Suriye’de Baas Rejiminin Kuruluşu ve Türkiye

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 261 - 280, 14.07.2017

Erdal İnce

Öz

Ortadoğu’da
Arapları, Arap milliyetçiliği etrafında toplayarak tek bir yapı altında
birleştirmeyi amaç edinen teori, 1940 yılından sonra Baas ideolojisi ile birleşmiş ve bu tarihten itibaren de Arap ülkelerinin büyük bölümünde ve bünyesinde Arap
toplulukları barındıran ülkelerde, kısa zamanda örgütlenmiştir.

Birlik, özgürlük ve sosyalizm sloganları ile kendine taraftar
bulan Baas ideolojisi 1963 yılında Suriye’de iktidara gelmiş ve Arap
Milliyetçiliğini bırakarak Suriye Milliyetçiliğini savunan bir yapıya bürünmüştür.
Baas İdeolojisi, Manda Yönetimi ve askeri darbeler altında uzun yıllar geçiren
Suriye’nin ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel politikalarının
belirlenmesinde, komşuları ve diğer devletlerle ilişkilerinde etken olmuş bir
yapıdır. Tam bu noktada en uzun kara sınırına sahip iki komşu ülke, Türkiye ve
Suriye’deki gelişmeler birbirlerini yakından etkilemiştir.

Bu makalede, Arap coğrafyasının, politikalarının
şekillenmesinde büyük etkiye sahip olan Baas İdeolojisinin Suriye’deki
kuruluşu, benimsenmesi ve etkileri üzerinde incelemelerde bulunulmuş, ayrıca
Suriye’deki Baas Rejimi ile ilgili gelişmelere, Türkiye konjonktüründen
tahliller yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Baas, Suriye, Türkiye, Milliyetçilik, Sosyalizm

