Türkiye'de Siyaset ve Resmî İdeoloji: Temel Yaklaşımlar

Yıl 2004, Sayı: 3, 197 - 224, 01.05.2004

H. Emre Bağce

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Politics and Official Ideology in Turkey: Main Approaches

Öz

The principal aim of this article is to critically analyze and classify the literature on the Turkish politics and official ideology. These works are classified under five categories in terms of their methodologies and points of view: (i) Traditional- reactionary approach; (ii) Kemalist and liberal apologetic approaches; (iii) Historical-sociological approach; (iv) Analytical-critical approach; and (v) Neoliberal approach. It is argued that, since each has different and conflicting assumptions and methods concerning Turkish politics, their competency varies to a great extent.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ahmad, Feroz, The Making of Modern Turkey, London, New York: Routledge, 1993.
• Akal, Cemal Bâli, “Masumlar Öldürülemez-Masumlar Öldürülebilir: Vitoria, El Inca ve Spinoza’da İletişim Hakkı”, Doğu Batı, sy. 24, 2003, s. 11-27.
• Akarlı, Engin Deniz, “The State as a Socio-Cultural Phenomenon and Political Participation in Turkey”, Political Participation in Turkey: Historical Background and Present Problems, Engin D. Akarlı, Gabriel Ben-Dor (der.), İstanbul: Boğaziçi University Publications, 1975.
• Akşin, Sina (der.), Türkiye Tarihi: Çağdaş Türkiye, 1908-1980, cilt 4, İstanbul: Cem Yayınevi, 1995.
• Albayrak, Sadık, Türkiye’de Din Kavgası, İstanbul: Sebil Matbaası, 1975.
• ——, Devrimin Çakıl Taşları, İstanbul: Medrese Yayınevi, 1981.
• ——, Cumhuriyet’e Doğru, İstanbul: Araştırma Yayınları, 1989.
• Türkiye’de Siyaset ve Resmî ‹deoloji: Temel Yaklafl›mlar 219
• 64 Bkz., G. W. F. Hegel, Essential Writings, der. Frederick G. Weiss, New York, Harper: Touchbooks, 1974, s. 264.
• Türkiye’de İslamcılık-Batıcılık Mücâdelesi, İstanbul: Risale Yayınları, 1990.
• ——, Çağdaş Devrim Yobazları, İstanbul: Timaş Yayınları, 1991.
• Avcıoğlu, Doğan, Milli Kurtuluş Tarihi, 1838-1995, 4 cilt, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1976.
• ——, Türkiye’nin Düzeni, 2 cilt, İstanbul: Tekin Yayınevi, 1995.
• Ayata, Ayşe Güneş, CHP (Örgüt ve İdeoloji), Ankara: Gündoğan Yayınları, 1992.
• Bağce, H. Emre, “Türkiye’de Ulusal Modernleşme: Diyalektik Bir Bakış”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, sy. 62, Mart 2002, s. 96-101.
• ——, “Emperyalizm Kuramları ve Amerikan Kamu Diplomasisi”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, sy. 28, Mart 2003, s. 63-79.
• Barnes, Barry, Bilimsel Bilginin Sosyolojisi, çev. Hüsamettin Arslan, Ankara: Vadi Yayınları, 1990.
• Barrett, Michele, Marx’tan Foucault’ya İdeoloji, çev. Ahmet Fethi, İstanbul: Sarmal Yayınları, 1996.
• Bozgeyik, Burhan, Bize Nasıl Zulmettiler, İstanbul: Çile Yayınları, 1993.
• ——, İslam Birliği Üzerine Oynanan Oyunlar, İstanbul: Timaş Yayınları, 1993.
• ——, İşte Zulmün Belgeleri, İstanbul: Erhan Yayınevi, 1999.
• Cem, İsmail, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, İstanbul: Cem Yayınevi, 1989.
• Çam, Esat, Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: Der Yayınları, 1995.
• Çeçen, Anıl, Kemalizm, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 1998.
• Descartes, Rene, Söylem, Kurallar, Meditasyonlar, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea, 1996.
• Dilipak, Abdurrahman, Bir Başka Açıdan Kemalizm, İstanbul: Beyan, 1988.
• ——, Cumhuriyete Giden Yol: 1919’dan 1923’e, İstanbul: Beyan, 1989.
• ——, İnönü Dönemi, İstanbul: Beyan Yayınları, 1989.
• Dodd, C. H., “Political Modernization, the State, and Democracy: Approaches to the Study of Politics in Turkey”, State, Democracy and the Military: Turkey in the 1980s, Metin Heper ve Ahmet Evin (der.), Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1988.
• Doğan, D. Mehmet, Batılılaşma İhaneti, İstanbul: Timaş Yayınları, 1993.
• Erdoğan, Mustafa, Demokrasi, Laiklik, Resmî İdeoloji, Ankara: Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, 1995.
• Evin, Ahmet, “Changing Patterns of Cleavages Before and After 1980”, State, Democracy and the Military: Turkey in the 1980s, Metin Heper ve Ahmet Evin (der.), Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1988.
