Architecture of the Republican Era: Definitions, Limitations and Possibilities

Yıl 2009, Sayı: 13, 121 - 130, 01.05.2009

Elvan Altan Ergut

Öz

History of the architectural production in the XXth century Turkey began to be
written in the 1960s, when new social dynamics affected the country following the
early years of the Republic. These pioneering works interpreted the Republican
architectural production within the frame of the nation-state formation, and with
reference to its modernization process. This article examines the definitions offered
by the first generational works of historiography on the Republican architecture, and
discusses the limitations that they have brought about. The definitions of
conventional historiography have been criticized since the 1980s by an increasing
number of studies on architecture in Turkey during the XXth century. Contemporary
studies have begun to reveal new information that aim to reach beyond the limits of
the earlier historiography. In order to realize the possibilities presented by these new
works, this article emphasizes the need to produce more information on the
architecture of the period, which is still not widely acknowledged as worthy of study,
and conservation

Anahtar Kelimeler

Republican Architecture, Nation-state, XXth Century, Modern, National, International

Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı: Tanımlar, Sınırlar, Olanaklar

Öz

Türkiye’de XX. yüzyılda üretilen mimarlık, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının ardından
ülkenin farklı toplumsal dinamiklerin etkisi altına girmeye başladığı 1960’lardan itibaren
tarihyazımı çalışmalarında yer almaya başlar. Bu öncü çalışmaların belgeledikleri
mimarlık üretimini yorumlarken oluşturdukları anlatının, ulus-devletin oluşumunu
belirleyici bir çerçeve olarak aldığını ve mimarlık üretimini bu oluşumla
hızlanan yenilenme ve modernleşme süreciyle ilişkilendirerek yorumladığını görüyoruz.
Bu yazı, bu ilk nesil mimarlık tarihyazımı çalışmalarının yaptığı tanımları ve
getirdiği sınırları incelemeye çalışmaktadır. XX. yüzyıl Türkiye mimarlığı üzerine
çalışmaların 1980’lerden itibaren artmasıyla, varolan tarihyazımı literatürünün
tanımlarını eleştirel bir bakışla değerlendirmeyi ve sınırlarını aşabilmeyi hedefleyen
bilgi birikiminin hızla oluşmakta olduğu gözlenmektedir. Bu yazı, yeni çalışmaların
sağladığı olanakların gerçekleşebilmesi için, bilinmesi ve korunması hâlâ yaygın bir
şekilde gerekli görülmeyen bu dönem mimarlığı hakkındaki literatürün bilgi üretiminin
artarak sürdürülmesi gereğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Mimarlığı, Ulus-devlet, XX. Yüzyıl, Modern, Ulusal, Uluslar arası