19. Yüzyılın İkinci Yarısı ve 20. Yüzyılın Başlarında Girit Adasında Deniz Ticareti

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 239 - 260, 14.07.2017

Özlem Yıldız

Öz

1699 yılında Osmanlı
egemenliğine geçen Girit adası,  1913
yılına kadar yaklaşık 214 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldı. Asya, Avrupa ve
Afrika kıtasının ortasında olan Girit, Akdeniz’in Kıbrıs’tan sonra en büyük
ikinci adasıydı. Ada, Akdeniz’den Karadeniz’e giden ve ticaret yapan
uluslararası gemilerin güzergâhları üzerinde bulunuyordu. Sanayi devrimi,
buharlı gemilerin ticarî yaşamda etkin olarak kullanılmaya başlanması ve Balta
Limanı Antlaşması ile birlikte Girit, dış ticarette daha önemli bir yer tutmaya
başladı. Ancak önemli liman kentleri olan Hanya, Resmo ve Kandiye’de buharlı
gemilerin yanaşabileceği limanların olmaması zaman ve emek kaybına sebep
olmakta ve bazı ülkelerin Girit ile direk ticaret yapmasını engellemekteydi. 

Biz bu çalışmamızda
Girit adasının 19. yüzyılın ikinci yarısı ve 20.yy başlarındaki liman trafiğini
ve deniz ticaretini ülkeler ile ürünlere göre ortaya koymaya çalıştık. 

Anahtar Kelimeler

Girit, Deniz Ticareti, Liman Trafiği

Kaynakça

• Report by Mr. Consul Frank Hay on The Trade of The İsland Of Crete For The Year 1864, s.284
• Report by Mr. Consul Dennis , On the Trade and Commerce of the İsland of Crete for the year 1869, ss.314.
• Diplomatic And Consular Reports Turkey, Report For The Year 1901 On The Trade of Crete.
• Diplomatic And Consular Reports Turkey, Report For The Year 1907 On The Trade, Shipping And Agriculture Of Crete, London, 1908 Raporu.
• Report on the Trade of Crete for the Year 1905 by Mr. Vice-Consul G. Lascelles.
• Salname-i Vilayet-i Girit, Vilayet Matbaası, 1309.
• Salname-i Vilayet-i Girit, Vilayet Matbaası, 1310.
• Binbaşı Ali Saib, Coğrafya-yı Mufassal Memalik-i Devleti Osmaniye, İstanbul, Matbaa-yı Ebüzziya, 1304 [1887]).
• Hüseyin Kami Hatyevi, Girit Tarihi, Dersaadet, 1288.
• Tüccarzade İbrahim Hilmi, Devlet-i Aliye-i Osmaniye’nin Ahval-i Coğrafya ve İstatistikiyesi Zirai - İktisadi - Sanayi - Askeri – Ticari-Mali, 1323, İstanbul, s.201.
• Girit, Mazisi, Hali, İstikbali, Matbaa-yı Ebuzziya, İstanbul, 1328.
• ADIYEKE, Ayşe Nükhet, Osmanlı İmparatorluğu ve Girit Bunalımı(1896-1908), TTK Yayınları, Ankara, 2000.
• BALTA, Evangelia, Olıve Cultıvatıon In Crete At The Tıme OfTheOttoman Conquest Olıve Cultıvatıon In Crete At The Tıme OfTheOttoman Conquest, Osmanlı Araştırmaları, XX (2000).
• FLAGG, Edmund, Report On The Commercial Relations Of The United States With All Foreign Nations,I, Cornelius Wendell Printer, Washington, 1856.
• GREENE,,Molly, Kandiye 1699-1720: The Formation of a Merchant Class, (Princeton Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi), New Jersey, 1993.
• …………………, A Shared World: Christians and Muslims in the Early Modern Mediterranean, Princeton University Press, New Jersey, 2000, s.110
• GÜLSOY, Ersin, “Resmo”, Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.34, s.586
• HÜLAGÜ, Metin, Türk-Yunan İlişkileri Çerçevesinde 1897 Osmanlı-Yunan Hârbi, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri 2001, s. 1.
• …………………..,1897 Türk-Yunan Harbine kadar Osmanlı İdaresinde Girit”, ”, CIEPO–14 Uluslararası Türk İncelemeleri Kongresi, 18–22 Eylül 2000, Ege Üniversitesi,,İzmir. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2000.
• …………………..,Osmanlı Yunan Savaşı/ Abdülhamit’in Zaferi, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul, 209. IŞIN, Mithat, Tarihte Girit ve Türkler (374 Sayılı Deniz Mecmuası’nın Tarihî İlâvesi), Askerî Deniz Matbaası, 1945, s. 3, 4.
• Tancoigne, J.M. İzmir’e, Ege Adaları’na ve Girit’e Seyahat, (Çev: Ercan Eyüboğlu), Büke Yayınları, İstanbul. 2003, TOURNEFORT, Joseph de, Tournefort Seyahatnamesi, (Editör: Stefanos Yerasimos), Kitap Yayınevi, İstanbul,2005, ss.59-69.
• TOPRAK, Serap, “Megali İdea’ya Bir Örnek: Girit”, Akademik Ortadoğu Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, 2012, ss. 149-153.
• TUKİN, Cemal, “Girit”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 14, İstanbul 1996, s. 85.
• YILDIZ, Özlem, II. Meşrutiyet’ten I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti’nde Deniz Ticareti (1908-1914), DEÜ. Atatürk ilkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2012.