempozyumu (Söğüt Eylül 1992), Ankara, 1993, s. 57-62.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye (1838-1868)”, Türk Kültü- rü Araştırmaları, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1989, c. 27, sy. 1-2, s. 265-276.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, “Tanzimat’ın Ön Hazırlıkları ve Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye’nin Kuruluşu (1838-1840)”, Sultan II.Mahmud ve Reformları Semineri, (28-30 Haziran 1989), -Bildiriler-, İstanbul, 1990, s. 127-146.
• Seyitdanlıoğlu, Mehmet, Tanzimat Devrinde Meclis-i Vâlâ (1838-1868), Ankara: TTK Yayınları, 1994.
• Shabanov, Farruh, Gosudarstvennyi Stroi i Pravovaia Sistema Turtsii v Period Tanzimata, Baku, 1967.
• Shaw, Ezel Kural, “Tanzimat in the Ottoman Empire Age of Reform in Europe”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 199-211.
• Shaw, Ezel Kural, “Tanzimat Provincial Reforms as Compared with European Models”, 150.Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 51-68.
• Shaw, Stanford, “19. Yüzyıl Osmanlı Reform Hareketlerinde 1876 Öncesi Merkezi Yasama Meclisleri II”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1990, c. 13, sy. 77, s. 40-47.
• Shaw, Stanford, “19. Yüzyıl Osmanlı Reform Hareketlerinde 1876 Öncesi Merkezi Yasama Meclisleri I”, çev. Püren Özgören, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1990, c. 13, sy. 76, s. 11-16.
• Shaw, Stanford, “Local Administrations in the Tanzimat”, 150.Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 33-50.
• Shaw, Stanford, “Sultan Abdulhamit II. Last Man of the Tanzimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 179-197.
• Shaw, Stanford-Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, 2 cilt, çev. Mehmet Harmancı, İstanbul: e Yayınları, 1983.
• Sırma, İhsan Süreyya, “Tanzimat Fermanı’nın Tahlili”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 95- 105.
• Sırma, İhsan Süreyya, Tanzimat’ın Götürdükleri, İstanbul: Beyan Yayınları, 1988. Siyavuşgil, Sabri Esat, “Tanzimat’ın Fransız Efkâr-ı Umûmiyesinde Uyandırdığı Akisler”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 747-756.
• Soko, Ziya Şakir, Tanzimat Devrinden Sonra Osmanlı Nizam Ordusu Tarihi, İstanbul, 1957.
• Somel, Selçuk Akşin, “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839- 1913)”, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce, Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2001, c. 1, s. 88-116.
• Sonyel, Salâhi R., “Tanzimat ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Gayri Müslim Uyruklar Üzerindeki Etkileri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 353-388.
• Soysal, İsmail, “Fransız Devriminin Türk Dış Politikasına Etkileri”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 183- 192.
• Soysal, Murat, Tanzimattan Günümüze Yabancılaşma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1995.
• Steinhaus, Kurt, Atatürk Devrimi Sosyolojisi: Sosyo-Ekonomik Yönden Azgelişmiş Ülkelerde Burjuva Toplumunun Gelişmesi Sorunu Üzerine Bir Araştırma, İstanbul, Sander Yayınları, 1973.
• Sungu, İhsan, “Tanzimat ve Yeni Osmanlılar”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 777-787.
• Suvla, Refii Şükrü, “Tanzimat Döneminde İstikrazlar”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 263-288.
• Süer, Hikmet, “Kırım Harbi Kafkas Cephesi Özeti (1853-1856)”, Askeri Tarih Bülteni, Ankara, 1978, c. 3, sy. 6, s. 33-49.
• Süssheim, K., “Âli”, İ.A., İstanbul Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, 1985, c.1, s.304- 306.
• Şahin, Hasan, “Kırım Savaşı (1853-1856) Sırasında Rusların Doğu Anadolu’daki Aşiretleri Elde Etme Gayretleri”, A.Ü., Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum, 1999, sy. 11, s. 217-224.
• Şaylı, Şükrü, Tanzimat Sonrası Osm anlı Adalet Örgütü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1999.
• Şehsuvar, Görkem, Osmanlı Diplomasi’sindeki Gelişmeler (1793-1909), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü), Ankara, 2002.
• Şehsuvaroğlu, Haluk, “Abdülaziz Zamanında Ordu ve Donanma”, Resimli Tarih Mecmuası, İstanbul: Server R. İskit, 1952, c. 3, sy. 32, s. 1641-1645.
