HALKEVLERİNİN KÖY VE KÖYCÜLÜK FAALİYETLERİ

Yıl 2021, Sayı: 8, 195 - 226, 27.01.2021

Fahriye Emgili

Öz

Halkevleri 1932 yılından 1951 yılına kadar aktif olarak çeşitli alanlarda etkinlikte bulunmuşlar ve Cumhuriyet rejiminin ve Atatürk devrimlerinin topluma aktarılmasında önemli rol üstlenmişlerdir. Halkevleri şu şubelerden oluşmuştur: “Dil, Tarih ve Edebiyat”, “Güzel Sanatlar”, “Temsil”, “Spor”, “İçtimai Yardım”, “Halk Dershaneleri ve Kurslar”, “Kütüphane ve Neşriyat”, “Köycüler”, “Müze ve Sergi”. Halkevleri şubeleri aracılığıyla yaptıkları çalışmalar ile döneme damgasını vurmuşlardır. Bu çalışma ile Halkevlerinin köylüyü aydınlatma, Cumhuriyet rejiminin değerlerini köylüye benimsetmedeki rolünü değerlendirme yolunda özellikle Köycülük Şubeleri’nin köy, köylü köycülük faaliyetleri incelenmiştir. Bu çalışmada, başta Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi kaynakları olmak üzere süreli yayınlar ve araştırma eserlerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halkevleri, Köycülük, Köylü

Kaynakça

• ARIKAN, Zeki, “Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi”, Atatürk Yolu Dergisi, A.Ü. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, C.6, S.23, Ankara, 1999.
• ARSLAN, Recep, “Antalya Halkevi ve Çalışmaları”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:6, Sayı: 73, Temmuz 2018.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2006.
• ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1839-1950, İmge Kitabevi, Ankara 2004.
• DUMAN, Selçuk, Sivas Halkevi (1933-1951), Berikan Yayınevi, Ankara, 2008.
• ERGİNÖZ, Necati, Köy Eğitiminde Yaşanmış Realiteler, Bursa 1943.
• GÜLCÜ, N., “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Antalya’da Köycülük Çalışmaları ve Türk Akdeniz’de Çıkan Yazılar”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl. 5, S. 50, 2017.
• GÜLLÜ, Ömer, “Köy Kalkınmasında Kültürün Rolü”, Ün, C.5, S. 52-53, Temmuz-Ağustos 1938.
• İNAN, Süleyman, “Denizli'deki Halkevleri ve Faaliyetleri (1932-1951)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S 25-26, Mayıs-Kasım 2000.
• İŞGÖR, Süreyya, Giresun’un Çayır Köyü”, Ülkü, C.6, S.32, Birinciteşrin (Ekim) 1935.
• KARAÖMERLİOĞLU, M. Asım, “Türkiye’de Köycülük”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, cilt II Kemalizm, (der.) Tanıl Bora, İletişim, İstanbul, 2001, ss.284-297.
• KARDAŞ, Abdulaziz, “Bitlis Halkevlerinin Kuruluşu ve Faaliyetleri (1934-1951)”, VII. Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, Ed. Oktay Belli- Vedat Evren Belli, Bursa, 2013.
• KİRBY, F., Türkiye’de Köy Enstitüleri, (Çev. Niyazi Berkes), Tarihçi Kitabevi, İstanbul, 2010.
• KONGAR, Emre, İmparatorluktan Günümüze Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997.
• KÖYMEN, Nusret, Kemal, “Köy Seferberliğine Doğru”, Ülkü, C.1, S.5, Haziran 1933.
• KÖYMEN, Nusret Kemal, “Köycülük Çalışmaları”, Ülkü, C.6, S.35, İkincikânun (Ocak) 1936.
• KÖYMEN, Nusret, “Halkevleri Köycülüğünün Daha Verimli Olması Hakkında Düşünceler”, Ülkü, C.13, S.73.
• KÖYMEN, Nusret, “Köycülük Programına Giriş”, Ülkü, C.5, S.26, Nisan 1935.
• KUNTER, Halim Baki, “Halkevleri ve Halkodaları”, III. Seri, Ülkü, C.2, S.15, Mart 1948.
• ONBAŞI, Funda Gençoğlu, “Halkevleri ve Ülkü Dergisi: Erken Cumhuriyet Döneminde Köycülük Tartışmaları”, Çağdaş Yerel Yönetimler, C.20, Sayı: 3, 2011.
• ÖRMECİOĞLU, Hilal Tuğba, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Köycülük Tartışmaları ve Numune Köyler”, Belleten Dergisi, C. LXXXIII, S.297/8, Yıl 2019.
• ÖZER, Sevilay, “Ülkü Mecmuasına Göre Köy Eğitimi (1933-1950)”, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 8, Sayı: XXII, Haziran 2015.
• ŞARMAN, Gıyasi, “Halkevi çalışmalarından Başak Bayramı”, Denizli Gazetesi, 4 Mayıs 1937. ŞİMŞEK, Sefa, Bir İdeolojik Seferberlik Deneyimi: Halkevleri 1932-1951, Boğaziçi Üniversitesi Yay., İstanbul, 2002.
• TEKİN, Saadet, “Dr. Reşat Galip ve Üniversite Reformu”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, S.2, İzmir, 1992, ss. 179-212. TURAN, kemal, “Halkevleri Çalışmalarında Bazı Yeni Esaslar”, Ülkü, C.16, S.93, Kasım 1940.
• VARLIK, M. Bülent, Ülkü: Halkevleri Mecmu’ası, Kemalizm, İletişim Yayınları, C.2, İstanbul, 2002.
• Yeşilkaya, Neşe Gürallar, Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık, İletişim Yayınları, 2. Baskı, Şubat 2003.
• ZEYREK, Ş., Türkiye’de Halkevleri ve Halkodaları, Anı Yayıncılık, Ankara 2006.