OSMANLI İNŞA SEKTÖRÜNDE KİREMİT ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ (1500-1790)

Yıl 2021, Sayı: 8, 347 - 378, 27.01.2021

Zafer Karademir

Öz

Osmanlı imparatorluğunun kiremit üretimi, tüketimi ve kiremitçi esnafı bilimsel bir araştırmaya konu olmamış veya daha çok Mimarlık Tarihi ve Sanat Tarihi alanlarının bakış açılarıyla kendilerinden bahsedilmiştir. Bu çalışma daha önce Osmanlı inşaat sektöründeki üretim-tüketim düzenini incelemek gayesiyle, kireçhanelerle başlatılan bir dizi araştırmanın ikinci halkası şeklinde düzenlenmiştir. Makale yeniçağ sürecinde Osmanlı kiremit üreticilerini, onların çalışma mekanlarını, üretim ve pazarlama yöntemlerini, sektörün fiyat politikası ile sorunlarını incelemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi kayıtlarının desteğiyle, bu büyük imparatorluğun makro iktisat politikalarının kiremit sektöründeki mikro yansımaları gözlemlenmiştir. Merkezi bürokrasinin ısrarla uygulamaya gayret ettiği mali kuralların sahadaki uygulamaların örnekleri çalışma içerisinde ele alınmıştır. Başta İstanbul olmak üzere inşaat sektörünün 16. yüzyıldan itibaren ekonomik hayata getirdiği canlılık kiremithaneler üzerinden görülmektedir. 18. yüzyılın Osmanlı ülkesindeki inşa bakımından faal bir sürece işaret ettiği yönündeki bilgiler, eski ve yeni literatür ile sözü edilen arşiv dökümanlarının elverdiği ölçüde yeniden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

osmanlı, yeniçağ, inşaat, kiremithaneler, kiremitçi

Kaynakça

• Ahmet Refik, Hicri On Birinci Asırda İstanbul Hayatı (1000-1100), İstanbul, 1931.
• Ahmet Refik, Hicri On İkinci Asırda İstanbul Hayatı (1100-1200), Enderun Kitabevi, İstanbul, 1988.
• Ahmet Refik, Onuncu Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı, Ankara, 1987.
• AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri 2. Kitap II. Bayezid Devri Kanunnâmeleri, İstanbul, 1990.
• Aubry de La Mortaye, La Mortaye Seyahatnamesi, Türkçesi: Nedim Demirtaş, İstiklal Kitebevi, İstanbul, 2007.
• Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmes: İstanbul, 1. Cilt, 1. Kitap Hazırlayanlar: Seyit Ali Kahraman- Yücel Dağlı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008.
• Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmes: İstanbul, 1. Cilt, 2. Kitap, Hazırlayanlar: Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008.
• Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 2. Cilt, 1. Kitap, Hazırlayanlar: Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008.
• Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 5. Kitap 1. Cilt, Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
• Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, 5. Kitap, 2. Cilt, Hazırlayan: Seyit Ali Kahraman Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
• Nasûhü’s- Silâhi (Matrakçı), Beyân-ı Menâzil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han, Yayına Hazırlayan: Hüseyin G. Yurdaydın, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2014.
• SELİM, Yaşar - Selami Pulaha, I. Selim Kânunnâmeleri (1512-1520), TTK Yayınları, Ankara, 1995. Reinhold Lubenau Seyahatnamesi Osmanlı Ülkesinde 1587-1589, C. 1-2, Çev: Turkis Noyan, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2012.