• Şehsuvaroğlu, Haluk, “Kırım Harbi Esnasında Boğaziçi”, İstanbul Armağanı, İstanbul, 1996, s. 177-180.
• Şenel, Gökhan Orkun, Tanzimat Dönemi’nde Kolluk (Polis Teşkilatının Kuruluşu), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara, 1998.
• Şener, Abdüllatif, “Osmanlı Malî Düşüncesinin Çağdaşlaşması”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 215-242.
• Şener, Abdüllatif, Tanzimat Dönemi Osmanlı Vergi Sistemi, İstanbul: İşaret Yayınları, 1990.
• Şimşek, Halil, Tanzimat Dönemi Modern Belediye Örgütünün Kuruluşu, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Çanakkale, 1998.
• Tacan, Necati Salim, “Tanzimat ve Ordu”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 129-137.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi, 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi, 1988.
• Tansel, Fevziye Abdullah, “1853-1856 Kırım Harbiyle İlgili Destanlar”, X Türk Tarih Kongresi, (Ankara 22-26 Eylül 1986), Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 1977- 2004.
• Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Sempozyumu/Bildiriler, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 1992.
• Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: Mİlli Kütüphane Yayınları, 1991
• Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Ankara: 31 Ekim-3 Kasım 1989), Ankara: TTK Yayınları, 1994.
• Tanzimat’tan Sonra Mahalli İdareler 1840-1878, Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, 1974.
• Tayfun, Şenol, Tanzimat-ı Hayriyye’nin Tetkîk ve Tahlîli, (Yayınlanmamış Lisans Tezi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü), İstanbul, 1974.
• Tekeli, İlhan, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Eğitim Sistemindeki Değişmeler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1985, c. 2, s. 456-475.
• Tengirşek, Yusuf Kemal, “Tanzimat Devrinde Osmanlı Devleti’nin Haricî Ticaret Siyaseti”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 289-320.
• Timur, Taner, “Mustafa Reşit Paşa Nasıl Düşürüldü?”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1985, c. 3, sy. 18, s. 10-16.
• Timur, Taner, “Osmanlı Devleti İngiltere ve Rusya: 1838 Ticaret Anlaşmasını Doğru Değerlendirdik mi?”, Yapıt, Ankara, 1985, sy. 10, s. 4-26.
• Timur, Taner, Osmanlı Çalışmaları -İlkel Feodalizmden Yarı Sömürge Ekonomisine-, Ankara: İmge Kitapevi, 1989.
• Toledano, Ehud R., “Attitude to Slavery During the Tanzimat”, 150.Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 303-324.
• Tufan, Muzaffer, “Sosyolojinin Fransa’da Doğuşu Döneminde Osmanlı Toplumundaki Çağdaşlaşma Hareketi -Tanzimatın Dış Etkenleri- ”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 145-163.
• Tunaya, Tarık Zafer, “Türkiye’nin Siyasî Hayatında Batılılaşma Hareketleri ve Kaynakları”, Yeni Türkiye, İstanbul: Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneği, 1959, s. 153-170.
• Tuncer, Hüner, Metternich’in Osmanlı Politikası 1815-1848, Ankara: Ümit Yayıncılık, 1996.
• Tunçay, Mete, “Tanzimat Fermanı”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1989, c. 12, sy. 71, s. 10-11.
• Turan, Ahmet Nezihi, “Tanzimat’a Bir Kala: 1838 Antlaşması”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 68-70.
• Turhan, Mümtaz, Kültür Değişmeleri, İstanbul: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları, 1969.
• Tuş, Muhittin, “Tanzimat Döneminde Sivas’ta Etnik Guruplararası Münasebetler (1839-1856)”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, İstanbul, 1990, c. 4, sy. 40, s. 3-9.
• Türkcan, Ergun, “Makrotarih Açısından Tanzimat Hareketleri”, ODTÜ Gelişme Dergisi, c. 23, sy. 4, Ankara: 1996.
• Türkdoğan, Orhan, “Tanzimat’ta Batılılaşma Tezi”, Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 147-165.
• Türker, Faruk, “Tanzimat’ın Yabancı Dil Öğretimine Katkıları”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 451-471.
• Türkgeldi, Ali Fuad, “Ricâl-i Tanzimat’tan Rıfat Paşa”, Türk Tarihi Encümeni Mecmuası, İstanbul 1929, Yeni Seri 1, sy. 2, s. 1-11.
• Türköne, Mümtaz’er, “Islahat Fermanı”, Osmanlı Ansiklopedisi Tarih-MedeniyetKültür, İstanbul: Ağaç Yayınları, 1993, c. 6, s. 164-173.
