Borat Filmi Bağlamında Komedi ve Özdeşsizlik İlişkisi

Yıl 2023, , 49 - 65, 04.06.2023

Umut T. Eğitimci

https://doi.org/10.58239/tamde.2023.03.003.x

Öz

‘Komedi nedir?’ sorusunun cevabı, filozofların Aristoteles’ten beri açıklamaya çalıştıkları ancak kolay bir formülle ifade edilememiş bir konudur. Farklı türleri olmasına karşın genel anlamda yapısı ve sonuyla tanımlanan komedi, gülme eylemine yöneliktir ve yaşamın gülünç taraflarını ele alması yönüyle tragedyanın zıddı bir duruş sergilemektedir. Tragedyanın kahramanla kurduğu özdeşleşme ilişkisinin tersine komedi figürünün ne dış dünya ne de özellikleriyle özdeşleşmemesi, gülmek için gerekli olan eleştirel mesafeyi sağlayabilmektedir. Mutlakla öznellik arasındaki özdeşsizlik ilişkisinin getirdiği eleştirel ve muhalif yapı, komedi sinemasında da popüler bir şekilde kullanılmıştır ve bu çalışmanın amacı da özdeşsizlik ilkesine dayanan komedinin sinemadaki temsilini incelemektir. Literatür araştırmasının yapıldığı çalışmada tesadüfi olmayan amaçlı örneklem tekniği kullanılarak belirlenmiş olan 2006 yılı yapımı “BORAT: Şanlı Kazakistan Milletinin Çıkarlarını Arttırmak İçin Amerikan Kültürünün İncelenmesi” adlı film komedi ve özdeşsizlik ilişkisi çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu çerçevede sosyolojik analiz yöntemiyle film çözümlenirken filmin anlatı yapısı, kullanılan mizah söylemleri ve komik figürün hiçbir şeyle özdeş olmama hali ortaya konulmaktadır. Filmin bu şekilde incelenmesi yoluyla, özdeşsizliğe dayanan komedinin eleştirel zemini sağlayarak toplumu nasıl etkilediği ve tartışmacı düşünmeye teşvik ettiği gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Borat filmi, komedi, mizah, özdeşlik, özdeşsizlik, sosyolojik analiz

The Relationship between Comedy and Non-Identity in the Context of the Borat Movie

Öz

general structure and ending of different genres, is aimed at the act of laughter and is the opposite of tragedy in that it deals with the humorous aspects of life. Contrary to the identification relationship that the tragedy establishes with the hero, the fact that the comedy figure does not identify with neither the outside world nor its features can provide the critical distance necessary for laughing. The critical and oppositional structure brought about by the relation of non-identity between the absolute and subjectivity has also been popularly used in comedy cinema, and the purpose of this study is to examine the representation of comedy based on the principle of non-identity in cinema. In the study in which the literature research was conducted, the 2006 movie “BORAT: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan", which was determined by using the non-random sampling technique, is discussed within the framework of the relationship between comedy and non-identity. In this framework, while the film is analyzed with the sociological analysis method, the narrative structure of the film, the humorous discourses used and the state of the comic figure not being identical with anything are revealed. By analyzing the film in this way, it is shown how comedy based on non-identity influences society by providing critical ground and encouraging argumentative thinking.

