MUSTAFA KEMAL’İN, PERA PALAS’TA GENERAL WILLIAM BIRDWOOD VE GENERAL CHARLES HARINGTON İLE GÖRÜŞMESİ ÜZERİNE

Yıl 2020, Sayı: 7, 5 - 22, 30.07.2020

Alper Karaşin

Öz

Anılar, tarih çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Belgelerin çalışma konularındaki tüm boşlukları doldurması mümkün değildir. Bu durumda anılar belgelerden kalan boşlukların doldurulması açısından önemli bir görevi yerine getirmektedir. Ancak anı kaynaklarında yer alan bilgilerin doğruluğu mutlaka başka kaynaklarla karşılaştırılması ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Kontrol işlemi gerçekleştirilmediği takdirde gerçek olmayan anılar yeni eserlerde yer bulmaya devam edecektir. İlk kez Yusuf Hikmet Bayur’un eserinde yer alan Mustafa Kemal Paşa’nın Pera Palas’ta General William Birdwood ile görüşmesi gerçek olmayan bir anıdır. Enver Behnan Şapolyo’nun kitabında yer alan Mustafa Kemal Paşa ile General Charles Harington’ın görüşmesi de gerçek değildir. Yusuf Hikmet Bayur’un ve Enver Behnan Şapolyo’un eserlerinde yer alan gerçek olmayan bu anılar zaman içerisinde yeni eserlerde de Bayur ve Şapolyo kaynak gösterilerek kullanılmıştır. Türk ve yabancı birçok farklı kaynaklar kullanılarak yapılan bu çalışmada Mustafa Kemal Paşa’nın General William Birdwood ve General Charles Harington ile yaptığı iddia edilen görüşmelerin gerçek olmadığı belgelerle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal, William Birdwood, Charles Harington, Pera Palas

Kaynakça

• Public Record Office [Kamu Kayıtları Ofisi], (PRO) The Australian War Memorial [Avustralya Savaş Anıtı], (AWM) The National Archives of Australia [Avustralya Ulusal Arşivi], (NAA)
• The Age, The Herald, The Sun, The Daily Telegraph, The Illustrated London News, The Times, Cumhuriyet, Milliyet, Tan
• ALTAY, Fahrettin, 10 Yıl Savaş (1912-1922) ve Sonrası, İnsel Yayınları, İstanbul, 1970.
• ATACANLI, Sermet, Atatürk ve Çanakkale’nin Komutanları, MB Yayınevi, İstanbul, 2007.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam C.I, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1963.
• BAYAR, Celal, Ben De Yazdım Millî Mücadeleye Giriş 8. Cilt, Sabah Kitapları, İstanbul, 1997.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Atatürk Hayatı ve Eseri Doğumundan Samsun’a Çıkışına Kadar, Güven Basımevi, Ankara, 1963.
• BEAN, C.E.W., The Official History of Australia in the War of 1914-1918 Vol.I, Angus & Robertson Ltd., Sydney, 1941.
• ________, The Official History of Australia in the War of 1914-1918 Vol.III, Angus & Robertson Ltd., Sydney, 1941.
• ________, The Official History of Australia in the War of 1914-1918 Vol.VI, Angus & Robertson Ltd., Sydney, 1942.
• BUSCH, Briton Cooper, Mudros To Lausanne: Britain’s Frontier In West Asia, 1918-1923, State University of New York Press, New York, 1976.
• BORAK, Sadi, Atatürk’ün İstanbul’daki Çalışmaları (1899-16 Mayıs 1919), Kaynak Yayınları, İstanbul, 1998.
• ________, Bilinmeyen Yönleriyle Atatürk, Kırmızı Beyaz, İstanbul, 2004.
• CRISS, Bilge, İşgal Altında İstanbul 1918-1923, (Çev. Ahmet Kaçmaz), İletişim Yayınları, İstanbul, 2018. ÇOŞKUN, Alev, Samsun’dan Önce Bilinmeyen 6 Ay: İşgal, Hüzün, Hazırlık, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2010.
• ELLIS, Alexander Donaldson, The Story of the Fifth Australian Division Being an Authoritative Account of the Division’s Doings in Egypt, France and Belgium, Hodder and Stoughton, Great Britain, 1920. Field-Marshal Lord Birdwood, In My Time Recollections and Anecdotes, Skeffington & Son, Ltd., Great Britain, 1946.
• ________, Khaki and Gown An Autobiography, Robert Speller & Sons, Great Britain, 1957. GÜVEN, Cemal, Millî Mücadele’de Mustafa Kemal Paşa’nın Yabancılarla Temas ve Görüşmeleri, Eğitim Yayınevi, Konya, 2012.
• HARINGTON, Charles, Plumer of Messines, John Murray, London, 1935.
• ________, Tim Harington Looks Back, Wyman & Sons, London, 1941.
• HOWARD, Harry N., The Partition of Turkey A Diplomatic History 1913-1923, University of Oklahoma Press, Norman, 1931.
• JAESCHKE, Gotthard, Kurtuluş Savaşı ile İlgili İngiliz Belgeleri, (Çev. Cemal Köprülü), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2011.
• ________, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi Mondros’tan Mudanya’ya Kadar 30 Ekim 1918 – 11 Ekim 1922, (Çev. Nimet Arsan), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1970.
• KOCATÜRK, Utkan, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.
• MAURICE, Frederick, The Armistices of 1918, Oxford University Press, Great Britain, 1943.
• SANDERS, Liman Von, Türkiye’de Beş Sene, (Çev. Osmanlı Genelkurmayı Askeri Tarih Encümeni Tercüme Heyeti), Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2013.
• SONYEL, Salahi R., Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika C.I Mondros Bırakışmasından Büyük Millet Meclisi’nin Açılışına Kadar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1973.
• ŞAPOLYO, Enver Behnan, Kemal Atatürk ve Millî Mücadele Tarihi, İbrahim Berkalp Kitabevi, Ankara, 1944.
• ŞİMŞİR, Bilal N., Çanakkale Bağlamında Avustralya’da Atatürk ve Türk Toplumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2018.
• TURAN, Şerafettin, Mustafa Kemal Atatürk: Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2004.
• YALÇIN, E. Semih, Salim Koca, Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya Geçişi, Berikan Yayınevi, Ankara, 2012.
• BORAK, Sadi, “Mustafa Kemal ve Birdwood”, Cumhuriyet, 10 Kasım 1964.
• ÖZAKINCI, Cengiz, “Yüz Yıllık Yanlışlık Atatürk, Birdwood, Harington ve Çanakkale 1915”, Bütün Dünya, Eylül 2015.