II. Dünya Savaşı Sırasında Muğla-Milas Bombardımanı (15 Mart 1942)

Yıl 2025, Sayı: 17, 135 - 162, 31.07.2025

Doğuş Şeker , Hüseyin Can Eren

Öz

Milas, Muğla’nın en büyük üç ilçesinden biri olup stratejik anlamda bölgenin en önemli kentlerinden biridir. Birinci Dünya Savaşı’nda İtalyan işgali örneğiyle siyasal ve ekonomik açıdan devletlerin mücadele ettiği bir yer olduğu anlaşılmaktadır. İkinci Dünya Savaşı esnasında, 15 Mart 1942 tarihinde Birleşik Krallık’a ait Kraliyet Hava Kuvvetleri uçaklarının gerçekleştirdiği düşünülen ancak şaibeli bir durumun olduğu anlaşılmakla birlikte bir can kaybı ile kentin belirli miktarda maddi zarara uğramasına sebebiyet veren hava bombardımanı gerçekleşmiştir. Konu hakkında bilgi literatürde kısıtlı olup bu makalenin araştırma aşamasında yazılı ve sözlü yeni kaynaklara rastlanmıştır. Mevcut kaynaklar, gazeteler ve arşiv belgeleri kullanılarak olay Türkiye ve İngiltere’nin tutumu dahil edilerek incelenmiştir. Bombalama olayı esnasında hayatını kaybeden Bekçi Durmuş Işıldak’ın hayatta olan aile üyelerinden gerekli bilgiler alınarak literatürde yer alan bilgilerle karşılaştırılmış ve tüm veriler tutarlı bulunmuştur. Ayrıca bölgede fiziki olarak incelemelerde bulunulmuş, iddiaların coğrafi şartlar ışığında incelemesi yapılmıştır. Düşen bombalardan birinin askeri cephaneliğe çok yakın olan Bekçi Durmuş’un evinin önüne düşmesi ile bombardımanın amacının kasıtlı sabotaj olduğu tahmin edilmektedir. Netice itibariyle İngiltere hükümeti zarara uğrayan Türk vatandaşlarına ödeme yaparak özür dilemiş ve gerginlik daha fazla artmadan konu kapanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Milas , İkinci Dünya Savaş , Bekçi Durmuş , İngiltere , Türkiye

Kaynakça

• BCA, 030.10.235.587.13
• BCA, 030.10.140.5.20, 14817, 20
• TNA, FO 371/33393, RC7151808.
• TNA, AIR 23/1194, RC7151809
• Anadolu, 17 Mart 1942.
• Cumhuriyet, 23 Mart 1942.
• Cumhuriyet, 18 Mart 1942.
• Cumhuriyet, 17 Mart 1942.
• The Times, 19 Mart 1942.
• The Times, 23 Mart 1942.
• Akdeniz, Olcay. ‘’Milas Bombardımanı.’’ Milas Ticaret Odası Haber Bülteni, sayı 24 (2002): 15-18.
• Aydın, İmren, ve Kapcı, Hikmet Zeki. ‘’II. Dünya Savaşı’na Giriş Sürecinde Türkiye’nin Aldığı İç Politika Tedbirleri (1 Eylül 1939 - 18 Ocak 1940)’’. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 32, sayı 45 (2018): 109-130.
• Barutçu, Faik Ahmet. Siyasi Anılar 1939-1954. Milliyet Yayınları, 1977.
• Baykara Tuncer. Türk İnkılap Tarihi ve Atatürk İlkeleri. Ege Üniversitesi Basımevi, 1991.
• Çelebi, Mevlüt. ‘’Millî Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri.’’ Belleten 62, sayı 233 (1998): 157-206.
• Çolak, Melek. Milas Yahudileri. Milas Belediyesi Kültür Yayınları, 2005.
• Çolak, Melek. ‘’Milas Yahudileri ve Türk-Yahudi İlişkiler (XIX. Yüzyıl Sonu – XX. Yüzyıl Başı).’’ Akademik Araştırmalar Dergisi, sayı 21 (2004): 59-78.
• Değirmenci, Serkan. ‘’İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye Ekonomisi: Politikalar, Yaklaşımlar ve Sonuçlar.’’ Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12, sayı 2 (2023): 181-204.
• Erdöl, Mirat. Küçük Kitap Türk-Yunan Dostluğu, Özkan Matbaacılık, 1994.
• Güçlü, Muhammet. ‘’Ali Cenani Bey’in Notlarına Göre Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Milas ve Bodrum Kazalarının Ekonomik Durumu.’’ 2. Uluslararası Her Yönüyle Bodrum Sempozyumu, (2011): 286-299.
• Karagülmez, Müjdat. ‘’Macar Arşiv Belgeleri Işığında Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı Öncesinde Yapmış Olduğu Askerî Hazırlıklar (1935-1939)’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 51 (2020): 326-342.
• Koca, Feray, ve Akça, Bayram. ‘’Antik Karya’nın Başkenti Halikarnassos’da Kent Planlama Anlayışı.’’ Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi 19, sayı 40 (2017): 42-54.
• Köse, İsmail. ‘’Yalta ve Potsdam Konferansları: Sovyetler Birliği’nin Türk Boğazlarında Egemenlik Paylaşım Talepleri.’’ Karadeniz İncelemeleri Dergisi 10, sayı 19 (2015): 241-276.
• Özçelik, Mücahit. ‘’İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası.’’ Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1, sayı 29 (2010): 253-269.
• Taşkıran, Bilgi. Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yönüyle Milas, 1923-1960. Milas Belediyesi Kültür Yayınları, 2022.
• Tekinay, Ali Can ve Saygılı, Hasip. “Askeri Anılar Işığında İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi.” Asia Minor Studies, C. 9, S. 2, 2021, ss. 786-803.
• Üstündağ, Ünal. ‘’Ragıp Kemal Cantürk’ün Muğla ve Milas Gözlemleri 1931.’’ Cumhuriyet’in 100. Yılında Dünden Bugüne Muğla I, Alaattin Karaca ve Gulzar Mammadova, Muğla Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2024.
• Yücebaş, Ferit. ‘’Türkiye’de İkinci Dünya Savaşı Arifesi ve Savaş Esnasında Olası Saldırılara Karşı Halkı Bilgilendirme Çalışmaları.’’ Anasay, S. 26, 2023: 84-96.
• ‘’Bir Zamanlar Milas’ta…’’, 24 Haziran 2025 tarihinde erişildi, https://habermilas.com/haber/5906347/bir-zamanlar-milasta
• Cavit Emiroğlu (Bekçi Durmuş Işıldak’ın komşusu), Hüseyin Can Eren tarafından yapılan sözlü tarih görüşmesi, Milas, 17 Nisan 2022.
• Durmuş Işıldak (Bekçi Durmuş Işıldak’ın torunu), Hüseyin Can Eren tarafından yapılan sözlü tarih görüşmesi, Milas, 11 Nisan 2022.
• Osman Kör (99 yaşında vefat eden Milas’ın meşhur bakırcısı), Hüseyin Can Eren tarafından yapılan sözlü tarih görüşmesi, Milas, 11 Nisan 2022.