A NEW LEADER IN TURKISH POLITICS AFTER SEPTEMBER 12, 1980: TURGUT ÖZAL

Yıl 2020, Sayı: 7, 223 - 246, 30.07.2020

Süleyman Aşık

Öz

Turgut Özal, along with Süleyman Demirel, was the person to be mentioned as the new leader in Turkish right-wing political tradition, following late Adnan Menderes who had been the leader of Democratic Party (DP). Özal did not actually have a long political background. He was 56 when he entered politics. His previous attempts to enter politics had been fruitless. Taking advantage of the political circumstances of the 1980 Turkish coup d'état, Turgut Özal entered the arena as the founding leader of the Motherland Party (Anavatan Partisi, ANAP) and became Prime Minister in the very first general elections that he ran as a leader. During the ten years (1983-1993) when he was active in politics, his primary goal was, in his own words, a "transformation" in Turkey. His performance was often discussed in his time and is still researched and discussed today. Especially with the economic policies that he implemented, he turned Turkey into a country that is more open to and integrated into the world. However, his policies also drew serious reaction in some circles. On the other hand, there were also instances where he did not display a fully democratic image during some in-party conflicts and practices. For example, he became President in 1989 and played a major role in determining the next party leader as well as the prime minister. This particular situation caused much reaction, even within his own party ANAP. In addition, his interventions in the practices of the ANAP government during his term as President as well as his taking the initiative into his own hands from time to time show that he also had the characteristics of a dominant leader. However, going out of his depth in balancing the tendencies in ANAP since 1987 and his inability to establish the authority he desired to have in his former party following his presidency also demonstrate that Özal was/could not be a leader who had the absolute power to dominate his party with what he had. In this study, the leadership characteristics of Turgut Özal, who had an important place in recent Turkish political history, will be discussed and examined. In this context, Özal's speeches in this period, the words spoken about him, and the evaluations made about him will be used.