• Türköne, Mümtaz’er, “Kuleli Vakası”, Osmanlı Ansiklopedisi Tarih-Medeniyet-Kültür, İstanbul: Ağaç Yayınları, 1993, c. 6, s. 148-155.
• Türköne, Mümtaz’er, “Tanzimat Fermanı”, Osmanlı Ansiklopedisi Tarih-MedeniyetKültür, İstanbul: Ağaç Yayınları, 1993, c. 6, s. 92-93.
• Türköne, Mümtaz’er, “Osmanlılarda Islahat ve Teceddüt”, Osmanlı Ansiklopedisi, İstanbul Ağaç Yayınları, 1993, c. 6, s.19-145.
• Türköne, Mümtaz’er, “Tanzimat’ta Millet Fikrinin Doğuşu”, Türkiye Günlüğü, Ankara, 1989, sy. 8, s. 36-41.
• Türköne, Mümtaz’er, “Tanzimat Ne Zaman Başladı?”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, cilt 14, s. 681-687.
• Tütengil, Cavit Orhan, Yeni Osmanlılar’dan Bu Yana İngiltere’de Türk Gazeteciliği (1867-1967), İstanbul: Belge Yayınları, 1985.
• Ubicini, J. H. Abdolonyme, 1855’de Türkiye, 2 cilt, çev. Ayla Düz, İstanbul: Tercüman Yayınları, 1977.
• Ubicini, J. H. Abdolonyme, Türkiye 1850, Tanzimat-Ulema-Basın, trc. Cemal Karaağaçlı, İstanbul: Tercüman Yayınları, ty.
• Uçman, Abdullah, “Ali Suavi”, İ.A., İstanbul: Diyanet Vakfı Yayını, 1989, c. 2, s. 445- 448.
• Uçman, Abdullah, “Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatında Tenkit Anlayışı”, 150.Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 533-546.
• Uğurcan, Sema, “Tanzimat Devrinde Kadının Statüsü”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 497-510.
• Unat, Faik Reşit, “Kırım Tarihi ve Necati Efendi’nin Rusya Sefaretnamesi”, Tarih Vesikaları, İstanbul: Maarif Vekaleti, 1945, c.3, sy. 13, s. 60-68.
• Urquhart, David, The Military Strength of Turkey, London, 1868.
• Us, Mehmet Asım, Son 150. Yılın Tarihi: Tanzimat Paşaları, İstanbul: Türk Dünyası Yayınları, 1965.
• Uzun, Ahmet, Tanzimat ve Sosyal Direnişler -Niş İsyanı Üzerine Ayrıntılı Bir İnceleme 1841-, İstanbul: Eren Yayıncılık, 2002.
• Üçyiğit, Ekrem, “Akdeniz Medeniyetleri Tarihinde Tanzimat”, Tanzimat’ın 150.Yıldö- nümü Uluslararası Sempozyumu , Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 7-13.
• Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları, 1966.
• Ülkütaşır, M. Şakir, Cevdet Paşa Hayatı-Şahsiyeti-Eserleri (1822-1895), Ankara: Doğuş Matbaası, 1945.
• Ünal, Sevim, “Tanzimat Döneminde Dış Politika”, Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 203-210.
• Ünver, Süheyl, “Resmine Göre Tanzimat-ı Hayriye İlanı”, Belleten, Ankara: TTK Yayınları, 1964, c. 28, sy. 213, s. 700-703.
• Vanku, Milan, “Emancipation De La Serbie Et Des Principautes Roumaines Au Temps Du Tanzimat (1856-1875)”, Tanzimat’ın 150.Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 211-214.
• Vasiljevic, Djordje, “Developpement de la Cuture et de L’activité Publicitaire en Macédoine Sous L’influence Du Tanzimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 85-87.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, “Kanunlaştırma Hareketleri ve Tanzimat”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 139-209.
• Vernon, J. Puryear, International Economics and Diplomacy in The Near East: A Study of British Policy in The Levant, 1834-1853, Stanford, 1935.
• Vranesevic, Branislav, “Das Echo Des Tanzimats in Der Presse Der Vojvodina (2 belge ile birlikte)”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 89-106.
• White, Charles, Three Years in Constantinople; or, Domestic Manners of The Turks in 1844, 3 vols., London, 1845.
• Yalçın, Ali, Tanzimatla Beraber Türk Kamu Yönetiminde Meydana Gelen Değişmeler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü), Ankara, 1996.
