Kurutulmuş Trabzon Hurması Meyvesinin Bazı Fiziko-Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 1 - 14, 30.04.2023

Türker Saraçoğlu , Cengiz Özarslan , Sena Nur Kılıç

Öz

Trabzon hurması (Diospyros kaki L.), Dünya’da çoğunlukla suptropik iklim kuşaklarında yetiştiriciliği yapılan ve kendine özgü tadı ve yapısı, antioksidan ve fenolik bileşikler bakımından zengin olması nedeniyle son yıllarda ilgi odağı olan bir meyve türüdür. Meyveler hasattan tüketiciye ulaşıncaya kadar olan süreçte toplama, taşıma, temizleme, sınıflandırma, depolama, işleme ve paketleme gibi pek çok işlemlerde kullanılan sistemlerin imalatı için standartların ve tasarım kriterlerinin doğru oluşturulması oldukça önemlidir. Bu nedenle kurutulmuş tarımsal ürünlerde kurutma işleminden sonra meyvenin fiziksel ve mekanik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada kurutulmuş Trabzon Hurması meyvesinin bazı fiziksel (boyut, kütle, hacim, geometrik ortalama çap, küresellik, yığın hacim yoğunluğu, gerçek yoğunluk, projeksiyon alanı) ve mekaniksel (statik sürtünme katsayısı ve kuvvet altındaki davranışları) özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan örneklerin ortalama nem içeriği %19 olarak ölçülmüştür. Kurutulmuş Trabzon hurması meyvesinin ortalama uzunluk, genişlik, kalınlık, kütle, hacim, geometrik ortalama çap ve küresellik değerleri ise sırasıyla 57.76 mm, 41.59 mm, 32.72 mm, 48.11 g, 38.47 cm3, 42.75 mm ve 0.74 olarak ölçülmüştür. Meyvelerin yığın hacim yoğunluğu ve gerçek yoğunluk değerleri sırasıyla 0.48 g cm-3 ve 1.24 g cm-3 olarak belirlenmiştir. Ayrıca meyvelerin genişlik ve kalınlık eksenlerine göre belirlenen projeksiyon alanları sırasıyla 2018.87 ve 1714.23 mm2 bulunmuştur. Meyvelerin statik sürtünme katsayıları en düşük paslanmaz çelik, en yüksek karton yüzeyler üzerinde belirlenmiştir. Sıkıştırma denemelerinde farklı sıkıştırılabilirlik seviyesi (%10-60) elde edilen en büyük kuvvet, deformasyon ve deformasyon enerjisi değerleri sırasıyla 7.18-288.89 N, 3.19-22.39 mm ve 0.011-3.234 J arasında değişiklik göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurutulmuş Trabzon Hurması, Fiziksel Özellikler, Mekanik Özellikler

Kaynakça

• An, X., Li, Z., Zude-Sasse, M., Tchuenbou-Magaia, F., Yang, Y. (2020). Characterization of Textural Failure Mechanics of Strawberry Fruit. Journal of Food Engineering, 282, 1-10.
• Anonim, (2021). Trabzon hurması (Cennet elması) raporu. Ordu Ticaret Borsası, Ordu.
• Aydın, C. ve Çarman, K. (1997). Şeftalide çarpma enerjisine bağlı olarak zedelenmenin belirlenmesi. 17. Ulusal Tarımsal Mekanizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 254-264.
• Celik, A. ve Ercisli S. (2008). Persimmon cv. Hachiya (Diospyros kaki Thunb.) fruit: some physical, chemical and nutritional properties. International Journal of Food Sciences and Nutrition. 59(7-8): 599-606. https://www.doi.org/10.1080/09637480701538221
• Demirayak, V. (2008). Kuru İncirlerin Bazı Fiziko-Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış), Aydın.
• Esehaghbeygi, A., Pirnazari, K., Kamali, M. ve Razavi, J. (2013). Physical, and Mechanical Properties of Three Plum Varieties (Prunus domestica L.). Thai Journal of Agricultural Science. 46(2): 95-101.
• FAO, (2022). Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim Tarihi: 25.05.2022).
• Hacıseferoğulları, H., Gezer, İ., Özcan, M.M. ve Asma, B.M. (2007). Post-Harvest Chemical and Physical–Mechanical Properties of Some Apricot Varieties Cultivated in Turkey. Journal of Food Engineering.79(1): 364-373.
• Işıklı, N.D. ve Yılmaz, İ. (2014). Some physical properties of sun-dried Berberis fruit (Berberis crataegina). Journal of Food Science and Technology. 51(1):104–110. https://www.doi.org/10.1007/s13197-011-0469-y
• Jaliliantabar, F., Lorestani, A.N. ve Gholami, R. (2013). Physical Properties of Kumquat Fruit. International Agrophyics. 27, 107-109. https://www.doi.org/10.2478/v10247-012-0074-y
• Kaya, C., Yücel, E.E., Bayram, M., Meşe, C., Aybakan, E., Gökgöz, G. ve Sözer, T.T., (2016). Trabzon Hurması (Diospyros kaki L.) Bazlı Karışık Meyveli Geleneksel Marmelat Üretimi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(2): 107-112.
• Kingsly, A.R.P. Singh, D.B., Manikantan, M.R. ve Jain, R.K. (2006). Moisture dependent physical properties of dried pomegranate seeds (Anardana). Journal of Food Engineering. 75(4): 492-496 https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2005.04.033
• Meisami-asl E., Rafiee S., Keyhani A. ve Tabatabaeefar A. (2009). Some Physical Properties of Apple cv. ‘Golab’”. Agricultural Engineering International: The CIGR Ejournal. Manuscript 1124. Vol. XI.
• Mohsenin, N. N., 1986. Physical properties of plant and animal materials. Gordon and Breach Science Publishers. New York.
• Naderiboldaji, M., Khub, A. K., Tabatabaeefar, A., Varnamkhasti, M. G. ve Zamani, Z. (2008). Some Physical Properties of Sweet Cherry (Prunus avium L.) Fruit. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences. 3(4): 513-520
• Ozturk, I., Ercisli, S., Kalkan, F., ve Demir, B. (2009). Some chemical and physico-mechanical properties of pear cultivars. African Journal of Biotechnology. 8(4): 687-693.
• Sakooei-Vayghan, R., Peighambardoust, S. H., Hesari, J., Soltanzadeh, M. ve Peressini, D. (2020). Properties of Dried Apricots Pretreated by Ultrasound-Assisted Osmotic Dehydration and Application of Active Coatings. Food technology and biotechnology, 58(3), 249–259. https://doi.org/10.17113/ftb.58.03.20.6471
• Saraçoğlu, T., 2017. Bazı Narenciye Türlerinin Seçilmiş Fiziksel ve Hidrodinamik Özellikleri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 32(2017): 206-215 https://www.doi.org/10.7161/omuanajas.303881
• Sharifi, M., Rafiee, S., Keyhani, A., Jafari, A., Mobli, H., Rajabipour, A. ve Akram, A. (2007). Some physical properties of orange (var. Tompson). International Agrophyics. 21, 391-397.
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 (Erişim Tarihi: 25.05.2022).