Şeftali (Prunus persica L.) Üretimi Yapan İşletmelerin Mekanizasyon Kullanım Durumunun Belirlenmesi: Çanakkale-Lapseki Örneği

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 3, 139 - 156, 05.01.2023

Ersin Samıkıran , Sakine Özpınar

Öz

Şeftali sert çekirdekli meyve türlerinden olup, ülkemizdeki toplam üretim alanın %49’u ve ağaç sayısının %41’i Marmara Bölgesi’nde yer almaktadır. Bölgede en fazla üretim Bursa ve Çanakkale illerinde yapılmaktadır. Çanakkale ilinde özellikle Kazdağı’nın oluşturduğu mikro klima alanlarını kapsayan Bayramiç ve Lapseki ilçelerinde yaygın olarak ekonomik düzeyde üretimi yapılmaktadır. Ancak üretimin devam ettiği tarımsal işletmeler arasındaki kültürel işlem ve uygulama farklılıklarının ürün verimi üzerine olan etkileri tam olarak bilinmemektedir. Bu araştırmada, Çanakkale ilinde önemli üretim alanı ve miktarına sahip Lapseki ilçesinde şeftali üretimi yapan işletmelerin tarımsal yapısı, üretim durumu ve potansiyeli, kültürel uygulamalar ve mekanizasyon uygulama düzeyleri belirlenmiştir. Bunun için yoğun olarak şeftali üretimi yapan köylerden örnekleme yöntemi ile seçilen 61 işletmede yüz yüze görüşülerek anket çalışması yapılmıştır. Anket sonuçlarına göre işletmelerdeki 5-9 ve 10-14 dekar arasında değişen parsel büyüklük oranlarının sırasıyla %48.09 ve %12.69 oranında olduğu belirlenmiştir. İşletmelerin sahip olduğu makina ve alet varlığı incelendiğinde; dipkazan (%81.97), çizel (%50.82), kulaklı pulluk (%81.97), kültivatör (%31.15), diskli tırmık (%42.62), ara çapa makinası (%24.59) ve pülverizatörün (%100) en yaygın kullanımı olan ekipmanlar olduğu saptanmıştır. Diğer taraftan tüm işletmelerde farklı marka ve modelde en az bir traktörün olduğu belirlenmiştir. İşletmelerde hastalık ve zararlılarla mücadelede %73.77 ile kimyasal mücadele, %14.75 ile kimyasal-kültürel mücadelenin birlikte yapıldığı belirlenmiştir. Hasat işlemlerinin tamamen elle yapıldığı ancak, işletmelerin %91.80’ni yardımcı alet ekipman olarak merdiven ve platform kullandığı ortaya çıkmıştır. İşletmelerin %98.36’lık kısmının tarım alet ve makinaların ortak kullanımı konusunda olumsuz fikir beyan ettikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeftali, Tarımsal Mekanizasyon Durumu, Tarım Makinaları

Determination of Mechanization Usage Status in Peach (Prunus persica L.) Producing Farms: Case Study in Çanakkale-Lapseki

Öz

Peach is one of the stone fruit species, and in Türkiye, 49% of the total production area and 41% of the number of trees are in the Marmara Region. The highest production in the region is provided by Bursa and Çanakkale provinces. In Çanakkale, widespread peach production is carried out, especially in Bayramiç and Lapseki districts, which cover the microclimate areas created by Ida Mountain. Peach is a product of economic importance among agricultural crops for Çanakkale, especially in the Lapseki. However, agricultural structure, the effects of present cultural practices, and their applications on the yield of the peach among agricultural farms located in Lapseki district are not fully known. In this study, it is aimed to determine the present production of peach farms and their mechanization application levels in the Lapseki district, which is one of the important areas in Çanakkale in terms of cultivation area and annual yield. For this purpose, a questionnaire was conducted by interviewing face to face on 61 farms selected by sampling method from the villages that produce peaches intensively. According to the results, it was determined that the parcel size rate was 48.09% and 12.69% for parcel size ranges 5 to 9 and 10 to 14 decares, respectively. When the machinery and equipment assets of the studied farms are considered, subsoiler (81.97%), chisel (50.82%), mouldboard plow (81.97%), cultivator (31.154%), disc harrow (42.62%), hoe harrow (24.59%) and sprayer (100%) were found to be the most common equipment. On the other hand, it has been found that there is only one tractor of different brands and models for each farm. Agricultural farms apply only chemical control at the rate of 73.77% and chemical and cultural control combined at the rate of 14.75% as plant protection operations. It has been revealed that harvesting is done entirely by hand, but 91.80% of the farms use ladders and harvest platforms as auxiliary tools and equipment. It has been determined that the farms have a negative view of the use of shared machinery, with a high rate of 98.36%.