• Galtung, Johan, “A Structural Theory of Imperialism”, Journal of Peace Research, vol. 13, no: 2, 1971, s. 81-94.
• Georgeon, François, Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri: Yusuf Akçura (1876-1935), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
• Goodwin, Barbara, Using Political Ideas, New York: John Wiley & Sons, 1987.
• Güneş, İhsan, Birinci TBMM’nin Düşünce Yapısı (1920-1923), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1997.
• Hayek, Friedrich A., Hukuk, Yasama ve Özgürlük, cilt 1, Kurallar ve Düzen, çev. Atilla Yayla, Ankara: İş Bankası Yayınları, 1996.
• Hegel, G. W. F., Essential Writings, der. Frederick G. Weiss, New York, Harper: Touchbooks, 1974.
• Heper, Metin, “The State and Public Bureaucracies: A Comparative and Historical Perspective”, Comparative Studies in Society and History, vol. 27, no. 1, 1985.
• ——, ve Tanel Demirel, “The Press and the Consolidation of Democracy in Turkey”, Turkey: Identity, Democracy, Politics, Sylvia Kedourie (der.), London, Portland: Frank Cass, 1996.
• Huntington, Samuel P., “Siyasal Gelişme ve Siyasal Bozulma”, çev. Ergun Özbudun, AÜHFD, cilt XXII-XXIII, sy. 1-4, 1965-1966.
• ——, Political Order in Changing Societies, New Haven, London: Yale University Press, 1968.
• İnsel, Ahmet, Türkiye Toplumunun Bunalımı, İstanbul: Birikim Yayınları, 1990.
• Kadıoğlu, Ayşe, “The Paradox of Turkish Nationalism and the Construction of Official Identity”, Turkey: Identity, Democracy, Politics, Sylvia Kedourie (der.), London: Frank Cass, 1996.
• Kara, İsmail (haz.), Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi, İstanbul: Risale, 1986-1987.
• Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimizin Esasları, haz. Faruk Özerengin, İstanbul: Timaş Yayınları, 1990.
• ——, Paşaların Hesaplaşması: İstiklal Harbine Neden Girdik, Nasıl Girdik, Nasıl İdare Ettik?, İstanbul: Emre Yayınları, 1993.
• Kara-İncioğlu, Nihal, “Türkiye’de Çok Partili Sisteme Geçiş ve Demokrasi Sorunları”, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarı- bay (der.), İstanbul: Der Yayınları, (1995).
• Keyder, Çağlar, Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• Kışlalı, Ahmet Taner, Siyaset Bilimi, Ankara: İmge Yayınları, 1997.
• Kili, Suna, Atatürk Devrimi: Bir Çağdaşlaşma Modeli, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1998.
• Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi, 2 cilt, İstanbul: İletişim Yayınları, 1996.
• Köker, Levent, Demokrasi Üzerine Yazılar, Ankara: İmge Yayınları, 1992.
• ——, Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• Küçükömer, İdris, Düzenin Yabancılaşması-Batılaşma, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1994.
• Lewis, Bernard, The Emergence of Modern Turkey, London, Oxford: Oxford University Press, 1968.
• Mango, Andrew, Turkey, New York: Walker and Company, 1968.
• Manicas, Peter T., “The Legitimation of the Modern State: A Historical and Structural Account”, State Formation and Political Legitimacy, Ronald Cohen ve Judith D. Toland (der.), New Brunswick, Oxford: Transaction Books, 1988.
• Mannheim, Karl, Ideology and Utopia: An Introduction to the Sociology of Knowledge, New York: Harcourt Brace Jovanovich Publishers, 1936.
• Mardin, Şerif A., “Power, Civil Society and Culture in the Ottoman Empire”, Comparative Studies in Sociology and History, vol. 11, 1969.
• ——, “Ideology and Religion in the Turkish Revolution”, International Journal of Middle East Studies, vol. 2, 1971.
• ——, “Center-Periphery Relations: A Key to Turkish Politics”, Political Participation in Turkey: Historical Background and Present Problems, Engin D. Akarlı ve Gabriel Ben-Dor (der.), İstanbul: Boğaziçi University Publications, 1975. ——, İdeoloji, İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
• ——, Din ve İdeoloji, İstanbul: İletişim Yayınları, yedinci baskı, 1995.
• Marx, Karl ve Friedrich Engels, Seçme Yapıtlar, 1. Cilt, Ankara: Sol Yayınları, 1976.
• Mert, Nuray, Laiklik Tartışmasına Kavramsal Bir Bakış, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1994.
• Morrow, Raymond A., Critical Theory and Methodology, Thousand Oaks, California: Sage Publications, 1994.