Anahtar Kelimeler

Turgut Özal, ANAP, the Motherland Party, Leadership, Politics

Kaynakça

• Acar, Feride, “Turgut Özal”, Türkiye’de Liderler ve Demokrasi, Editörler: Metin Heper-Sabri Sayarı, Çeviri: Zuhal Bilgin, Kitap Yayınevi, İstanbul 2008.
• Akyol, Mehmet, Beni Çok Ararsınız, Akçağ Yayınları, 3. Baskı, Ankara 2009.
• Âşık, Süleyman, Türk Siyasî Tarihinde ANAP ve Turgut Özal, Kopernik Kitap, İstanbul 2019.
• Barlas, Mehmet, Turgut Özal’ın Anıları, Sabah Kitapları, İstanbul 1994.
• Birand, Mehmet Ali- Yalçın, Soner, The Özal Bir Davanın Öyküsü, Doğan Kitap, 12. Baskı, İstanbul 2012.
• Bu Dünyadan Bir Turgut Özal Geçti, Derleyen: İsmet Binark, Turgut Özal Düşünce ve Hamle Derneği Yayınları, Ankara 2008.
• Cemal, Hasan, Özal Hikâyesi, Everest Yayınları, İstanbul 2013.
• Cinisli, Rasim, Bir Devrin Hafızası, Doğan Kitap, İstanbul 2017.
• Donat, Yavuz, Yavuz Donat’ın Vitrininden 3, Özal’lı Yıllar 1983-1987, Bilgi Yayınevi, Ankara 1987.
• Gökmen, Yavuz, “Değişim Rüzgârları Eserken”, Bütün Yönleriyle Özal ve Dönemi (1983-1993), Yay. Haz.: Oya Ayman Büber, Mine Söğüt, Tempo Kitapları-2, İstanbul 1993.
• Güner, Engin, Özal’lı Yıllarım Başdanışman Engin Güner Anlatıyor, Doğan Kitap’ta Genişletilmiş 1. Baskı, İstanbul 2014.
• Güzel, Uğur, Özalcılık, Emre Yayınları, İstanbul 2008.
• Off The Record Yavuz Donat Kitabı, Söyleşi: Şebnem Bursalı, Turkuaz Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Özdemir, Hikmet, Turgut Özal, Doğan Kitap, İstanbul 2014.
• Tokatlı, Orhan, Kırmızı Plakalar Türkiye’nin Özal’lı Yılları, Doğan Kitap, İstanbul 1999.
• Türk, H. Bahadır, Muktedir, Türk Sağ Geleneği ve Recep Tayyip Erdoğan, İletişim Yayınları, İstanbul 2014.
• Ömer Baykal, “Türkiye’de Siyasetin Konsolidasyonu: Turgut Özal Dönemi”, Akademik Hassasiyetler, Yıl: 2019, Cilt: 6, Sayı: 12, ss. 143-179.
• Cankara, Pınar Özden, - Aysel, Yunus Emre, “Türkiye’de Siyasal Liberalizmin Nirengi Noktası: Turgut Özal ve Recep Tayyip Erdoğan’ın Hükümet Etme Yaklaşımlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 41, Aralık 2015, ss. 526-536.
• Çağlar, Ali,- Arslan, D. Ali, “Cumhuriyet’ten Günümüze Türk Siyasi Liderleri: Atatürk’ten Demirel’e Üst Siyasi Elitler”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı: 2, 2000, ss. 499-514.
• Demir, Cengiz- Yılmaz, Kemal- Çevirgen, Aydın, “Liderlik Yaklaşımları ve Liderlik Tarzlarına İlişkin Bir Araştırma”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2/1 (2010), ss. 129-152.
• Dündar, Lale, “Özal Dönemi Türk Dış Politikasında Turgut Özal’ın Kişisel Özelliklerinin Rolü”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S: 58, Bahar 2016, ss. 1-20.
• Ermeydan, Burcu, “Dönüşümcü Liderler Olarak Turgut Özal ve Deng Xiaoping: Farklı Koşullarda Ekonomiyi Dönüştürmek”, Editör: Doç. Dr. Şirin Atakan Duman, Uluslararası Turgut Özal Sempozyumu, Turgut Özal Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara 2016, ss. 40-51.
• Çağlıyan İçener, Zeynep, “Türkiye’de Başkanlık Sistemi Tartışmalarının Yakın Tarihi: Özal ve Demirel’in Mülahazaları”, Bilig, Güz 2015, Sayı: 75, ss. 313-340.
• Komsuoğlu, Ayşegül, “Türkiye’de Siyasal Liderlik ve Kitle İletişimi: Bir Örnek İnceleme, Süleyman Demirel”, 38.ICANAS (International Congress of Asian and North African Studies), Ankara, Türkiye, 10- 15 Eylül 2007, ss. 1933-1950.
• Uçar, Fuat,- Akandere, Osman, “Turgut Özal’ın Kürt Sorununa Yaklaşımı”, Ankara Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 61, Güz 2017, ss. 365-392.
• Yaşar, Muammer, “Üruğ Paşa’nın Örnek Kararı”, Yeni Asır, 1 Aralık 1986.
• Yıldız, Ahmet, “Liberalizm-Muhafazakârlık Sarkacında ‘İnformel Bir Demokrat: Turgut Özal’dan Kalan”, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Yıl: 15, Sayı: 55, Eylül-Aralık 2018, ss. 39-56.
• Demir, Hümeyra, Kişisel Marka ve Liderlik Kavramının Siyasal Pazarlama Üzerindeki Etkisi: 1983-1989 Turgut Özal Dönemi Örneği, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aksaray 2019.
• Kazu, Ecem, Algı Yönetimi Perspektifinden Siyasal İletişim ve Lider İlişkisi: Turgut Özal Dönemi Analizi (1983-1989), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep 2018.
• Keskin, Yakup, Türk Siyasal Hayatında Karizmatik Bir Lider Özelliği: Turgut Özal, Maramra Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2002.