Kaynakça

• Akbolat, D., Alğın, B., Ekinci, K. ve Yılmaz, Ş. (2006). Isparta ilindeki elma bahçelerinde mekanik yabancı ot savaş yönteminin kullanılma durumunun belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1), 33-39.
• Akbulak, C. (2017). Kırsal kalkınma potansiyeli bakımından Kara Menderes Havzası’nın (Çanakkale) coğrafi özellikleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(40), 14-38.
• Atay, S., Aybek, A. ve Aslan, A. (2012). Bazı meyve türlerinin hasadında meyve hasat platformu performansının belirlenmesi. J of the Institute of Sci. and Technology, 2(4), 73-78.
• Bai, R., Wang, Y., Zhisheng, M.A. ve Yunyun, J.I.A., (2017). Research advance on sod culture in peach orchard. Agricultural Science & Technology, 18(2), 270-273.
• Bal, M. ve Altuntaş, E. (2018). Çorum ilinin ayçiçeği tarımı yapan işletmelerinin yapısal durumu ve mekanizasyon düzeylerinin belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 32(3). S.382-393
• Çınar, C.T. ve Işık, D. (2018). Mersin ilinde şeftali yetiştiriciliği yapılan bahçelerde karşılaşılan bitki koruma sorunları. 2nd International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies. Nov 30-Dec.2 , vol.3, 741-743.
• Çiçek, A. ve Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Örnekleme Yöntemleri. GOPÜ. Ziraat Fak. Yayınları No:12. Ders Notları Serisi, No:6. Tokat. 58-59
• Dale, M.R.T., Thomas, A.G. ve John, E.A. (1992). Environmental factors including management practices as correlates of weed community composition in spring seeded crops. Canadian J of Botany, 70, 1931-1939.
• Derr, J.F. (2001). Biological assessment of herbicides use in apple production: II. Estimated impacts following loss of specific herbicides. Horticulture Technology, 11, 20-25.
• Dias, M.D.O., Krein, J., Streh, E. ve Vilhena, J.B. (2018). Agriculture cooperatives in Brazil: Cotribá Case. Int. J of Management, Technology and Engineering, 8, 2100-2110.
• Emeksiz, Ö.F. ve Baykal, A. (2018). Mersin Toroslar ilçesi dağlık alanlarında şeftali üretimi ve pazarlaması. Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 36(2), 27-28.
• Engindeniz, S. (2003). The valuation of orchards: A case study for fig orchards in Turkey. Int. J of Strategic Property Management, 7(4), 155-161.
• Ertunç, E. ve Janus, J. (2021). Arazi toplulaştırma projelerinin arazi parçalanma değişimine etkisi: Türkiye ve Polonya örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(1), 226-234.
• Engindeniz, S. ve Çukur, F. (2003). İzmir ili Kemalpaşa güvenliği açısından bir teknik ve ekonomik analize yönelik araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 40(2), 65-72.
• Okan, N. ve Engindeniz, S. (2016). İzmir’in Selçuk ilçesindeki şeftali bahçelerinin gelir yöntemiyle değerlemesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 53(2), 139-146.
• FAOSTAT. 2020. Food and Agriculture Orgazination of the United Nations. https://www.fao.org.
• Fideghelli, C., Della Strada, G., Grassi, F. ve Morico, G. (1998). The peach industry in the world: present situation and trend. Acta Horticulturae, 465, 29-40.
• Güldal, H.T. (2016). Buğday yetiştiriciliğinde toprak analizi sonucuna göre kullanılan gübrenin maliyete etkilerinin belirlenmesi: Konya İli Cihanbeyli İlçesi örneği. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, ss.141.
• Güneş, Ç. (2019). İzmir Kalkınma Ajansı tarafından yaptırılan toprak analiz laboratuvarlarının çiftçilerin toprak tahlili yaptırma ve gübre kullanımları üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. S. 96.
• Gür, E., Gündoğdu, M.A. ve Şeker, M. (2020). Lapseki ekolojisinde yaygın bir şekilde yetiştirilen şeftali çeşitlerinin pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Lapseki Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Araştırmalar Dergisi, 1(2), 90-100.
• Hiironen, J. ve Riekkinen, K. (2016). Agricultural impacts and profitability of land consolidations. Land Use Policy, 55, 309-317.
• Hijazi, A., Doghoze, M., Jouni, N., Nangia, V., Karrou, M. ve Oweis, T. (2014). Water requirement and water-use efficiency for olive trees under different irrigation systems. In Proceedings of the 7th International Conference on Water Resources in the Mediterranean Basin. Marrakech, Morocco ss. 1-5.
• Jia, W., Hwang, K.S., Won, O.J., Lee, I., Lee, J., Roh, S. ve Park, K.W. (2017). Weed flora and management practices in peach orchard fields in Korea. Weed Turfgrass Sci., 6(2),109-116.