Anahtar Kelimeler

Borat movie, Comedy, Humor, Identity, Non-identity, Sociological Analysis

Kaynakça

• 7 Lawsuits the ‘Borat’ Movies Have Gotten Sacha Baron Cohen In. (2020, Ekim 22). Haziran 14, 2022 tarihinde Decider: https://decider.com/2020/10/22/borat-lawsuits-sacha-baron-cohen/ adresinden alındı
• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Akerson, T. (1966). Türk Sinemasında Eleştiri. Yeni Sinema Dergisi, 3, 35-37.
• Alznauer, M. (2021). Hegel on Tragedy and Comedy, New Essays. State University of New York Press.
• Aristoteles. (2013). Poetika Şiir Sanatı Üzerine. Can Sanat Yayınları.
• Austerlitz, S. (2010) Another fine mess: A history of American film comedy. Chicago Review Press.
• Bergson, H. (2014). Gülme Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları .
• Biryıldız, E. (2002). Örneklerle Türk Film Eleştirisi. Beta Yayınları.
• Bu da oldu: Borat’ın Kazakistan milli marşı kürsüde. (2012, Mart 25). Mayıs 22, 2022 tarihinde Yeşil Gazete: https://yesilgazete.org/bu-da-oldu-boratin-kazakistan-milli-marsi-kursude/ adresinden alındı
• Carpenter, P. (2017). Examining Borat and His Influence on Society. Taboo: The Journal of Culture and Education, 11(1), 15-26.
• Corrigan, T. (2018). Film Eleştirisi Elkitabı. Dipnot Yayınları.
• Diken, B. & Laustsen, C. B. (2016). Filmlerle Sosyoloji. Metis Yayınları.
• Finkelstein, N. H. (2010). Jewish COMEDY STARS: Classic to Cutting Edge. Kar-Ben Publishing.
• Gold, B. (2013). Women and Comedy içinde Comedy in Ancient Greece and Rome, What Was Funny, Whose Humor Was It, and How Do We Explain the Jokes Without Killing Them?. Fairleigh Dickinson University Press
• Gürler, T. (2020). Dünyanın Kalbi: Kazakistan. Galeati Yayıncılık.
• Heller, A. (2005).
Immortal Comedy: The Comic Phenomenon in Art, Literature, and Life. Lexington.
• Hobbes, T. (1992). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. Yapı Kredi Yayınları
• How does Borat not get sued. (2020, Kasım 1). Aralık 1, 2020 tarihinde Sanicki Lawyers Hukuk Bürosu: https://sanickilawyers.com.au/news/how-does-borat-not-get-sued-sacha-baron-cohen-hasnt-lost-a-borat-lawsuit-yet-and-heres-why/ adresinden alındı
• Kalkan, F. (1988). Türk Sineması Toplumbilimi. Ajans Tümer Yayınları.
• Kaplan, S. (2013). The Hidden Tools of Comedy The Serious Business of Being Funny. Michael Wiese Productions.
• Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları. Metis Yayınları.
• Kesici, A. K. (2003). Dün Bugün ve Hedefteki Kazakistan. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Lalo, A. (2009). Borat as Tragicomedy of Anti US-Americanism. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 11(2). 1-8.
• Langdale, A. (2002). Hugo Munsterberg on Film the Photoplay: A Psychological Study and Other Writings. Routledge.
• Low, B., & Smith, D. (2017). Borat and the Problem of Parody. Taboo: The Journal of Culture and Education, 11 (1). https://doi.org/10.31390/taboo.11.1.06
• Morreall, J. (2009). Comic Relief A Comprehensive Philosophy of Humor (New Directions in Aesthetics). Wiley-Blackwell.
• Mousseau-Douglas, E. (2008). What’s So Funny: Comedy in America. The Morning Side Review, 4, 37-44.
• Nikulin, D. (2014). Comedy, Seriously / A Philosophical Study. Palgrave Macmillan.
• Novak, W. & Waldoks, M. (1990). The Big Book of Jewish Humor. HarperCollins Publishers.
• Özden, Z. (2020). Film Eleştirisi / Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Film Eleştirisi. İmge Yayınları
• Palmer, J. (1994). Taking Humour Seriously. Routledge.
• Ridanpää, J. (2014). ‘Humour is serious’ as a geopolitical speech act: Imdb film reviews of sacha baron cohen’s the dictator. Geopolitics, 19(1), 140-160. https://doi.org/10.1080/14650045.2013.829819
• Şentürk, R. (2021). Gülme Teorileri. Pruva Yayıncılık.
• Silberbusch, O. C. (2018).  Adorno’s Philosophy of the Nonidentical: Thinking as Resistance. Palgrave Macmillan.
• Stein, J. (2020). In Reversal, Kazakhstan Now Embraces ‘Borat’. New York Times NY Edition Print.
• Tarımcıoğlu, H. (2019). Özdeşlik i̇lkesi sorunu ve yansımalı olmayan mantıklar. Felsefe Arkivi - Archives of Philosophy, 51. https://doi.org/10.26650/arcp2019-5117