Temporary Protection Status Practices in the Context of Human Rights in Türkiye and European Union

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 18, 28.05.2024

Rukiye Gülerce

https://doi.org/10.58239/tamde.2024.01.001.x

Öz

Migration and refugees are among the most important and complex problems of today's world, deeply affecting the international community. Civil unrest and violence, especially in the Middle East, have led to the displacement of millions of people. Most of these displaced people have sought refuge in neighboring countries and Europe. However, this situation has led to many legal status debates and human rights violations. Türkiye stands out with the number of asylum seekers it has hosted and the policies it has pursued in this process. Syrians who have sought refuge in Türkiye since 2011 are under "Temporary Protection Status". However, while temporary protection status should be temporary in duration, when it evolves into a permanent temporary status, various uncertainties arise regarding the social cohesion of the protected persons and the standard of living befitting human dignity. Although temporary protection status was historically developed in European Union (EU) law, the Temporary Protection Directive adopted in 2001 was never activated until the Ukrainian crisis in 2022. In this context, the attitudes and practices of the EU towards asylum-seekers from different countries, such as Syrian and Ukrainian asylum-seekers, are also compared in terms of temporary protection status. Temporary protection status is recognized as an important mechanism in the human rights context and the international community needs to do more to protect the fundamental rights and freedoms of protected persons. The compliance of temporary protection policies with human rights standards and their effective implementation are considered as critical steps to protect the dignity of protected persons and guarantee their human rights. In this study, a review article was conducted from a legal perspective by analyzing the current situation of temporary protection status implemented in Türkiye and the EU through a literature review. The examination of temporary protection status only in the context of Türkiye and the EU constitutes the limitation of the study. This study aims to contribute to theoretical debates by evaluating temporary protection status in international law, its implementation in Türkiye, and EU asylum policies from a human rights perspective.

Anahtar Kelimeler

forced migration, mass influx, temporary protection, human rights, Türkiye

Türkiye ve Avrupa Birliği’nde İnsan Hakları Bağlamında Geçici Koruma Statüsü Uygulamaları

Öz

Göç ve mültecilik, günümüz dünyasının önemli ve karmaşık sorunları arasında yer almakta olup uluslararası toplumu derinden etkilemektedir. Özellikle Ortadoğu'da yaşanan iç karışıklıklar ve şiddet olayları milyonlarca insanın yerinden edilmesine yol açmıştır. Bu yerinden edilen insanların çoğu, komşu ülkelere ve Avrupa'ya sığınmıştır. Ancak bu durum birçok hukuki statü tartışmasına ve insan hakları ihlaline sebep olmuştur. Türkiye, bu süreçte misafir ettiği sığınmacı sayısı ve izlediği politikalarla ön plana çıkmaktadır. 2011'den bu yana Türkiye'ye sığınan Suriyeliler, "Geçici Koruma Statüsü" altında bulunmaktadır. Ancak, geçici koruma statüsü, süre olarak geçici olması gerekirken; kalıcı bir geçiciliğe evrildiğinde korunan kişilerin sosyal uyumu ve insan onuruna yakışır yaşam standardı konusunda çeşitli belirsizlikler ortaya çıkmaktadır. Geçici koruma tarihsel olarak Avrupa Birliği (AB) hukukunda doğmuş olsa da 2001 yılında kabul edilen Geçici Koruma Yönergesi 2022 yılında yaşanan Ukrayna krizine kadar hiç aktifleştirilmemiştir. Bu bağlamda, Suriyeli ve Ukraynalı sığınmacılar gibi farklı ülkelerden gelen sığınmacı gruplarına yönelik AB'nin tutum ve uygulamaları da geçici koruma statüsü özelinde karşılaştırılmıştır. Geçici koruma statüsü, insan hakları bağlamında önemli bir mekanizma olarak kabul edilmekte olup korunan kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması için uluslararası toplumun daha fazla çaba sarf etmesi gerekmektedir. Geçici koruma politikalarının insan hakları standartlarına uygunluğu ve etkin uygulanması, korunan kişilerin onurunu korumak ve insan haklarını güvence altına almak için kritik adımlar olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada Türkiye ve AB’de uygulanan geçici koruma statüsüne ilişkin mevcut durum literatür taraması ile analiz edilerek hukuki perspektiften bir derleme çalışması yapılmıştır. Geçici koruma statüsünün Türkiye ve AB boyutunda ele alınması çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır. Bu çalışma, geçici koruma statüsünün uluslararası hukukta ve Türkiye'deki uygulaması ile AB'nin sığınma politikalarında bu statüyü insan hakları bağlamında değerlendirerek kuramsal tartışmalara katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu Göç, Kitlesel Akın, Geçici Koruma, İnsan Hakları, Türkiye