• Karlı, B., Mevlüt, G.Ü.L. ve Kadakoğlu, B. (2018). Türkiye’de tarımda üretici örgütlenmesinin önemi ve gelişimi. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, Özel sayı (1), 318-329.
• Kumar, M., Rawat, V., Rawat, J.M.S., ve Tomar, Y.K. (2010). Budama yoğunluğunun şeftali verimi ve meyve kalitesi üzerine etkisi. Scientia Horticulturae, 125(3), 218-221.
• Küçükkaya, S. ve Özçelik, A. (2014). Buğday üretiminde toprak analizi yaptırmanın işletme üzerine etkileri: Ankara Gölbaşı İlçesi örneği. TEPGE Yayın No: 237 ISBN: 978 605 4672 78 3.
• Küden, A.B., Küden, A., Bayazit, S., Comlekcioglu, S. ve Imrak, B. (2010). Şeftali Yetiştiriciliği. Erzincan, Türkiye: Çağlar Ofset. ss. 25.
• Niroula, G.S. ve Thapa, G.B. (2005). Impacts and causes of land fragmentation, and lessons learned from consolidation in South Asia. Land Use Policy, 22, 358-372.
• Karaman, S., Özalp, A. ve Yılmaz, İ. (2014). Tarımsal Kalkınma Kooperatif Karlılığının Dupont Model Analizi. Ulusal Aile Çiftliği Sempozyumu, Ankara (2016), Bildiri Metinleri, ss. 73-78.
• Li, H.B., Mu, Z.X., Hong, M. ve Zheng, B. (2013). Optimization of irrigation methods for grown walnut in arid and semi arid regions. Water Saving Irrigation, 6(10), 36-69
• Lisek, J. (2014). Possibilities and limitations of weed management in fruit crops of the temperate climate zone. J. Plant Prot. Res., 54, 318-326.
• Özer, Z., Önen, H., Tursun, N. ve Uygur, F.N. (1999). Türkiye’nin bazı önemli yabancı otları (Tanımları ve Kimyasal Savaşımları). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları No: 38, Kitap serisi No:16, Tokat. ss. 434
• Özpınar, S. (2020). Mechanization and agricultural farm structure in the agricultural area of the Dardanelles Region. J of Agriculture Environment and Food Sciences (JAEFS), 4(1), 39-56.
• Sharma, S. ve Sharma, D.P. (2019). Weed management in stone fruit nectarine orchard with inorganic mulches and herbicides. Indian J of Weed Science, 51(1), 45-49.
• Steward, B. L., Gai, J. ve Tang, L. (2019). The use of agricultural robots in weed management and control. Robotics and automation for improving agriculture, 44, 1-25.
• Taşkaya, B. (2004). Tarım ve çevre. TC Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü TEAE–Bakış, 5. Baskı(1), ss. 11-15.
• TPE. (2022). Türk Patent Enstitüsü. Lapseki Şeftalisi. Resmi Coğrafi İşaret Ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni, 125, ss.37. https://www.turkpatent.gov.tr/bultenler
• TOB (2020).Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi Ve Politika Geliştirme Enstitüsü. Türkiye’nin Coğrafi Bölgelere Göre Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi (Editör, Yalçın Ünsal). S. 18. https://ibs.tarimorman.gov.tr Uçgun, K. ve Gezgin, S. (2015). Isparta ilinde yoğun olarak elma yetiştirilen bölgelerin bazı toprak özellikleri. Selcuk J of Agriculture and Food Sciences, 26(4), 42-49.
• Uygur, F.N. ve Koch, W. (1990). Cynodon dactylon L. Pers. ve Sorghum halepense (L.)Pers.’nin tohumlarının çimlenmesini ve rizom boğumlarının sürmesini etkileyen faktörlerin araştırılması. Doğa-Turkish J of Agricultural and Forestry, 14, 192-201.
• Vural, H. ve Çakan, V.A. (2021). Türkiye şeftali piyasasının ekonomik analizi ve pazarlama marjları. KSU J Agriculture Natural, 24 (2), 379-387.
• Yazgı, F.E. ve Olhan, E. (2018). Türkiye tarım sigortası sisteminde görülen sorunlar ve alternatif model arayışı. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fak. Der., 15(1), 39-45.
• Yazlık, A. (2014). Kanyaş (Sorghum halepense (L.) Pers.)’ın Marmara Bölgesindeki yaygınlığı, yoğunluğu, biyolojisi ve alternatif mücadele olanaklarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi Yayın No:45, Hatay, S. 158.
• Yıldız, S.O. ve Yürdem, H. (2017). İzmir İli Kemalpaşa İlçesinde Damla Sulama Sistemleri Kullanımının İncelenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 13(3), 177-191.
• Yirefu, F. ve Tana, T. (2007). Qualitative and quantitative assessment of weeds in the sugarcane plantations of Wonji-Shewa and Matahara. Eth. J. of Weed Mgt., 1(1), 1-14.
• Wang, Y., Li, C., Tu, C., Hoyt, G. D., DeForest, J. L. ve Hu, S. (2017). Long-term no-tillage and organic input management enhanced the diversity and stability of soil microbial community. Sci. of The Total Environment, 609, 341-347.