• Yanar, İsa, Tanzimat Dönemi Eğitim Sistemi ve Yeniden Yapılanma Çabaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İnönü, 1996.
• Yavuz, Özkan, Tanzimat Fermanı’nın Konya’da Tatbîki Meselesi, (Yayınlanmamış Lisans Tezi, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü), İstanbul, 1969.
• Yazan, Ümit Meriç, Cevdet Paşa’nın Toplum ve Devlet Görüşü, İstanbul: İnsan Yayınları, 1992.
• Yazgan, Turan, “Tanzimat İktisadî Değişmelerin Bir Sonucudur”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu (Bildiriler), Ankara: TTK Yayınları, 1991, s. 333-337.
• Yazıcı, Mustafa, Tanzimat’tan Bu Yana Milli Eğitim Bakanları, Başbakanlar ve Atatürk 1839-1873, Ankara: Emel Matbaacılık, 1973.
• Yazıcı, Nesimi, “Tanzimat Dönemi Basını Konusunda Bir Değerlendirme”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 55-84.
• Yazıcı, Nesimi, “Tanzimat Döneminde Osmanlı Haberleşme Kurumu”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 139-210.
• Yazıcı, Nesimi, “Tanzimat ve Abdülhamid Döneminde Din Görevlilerinin Yetişme Ortamı”, Diyanet Dergisi, Ankara, 1994, c. 30, sy. 2, s. 31-38.
• Yediyıldız, Bahaeddin - Nazif Öztürk, “Tanzimat Dönemi Vakıf Uygulamaları”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara: TTK Yayınları, 1992, s. 571-598.
• Yerasimos, Stefanos, Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye, çev. Babür Kuzucu, 3 cilt, İstanbul: Belge Yayınları, 1987.
• Yetiş, Kazım, “Tanzimat Karşısındaki Tavırların Tasnifi Konusunda Bir Deneme”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 107-134.
• Yetiş, Kazım, “Tanzimat Sonrası Belagat ve Rhetorique Kitaplarımıza Fransız Rhetorique Kitaplarının Tesirleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, İstanbul, 1988, sy. 56, s. 93-143.
• Yıldız, Netice, “İngiliz Basını ve Arşiv Belgeleri Işığında Kırım Savaşı ile İlgili Bazı Sosyal Etkinlikler”, Tarih ve Toplum, İstanbul, 1992, c. 18, sy. 103, s. 24-29.
• Yinanç, Mükrimin Halil, “Tanzimat’tan Meşrutiyet’e Kadar Bizde Tarihçilik”, Tanzimat I, İstanbul: Maarif Matbaası, 1940, s. 573-595.
• Yücedağ, İsmail, Tanzimat Sonrası Osmanlı Düşünce Yapısının Gelişimi ve Bu Geliş- mede Çevirinin Rolü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul, 1999.
• Yücekök, Ahmet, “XIX. Yüzyıl Osmanlı Ticaret Sözleşmeleri”, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Ankara, 1968, c. 23, sy. 1, s. 381-421.
• Yücel, Yaşar, “Türk Tarih Kurumu Başkanı Yaşar Yücel’in Açış Konuşması”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1989, s. 1-5.
• Zboinski, H., Armee Ottomane (Son Organisation Actuelle Telle Qu’elle Resulte de l’Execution de la Loi de 1869 et des Mesures d’Urgence Recemment Prises. Avec une Carte Descirconscriptions Militaires), Paris, 1877.
• Zengin, Salih Zeki, Tanzimat Dönemi Osmanlı Örgün Eğitim Kurumlarında Din Eğitimi ve Öğretimi (1839-1876), (Yayınlanmamış Doktora Tezi, E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Kayseri, 1997.
• Zhukov, Konstantine A., “Soviet Studies On Tanzimat, 1970-1990”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 179- 182.
• Zivkovic, Dragoljub, “Social Und Kulturprozesse in Novopasarer Sandschak in Der Zeit Und Nach Der Zeit Einbringens Des Tansimat”, Tanzimat’ın 150. Yıldö- nümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 331-337.
• Zülfikar, Hamza, “Tanzimat’ın Getirdiği Yeniliklerin Türk Dilindeki Yankıları”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara: TTK Yayınları, 1994, s. 569-580.
• 150. Yılında Tanzimat, (Hazırlayan: Hakkı Dursun Yıldız), Ankara: TTK Yayınları, 1992.
• 150. Yılında Tanzimat, İstanbul: Aydınlar Ocağı Yayını, 1990.