Kaynakça

• Achiri, E. & Sandilya, H.  (2022, April 8). What’s next for African and Asian war refugees? IPS Journal. https://www.ips-journal.eu/topics/democracy-and-society/whats-next-for-african-and-asian-student-refugees-fleeing-the-war-in-ukraine-5870/  
• Asar, A. (2021). Yabancılar hukuku (7th ed.). Seçkin Yayıncılık.
• Balta Özgen, A. (2018). Politika entegrasyonu nasıl şekillendiriyor? İstanbul’daki Suriyeli mülteciler örneği. N. A. Şirin Öner and S. G. Ihlamur-Öner (Eds.), Uluslararası ilişkilerde göç, (p. 149-162), Der Yayınları.
• Bayoumi, M. (2022, March 2). They are ‘civilised’ and ‘look like us’: The Racist Coverage of Ukraine. The Guardian. https://www.theguardian.com/commentisfree/2022/mar/02/civilised-european-look-like-us-racist-coverage-ukraine
• Bildinger, S. (2015). Syrian refugees and the right to work: developing temporary protection in Turkey. Boston University International Law Journal, Vol.33, No.233.
• Bozkurt, K. (2022). Güncel gelişmelerle göç hukuku. Legal Yayıncılık.
• Chimni, B. S. (2000). International refugee law. Sage Publications.
• Edwards, A. (2012). Temporary protection, derogation and the 1951 Refugee Convention. Melbourne Journal of International Law, C.13, S.2.
• Elçin, D. (2016). Türkiye’de bulunan Suriyelilere uygulanan geçici koruma statüsü 2011/55 sayılı Avrupa Konseyi Yönergesi ile Geçici Koruma Yönetmeliği arasındaki benzerlik ve farklılıklar. TBB Dergisi, No.124, s.9-80. 
• Erdem, B.B. (2017). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin sosyal, siyasi ve vatandaşlık hukuku bakımından Türkiye’deki durumları. Public and Private International Law Bulletin. 37(2).
• Erdoğan, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. Konrad Adenauer Stiftung.
• Ersen, E. T. (2022, October 12). AB'nin göç politikası "ırksallaştırılmış hiyerarşiye" dayanıyor. Anadolu Agency, https://www.aa.com.tr/tr/ayrimcilikhatti/ayrimcilik/abnin-goc-politikasi-irksallastirilmis-hiyerarsiye-dayaniyor/1815135
• EU Temporary Protection Directive. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52022PC0091&qid=1646384923837
• European Commission, Communication on Migration, COM (2011) 248 final, Brussels, 04.05.2011. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0248:FIN:EN:PDF
• Fitzpatrick, J. (2000). Temporary protection of refugees: elements of a formalized regime.  The American Journal of International Law, 94(2).
• Foreigners and International Protection (LFIP), https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6458.pdf.
• Gibney, M. J. (2000). Between control and humanitarianism: temporary protection in contemporary Europe. Georgetown Immigration Law Journal, 14, 689-707.
• Goodwin-Gill, S.& McAdam, J. (2007). The refugee in international law (3 th ed.) Oxford.
• https://www.kas.de/documents/283907/7339115/T%C3%BCrkiye%27deki+Suriyeliler.pdf/acaf9d37-7035-f37c-4982-c4b18f9b9c8e?version=1.0&t=1571303334464
• IOM (2013). Dictionary of Migration Terms (2nd ed).
• Işığıçok, Ö. & Kariman, S. (2022). Ukraynalı mülteciler örneği üzerinden Avrupa’nın mültecilere bakış açısının değerlendirilmesi. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7.
• İneli Ciğer, M. (2016). Uluslararası hukuka uygun geçici koruma rejiminin unsurları üzerine. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(3).
• İneli Ciğer, M. (2017). Protecting Syrians in Turkey: a legal analysis. International Journal of Refugee Law, 29(4,, s. 555-579.
• Karaman, N. (2022). Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin ırksallaştırılma deneyimleri ve baş etme stratejileri”, İçtimaiyat Sosyal Bilimler Dergisi, Göç ve Mültecilik Özel Sayısı.
• Kerber, K. (1999). Temporary protection in the European Union: A Chronology. Georgetown Immigration Law Journal, 14(1), 35-50. 
• Luca, D. (1994). Questioning Temporary Protection. International Journal of Refugee Law, C.6, S.4.
• Oba, M.E. (2018). Türk hukukunda geçici koruma rejimi. Koç University Published Master's Thesis.
• Özcan, M. (2005). Avrupa Birliği sığınma hukuku-ortak bir sığınma hukukunun ortaya çıkışı, Ankara, USAK Yayınları.
• Özer, Y. Y. (2015). Uluslararası göç ve yabancı düşmanlığı, Derin Yayınları. 
• Perluss, D & Hartman, J. F. (1986). Temporary refugee: emergence of a customary norm. Virginia International Law Review, 26.
• Sakarya University, (2022, March 14). Ukrayna savaşı ve göç. https://haber.sakarya.edu.tr/ukrayna-savasi-ve-goc-h103130.html
• Selm-Thorburn, J.V. (1998). Refugee protection in Europe: lessons of the Yugoslav crisis, Martinus Nijhoff Publishers.
• Şimşek, D. (2017). Turkey as a “safe third country”? The ımpacts of the EU-Turkey statement on Syrian Refugees in Turkey. PERCEPTIONS: Journal of International Affairs, 22(3), 161-182.
• Şirin, N. A. (2022). Entegrasyon Nedir? Jülide Karakoç- H. Deniz Genç (Eds.) 50 Soruda Türkiye’nin Göç Politikalar, Altınbaş University Publications.
• Temporary Protection Regulation (TPR). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf
• Topal, A.H. (2015). Geçici koruma yönetmeliği ve Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki statüsü, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2 (1).
• TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Mülteci Hakları Alt Komisyonu (2018). Göç ve Uyum Raporu.
• Uğur Göksel, G. (2019). Göçmen entegrasyonu ve tanınma teorisi, (M. Kızıltuğ, Trans). Pinhan.
• UNCHR. (1994, September 7). Note on International Protection (A/AC.96/830), para. 45.
• UNHCR ExCom. (1980). Conclusion 19 (XXXI) Temporary Refugee. 31st Session.
• UNHCR ExCom. (1981). Conclusion 22 (XXXII).
• UNHCR. (1995). Concept of Temporary Protection. In The State of the World’s Refugees: In Search of Solutions (pp. 85-90). Oxford University Press.
• UNHCR. (2005, August 1). An Introduction to International Protection (self-study module 1).
• UNHCR. (2014). Guidelines on Temporary Protection or Stay Arrangements.
• Yılmaz, S. (2016). Kitlesel akın durumunda geçici koruma rejimi ve asgari muamele standardı. Seçkin.