Avustralya ve Yeni Zelanda Basınında Çanakkale Deniz Savaşı

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 125 - 152, 14.07.2017

Mahir Küçükvatan

Öz

Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla birlikte İngiltere ve
Osmanlı Devleti iki düşman devlet halini almışlardı. Osmanlı Devletinin
boğazları kapatması ile birlikte İngiltere’nin müttefiki Rusya ile bağlantısı
kesildi. İngiltere Rusya’dan gelecek olan askeri ve hammadde desteklerine
ulaşabilmek için Çanakkale ve İstanbul boğazlarını elegeçirerek kontrol altında
tutmak istiyordu. İngiliz ve Fransız savaş gemilerinden oluşan büyük bir deniz
filosu boğazları geçmek üzere Çanakkale’ye harekat düzenlediler. Harekât
sırasında İngiltere Avustralya ve Yeni Zelanda’dan büyük destek görürken,
yaşanan gelişmeler İngiltere bağlısı bu devletlerin kamuoylarında da büyük
yankı uyandırdı.

Avustralya ve Yeni Zelanda Birinci Dünya Savaşı’nda
İngiltere’nin yanında yer alarak Çanakkale de dahil olmak üzere bir çok cephede
savaşa dahil olmuştur. Bu çalışmada Çanakkale Deniz Muharebeleri süresince
yaşananların Avustralya ve Yeni Zelanda kamuoylarında yarattığı etki
incelenmiştir. Gazeteler kaynak alınarak oluşturulan çalışmada Osmanlı
Devleti’nin Çanakkale Savaşı’nda yaşananlara bir vatan mücadelesi şeklinde
yaklaştığı, Avusturalya ve Yeni Zelanda’nın ise yaşananları uluslararası
politika ve ticaretin bir gerekliliği olarak algıladıkları gözlemlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çanakale Boğazı, Birinci Dünya Savaşı, İngiltere, Anzak, Osmanlı İmparatorluğu

Kaynakça

• Adviser
• Age
• Ararat Chronicle
• Armidale Chronicle
• Australasian
• Australian Worker
• Barrier Miner
• Bathurst Times
• Bendigo Independent
• Cairns Post
• Clarence and Richmond Examiner
• Daily Herald
• Daily Mercury
• Daily News
• Daily Standard
• Daily Telegraph
• Express and Telegraph
• Forbes Advocate
• Geelong Advertiser
• Glen Innes Examiner
• Goulburn Evening Penny Post
• Grenfell Record and Lachlan District Adviser
• Gundagai Independent and Pastoral
• Gympie Times
• Kalgoorlie Miner
• Lithgow Mercury
• Maffra Spectator
• Maryborough Chronicle
• Mullumbimby Star
• Pirie Recorder and North Western Mail
• Portland Observer and Normanby Adviser
• Sydney Stock and Station Journal
• Telegraph
• The Daily News
• Tweed Daily
• Wanganui Chronicle
• Wanganui Herald
• Ashburton Guardian
• Auckland Star
• Bay of Plenty Times
• Colonist
• Dominion
• Evening Post
• Grey River Argus
• Hasting Standard
• Hawera & Normanby Star
• Manawatu Standard
• Marlborough Express
• Mataura Ensign
• Nelson Evening Mail
• New Zealand Herald
• Northern Advıcate
• Northern Advocate
• Oamaru Mail
• Ohinemuri Gazette
• Otago Daily Times
• Otago Witness
• Poverty Bay Herald
• Press
• Sun
• Taranaki Herald
• Thames Star
• Tuapeka Times
• Wairarapa Age
• Wairarapa Daily Times
• AnaBritanica, Hürriyet Yayınları, İstanbul, 1993.
• ARI, Kemal, Birinci Dünya Savaşı Kronolojisi, Askeri Tarih ve Stratjik Etüt Başkanlığı (ATESE) Yayınları, Ankara, 1997.
• ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 16. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul, 2007.
• ARTHUR, George, Life Of Lord Kitchener, Macmillan and CO., London, 1920.
• ATABEY, Figen, Çanakkale Muharebelerinin Deniz Cephesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
• BEAN, Charles, Official History of Australia in the War of 1914–1918,Cilt I,11.Baskı, Queensland Üniversitesi Yayınları, Avustralya,1941.
• CAVİD BEY (Haz. Osman Selim Kocahanoğlu), Felaket Günleri, Temel Yayınları, Cilt I, İstanbul, 2000.
• KURAT, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, 4. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
• SANDER, Oral, Siyasi Tarih, Cilt I,17. Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008.
• TUNÇOKU, Mete, Çanakkale 1915 Buzdağının Altı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2007.
• Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Cilt I, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2008.
• UÇAROL, Rifat, Siyasi Tarih, 7. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2008.