Aydın İlinde Zeytin Üreten İşletmelerin Tarımsal Mekanizasyon Durumunun Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 1, 42 - 54, 04.04.2021

Buse Demirali Türker Saraçoğlu

Öz

Aydın ilinin 16 ilçesinde yürütülmüş olan bu çalışmada; araştırmanın temelini, zeytin üreticiliği yapan ve farklı büyüklükte zeytin bahçelerine sahip olan zeytin işletmeleri oluşturmuştur. Gönüllülük esasına dayalı bir anket çalışması şeklinde yürütülen bu çalışmadaki anket sayıları ilçeler bazında, üretici sayılarına bağlı olarak oransal bir belirleme gerçekleştirilmiştir. Öncelikle anket yapılacak üretici sayısı belirlenmiş ve Aydın genelinde 16 ilçede toplam gayeli örnekleme yöntemiyle belirlenen 103 üreticiyle anket yapılmıştır. Üreticilerin %74,8’ini ilkokul, %4,9’unu ortaokul, %13,6’sını lise ve %6,8’ini üniversite mezunları oluşturmaktadır. İşletmelerin %58,3’ü 5 ha’dan küçük, %52,4’ü 1-5 adet parselden oluşan arazilere sahiptir ve işletmelerin %87,4’ünün 2000 adetten az ağacı bulunmaktadır. Yetiştirilen zeytin çeşitlerinin %79,6'sını Memecik zeytin çeşidi oluşturmaktadır. Üretilen zeytinlerin yaklaşık %92'si yağlık, %8'i sofralık olarak değerlendirilmektedir. İşletmelerin %72,8'i zeytinliklerinden 1-50 kg/ağaç oranında ortalama verim elde etmektedirler. Traktör sahibi olan işletmelerin oranı %65 olup, %36,36'sının sahip olduğu traktörün gücü 40,1 ile 50 kW arasında, %31,81'inin sahip olduğu traktör gücü ise 30.1 ile 40 kW arasında değişmektedir. Traktör başına düşen makina sayısı 3 makina/traktör olup, işletme başına düşen makina sayısı ise 2,1 makina/işletmedir. Toprak işleme uygulaması için toprak işleme aletlerinde ilk sırayı hayvan pulluğu almaktadır. Düz plantasyona sahip arazilerde ise daha çok pulluk, diskli tırmık ve kültivatör kullanılmaktadır. Gübreleme uygulayan işletmelerin %58,2'si bu işlemi makina kullanmaksızın elle yapmaktadır. İşletmelerin %3,8’i gübreleme işlemi için traktöre bağlı bir römork, %2,0’si gübre dağıtma makinesi kullanmaktadır. İlaçlama uygulaması işletmelerin %39,8'i tarafından ve çoğunlukla sırt pülverizatörü ile yapılmakta olup, asma tip pülverizatör de kullanılmaktadır. İşletmelerin %39,8'i budama için yalnızca el testeresi, %42,7'si el testeresi, budama makası, yardımcı el aletlerinin yanı sıra motorlu testere de kullanmaktadır. İşletmelerin yalnızca %17,5'i arazi sulaması yapmaktadır ve arazi sulaması yapan işletmelerin %66,0'sı damlama sulama yöntemi kullanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

aydın ili, zeytin, zeytin yetiştiriciliği, mekanizasyon düzeyi

Kaynakça

• Akdemir, B. 1986. Türkiye’de Soğan Üretiminde Mekanizasyon ve Soğanın Mekanizasyonuna Yönelik Bazı Özelliklerin Saptanması. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Aykas, B. 1998. Zeytin Yetiştirme Koşulları, Tesisi ve Modern Yetiştiricilik, Zeytin Yetiştiriciliği Kursu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bornova İzmir, 61:39.
• Bal, M. 2018. Çorum İlinin Ayçiçeği ve Çeltik Tarımı Yapan İşletmelerinin Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Duran, E. 2014. Bursa İline Bağlı Orhangazi ve Gemlik İlçelerindeki Zeytin Üreticilerinin Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Durgut, M.R. 2005. Trakya Yöresindeki Bağcılığın Mekanizasyon Düzeyi Sorunları ve Mekanizasyon Girdisinin Optimum Kullanımı Üzerine Araştırma. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Tekirdağ.
• FAO, 2020. FAOSTAT Agricultural Database Web Page. Erişim Tarihi: 17.03.2020 http://www.fao.org/faostat/en/#data
• İçöz, İ. 1988. Trakya Yöresinde Yetiştirilen Çekirdeklik Kabağın Mekanizasyon Durumunun Saptanması. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Kipritci, D.A. 2018. Karaman İlinde Dane Mısır Üreten İşletmelerin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Oğuz, C. Bayramoğlu, Z. Ağızan, S. ve Ağızan, K. 2017. Tarım İşletmelerinde Tarımsal Mekanizasyon Kullanım Düzeyi, Konya İli Örneği. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(1): 63-72.
• Öksüz, 1998. Ülkemizde Zeytin Hasat Mekanizasyon Düzeyi, Hasat Edilebilirlik Kriterleri ve Maliyetinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Saraçoğlu, T. 2008. Ege Bölgesi’nde Bazı Yağlık Zeytin Çeşitlerinin Mekanik Hasat Kriterlerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, İzmir.
• Topuz, N. 1997. Ege Bölgesi’nde Zeytin Tarımında Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• TUİK, 2020. Bitkisel Üretim ve İstatistikleri. Erişim Tarihi: 20.09.2020 http://www.tuik.gov.tr
• Ülger, P. Akdemir, B.A. Sağlam, C. ve Aktaş, T. 1996. Marmara Bölgesinde Zeytin Üretiminde Mevcut Mekanizasyon Durumunun ve Sorunlarının Saptanması Üzerine Bir Araştırma. 6. Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi Bildiri Kitabı, 2-6 Eylül 1996 Ankara, s. 168-176.
• Yeşilyurt, M. K., Eryılmaz, T., Gökdoğan, O. ve Yumak, B. 2013. Kırıkkale İlinin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 7-13.