Kaynakça

• Anshen, Ruth Nanda, Mid-East: World Center Yesterday, Today and Tomorrow, NewYork: Harper and Brothers Publishers, 1956.
• Ataman, Muhittin,” Suriye’de İktidar Mücadelesi, Baas Rejimi, Toplumsal Talepler ve Uluslararası Toplum” SETA Raporu, Nisan 2012, ss. 8-11.
• Ayhan Veysel - Pirinçci Ferhat, Tarih Yeniden Yazılırken Saddam Hüseyin, Barış Platin Kitabevi, Ankara, 2008, ss. 15-18.
• Batatu Hanna, “Some Observations on the Social Roots of Syria’s Ruling, Military Group and the Causes for It’s Dominance”, Middle East Journal, Vol. 35, No. 3, Summer, 1981.
• Devlin John F., Syria: Modern State in an Ancient Land, Oxfordshire: Westview Press, 1983.
• Emadi Hafizullah, Politics of the Dispossessed: Superpowers and Developments in the Middle East, London: Praeger, 2001, pp. 104-129
• Esin Dayı, “Hatay Devleti ve Hatay’ın Anavatan’a Katılması”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı, 19, Erzurum, 2002, ss. 331-340.
• Faksh, Mahmud A., “The Alawi Community of Syria: A New Dominant Political Force”, Middle Eastern Studies, Vol. 20, No. 2, Apr. 1984, pp. 133-153
• Fitzgerald, Edward Peter, “France’s Middle Eastern Ambitions, the Sykes-Picot Negotiations, and the Oil Fields of Mosul, 1915-1918”, The Journal of Modern History, The University of Chicago, Vol. 66, No. 4, Dec, 1994, pp. 697-725.
• Garfinkle, Adam M., “The Forces Behind Syrian Politics”, Middle East Review, vol.17, no.1, fall,1984, pp. 331-344.
• Gelvin, James L., “Demonstrating Communities in Post-Ottoman Syria”, Journal of Interdisciplinary History, Vol. 25, No. 1, Cambridge: Summer, 1994, pp. 23-44.
• Haim, Sylvia, “The Ba’ath in Syria”, People and Politics in the Middle East, New Jersey, 1979, pp. 132-142.
• Jaber, Kamel Abu, Arap Baas Sosyalist Partisi, (Çev. Ahmet Ersoy), Ankara, Altıok Matbaası, 1970.
• Karl, Jan, “France and the Arab Middle East, 1914-1920”, Transactions of the American Philosophical Society, New Series, American Philosophical Society, Vol. 68, No. 7, 1978.
• Kaya, Zafer, “Suriye’de Türk Varlığı”, (Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Turk İnkılap Tarihi Enstitusu), Ankara: 1987.
• Khoury, Philip, “Continuity and Change in Syrian Political Life: The Nineteenth and Twentieth Centuries”, The American Historical Review, Vol. 96, No. 5, Dec. 1991.
• Khoury, Philip, Syria and The French Mandate (The Politics of Arab Nationalism) 1920-1945, London: I.B. Tauris and Co. Ltd., 1987.
• Kirk, George E., Contemporary Arab Politics A Concise History, London: Methuen Co.Ltd., 1961.
• Kocabaşoğlu, Uygur, “XIX. Yuzyılın İkinci Yarısında İngiliz Konsoloslarının Siyasal Etkinlikleri”, (Ed. İsmail Soysal, Cağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Sempozyum Tebliği), Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1999.
• Levis, Bernand, Bernand Lewis, İnanç ve İktidar: Ortadoğu’da Din ve Siyaset, Akılçelen Kitapları, 2017, pp. 17-20
• Longrigg, Stephen Hemsley, Syriaand Lebanon Under French Mandate, London: Oxford University Press, 1958. Makdisi, Samir A., “Syria: Rate of Economic Growth and Fixed Capital Formation 1936-1968”, Middle East Journal, Vol. 25, No. 2, Spring 1971, pp. 157-179.
• Mansfield, Peter, Mısır, İhtilal ve Nasır, (Cev. Ergun Tuncalı), İstanbul: Kitapcılık Yayınevi, 1967.
• Mcgowan, Afaf Sabeh, Thomas Collelo (Ed.), Syria: a Country Study, Washington D.C.: United States Government Secretary of the Army, 1988.
• Miller Joyce Laverty, “The Syrian Revolt of 1925”, International Journal of Middle East Studies, Cambridge University, Vol. 8, No. 4, Oct. 1977, s. 545-563.
• Olson, Robert W., The Ba’th and Syria 1947-1982 From The French Mandate to The Era of Hafiz al-Asad, ABD: The Kingston Press Inc., 1982, pp. 77-80.
• Öztürk, Tuğçe Ersoy, “Dünden Bugüne Pan-Arapçılık ve Arap Baharı Yeni Bir Pan-Arap Uyanışı mı?” Akademik Ortadoğu, cilt 7, sayı 1, 2012.
• Rabinovich, Itamar, “The Compact Minorities and the Syrian State, 1918-1945”, Journalof Contemporary History, Vol. 14, Oct. 1979, pp, s. 696-698
• Satloff, Robert B., “Prelude to Conflict: Communal Interdependence in the Sanjak of Alexandretta 1920-1936”, Middle Eastern Studies, Vol. 22, No. 2, Apr. 1986.
• Seale, Patrick, The Struggle for Syria, A Study of Post-War Arab Politics 1945-1958, London: I. B. Tauris and Co. Ltd., 1986.
• Shorrock, William I., “The Origin of the French Mandate in Syria and Lebanon: The Railroad Question, 1901-1914”, International Journal of Middle East Studies, Vol. I, No. 2, Apr. 1970, pp. 133-153.
• Sultan, Ali, Tarihu Suriye-Hukmu Faysal bin el-Huseyin, Şam: 1987, s. 251; Raymond A. Hinnebusch, “Syria: Revolution from Above”, London: Routledge, 2002.
• Şen, Sabahattin, Ortadoğu’da İdeolojik Bunalım: Suriye Baas Partisi ve İdeolojisi, Bir Yay., İstanbul, 2004. Umar, Omer Osman, Osmanlı Yonetimi ve Fransız Manda İdaresi Altında Suriye-1908-1938, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara: 2004.
• Toynbee, Arnold, Friedman Isaiah, “The McMahon-Hussein Correspondence: Comments and a Reply”, Journal of Contemporary History, Vol. 5, No. 4, 1970, pp. 185-201.
• Tanenbaum, Jan Karl, “France and the Arab Middle East, 1914-1920”, Transactions of the American Philosophical Society, New Series, American Philosophical Society, Vol. 68, No. 7, 1978, pp. 1-50.
• Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, “Haşimiler”, Cilt 16, İstanbul: 1997.
• Yapp, Malcolm E., The Near East Since the First World War, London: Longman, 1991.
• Yale, William, Near East-A ModernHistory, University of Michigan, 1958.
• Yerasimos, Stefanos, Milliyetler ve Sınırlar Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu, 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları, 1995.
• Yeşilbursa, Behçet Kemal, “Geçmişten Günümüze Irak Meselesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Özel Sayı II, Temmuz 2009.
• Yıldız, Kerim, The Kurds in Syria: The Forgetton People, Londra: Pluto Press, 2005.
• Milliyet Gazetesi, 24 Temmuz 1963.