• Norberg, Johan, Küresel Kapitalizmi Savunmak, http://www.liberte.com.tr (24.06.2003).
• Nur, Rıza, Hayat ve Hatıratım, haz. Abdurrahman Dilipak, 3 cilt, İstanbul: İşaret Yayınları, 1992.
• Orbay, Rauf, Cehennem Değirmeni: Siyasi Hatıralarım, İstanbul: Emre Yayınları, 1993.
• Ozankaya, Özer, Cumhuriyet Çınarı, Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1995.
• Özbudun, Ergun, “Turkey: Crisis, Interruptions, and Reequilibrations”, Democracy in Developing Countries: Asia, vol. 3, Larry Diamond, Juan J. Linz ve Seymour Martin Lipset (der.), Boulder: Lynne Lienner Publishers, 1989.
• Parla, Taha, Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları, cilt 1, Atatürk’ün Nutuk’u, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994.
• ——, Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları, cilt 2, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
• ——, Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları, cilt 3, Kemalist Tek-Parti İdeolojisi ve CHP’nin Altı Ok’u, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• ——, Türkiye’nin Siyasal Rejimi, 1980-1989, İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.
• ——, Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.
• Popper, Karl R., Conjectures and Refutations, London: Routledge & Kegan Paul, 1963.
• Price, M. Philips, Türkiye Tarihi: İmparatorluktan Cumhuriyete Kadar, İstanbul: Ararat Yayınevi, 1975.
• Ricoeur, Paul, “The Model of the Text: Meaningful Action Considered as a Text”, Social Research, vol. 38, 1971, s. 529-555.
• Rostow, W.W., Politics and the Stages of Growth, Cambridge, University Press, 1971.
• Rustow, Dankwart A., “The Development of Parties in Turkey”, Political Parties and Political Development, Joseph La Polambara ve Myron Weiner (der.), Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1966.
• Selçuk, Sami, Zorba Devletten Hukukun Üstünlüğüne, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1998.
• Sunar, İlkay, “State, Society and Democracy in Turkey”, Research Paper, İstanbul: Boğaziçi University ISS/POLS 94-04, 1994.
• ——, State and Society in the Politics of Turkey’s Development, Ankara: Ankara University Publications, 1974.
• ——, ve Sabri Sayarı, “Democracy in Turkey: Problems and Prospects”, Transitions from Authoritarian Rule: Southern Europe, G. O’Donnel, P. C. Schmitter ve L. Whitehead (der.), Baltimore, London: The Johns Hopkins University Press, 1986.
• Szyliowich, Joseph S., “Elites and Modernization in Turkey”, Political Elites and Political Development in the Middle East, Frank Tachau (der.), New York, London: John Wiley and Sons, 1975.
• Şahan, Can (der), İdeoloji Üzerine, İstanbul: Kuram Yayınları, ts.
• Timur, Taner, Türk Devrimi: Tarihi Anlamı ve Felsefi Temeli, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları, 1968.
• Toprak, Zafer, Milli İktisat-Milli Burjuvazi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1995.
• Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler, 1859-1952, (tıpkı) basım, İstanbul: Arba Yayınları, 1995.
• Tunçay, Mete, T.C.’nde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması (1923-1931), İstanbul: Cem Yayınevi, 1992.
• Turan, İlter, “Stages of Political Development in the Turkish Republic”, Perspectives on Democracy in Turkey, Ankara: Turkish Political Science Association, 1988.
• ——, “Türkiye’de Siyasal Kültürün Oluşumu”, Türkiye’de Siyaset: Süreklilik ve Değişim, Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay (der.), İstanbul: Der Yayınları, (1995).
• ——, Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış, İstanbul: Der Yayınları, 1996.
• Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul: Ülken Yayınları, 1979.
• Ülman, A. Haluk ve Frank Tachau, “Turkish Politics: The Attempt to Reconcile Rapid Modernization with Democracy”, The Middle East Journal, vol. XIX, Spring 1965.
• Vakkasoğlu, Vehbi, Son Bozgun, 3 cilt, İstanbul: Timaş Yayınları, 1989.
• Yerasimos, Stefanos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, Kitap 3, İstanbul: Belge Yayınları, 1992.
• Yetkin, Çetin, Türkiye’de Tek Parti Yönetimi, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1983.
• Yılmaz, Hüseyin, Ayasofya, İstanbul: Timaş Yayınları, 1990.
• ——, İnkılab Kurbanları, İstanbul: Timaş Yayınları, 1990.