Traktörlerde Kuyruk Mili Gücündeki Kayıp Oranının Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 119 - 132, 29.08.2023

Sadık Oğuz Yıldız

Öz

Bu çalışmada Tarım Alet ve Makine Test Merkezi Müdürlüğü (TAMTEST) tarafından 2021 yılı içerisinde OECD Kod 2 standardına göre deneyleri yapılan toplam 210 adet traktörün, kuyruk mili performans deneylerinden elde edilen sonuçlar incelenmiş ve ortaya çıkan veriler ışığında traktörlerde teorik motor gücü (TEP) ile kuyruk mili gücü (PTOP) arasında oluşan ilişki tanımlanmaya çalışılmıştır.
OECD Kod 2 traktör deneylerinde traktörler kuyruk mili vasıtasıyla fren cihazına (eddy current dynamometer) bağlanarak devir ve tork değerleri ölçülmekte ve güç değeri hesaplanmaktadır. Veriler incelendiğinde, kuyruk milinden ölçülen güç ile beyan edilen teorik motor gücü arasında bir fark oluşmaktadır. Transmisyon, hava filtresi, egzoz susturucusu ve hidrolik pompadaki kayıplardan kaynaklanan bu fark traktörün üzerindeki donanımlarına göre değişiklik göstermektedir. Traktör deneylerinde referans değer olarak kabul edilen motor gücü değeri bazı belirsizliklere yol açmaktadır. Bazı traktörlerde kayıp %15-20 aralığında olurken bazılarında ise kayıp %10’un altına düştüğü anlaşılmıştır. Bazı traktörlerde ise beyan edilen gücün üzerinde performans gözlemlenmiş, bu traktörlerde ise teorik motor gücü beyanının yanlış yapıldığı anlaşılmıştır. Traktörlerin yazılım ayarlarından, yakıt pompası ayarlarından, vb. ayarlardan kaynaklanan bu tür problemlerin oluşmasını engellemek ve belirsizliği ortadan kaldırmak için PTOP / TEP oranını belirleyerek kuyruk mili gücü kayıp oranını (PL) doğru tespit etmek gerekmektedir.
Bu çalışmanın amacı, OECD Kod 2 traktör deneylerinde referans değer olarak kullanılan teorik güç ile kuyruk mili gücü arasındaki ilişkiyi belirlemek ve bu sayede traktör performans deneylerinde oluşabilecek problemleri ve belirsizlikleri ortadan kaldırmaya yardımcı olmaktır.
Çalışmada, TAMTEST bünyesinde gerçekleştirilen OECD Kod 2 traktör deneylerine göre hazırlanan raporlar incelenmiş, deney verileri değerlendirilerek traktörler ürettikleri güce göre 4 gruba ayrılarak gruplandırılmıştır. Oluşturulan gruplar arasında karşılaştırma yapılarak kuyruk mili kayıp oranı yorumlanmıştır. Yapılan gruplandırma aşağıda verilmiştir.
1. grup: 33,0 - 40,7 kW arası
2. grup: 44,4 – 58,0 kW arası
3. grup: 62,5 – 86,0 kW arası
4. grup: 88,0 – 224,0 kW arası
Tüm grupların genel ortalama analizi neticesinde; PL = % 11,2 olarak hesaplanmıştır. Bu oran deneyi yapılan traktörün özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Bu değişiklikleri görebilmek için her bir grup kendi içerisinde çekiş durumu, yakıt pompası tipi, turbo ve intercooler bulundurma durumlarına göre de alt gruplara ayrılmış, tablolar oluşturularak yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Traktör kuyruk mili gücü, Kuyruk mili performans testi, OECD Kod2

Kaynakça

• Keçecioğlu, G., ve Gülsoylu, E. (2005). Tarım Traktörleri (2.Baskı). Ege Üniversitesi Yayınları.
• OECD (2022, Agust 11), Organısatıon For Economıc Cooperatıon and Development https://www.oecd.org/agriculture/tractors/codes/02-oecd-tractor-codes-code-02.pdf/.
• Ravi, A., Ranjan, R., Kumar, P., Kumar, V. (2016). Computation and Optimization of Transmission Losses in High Hp Tractor. An International Journal Society for Scientific Development, 11(9), 5780-5786
• Tabachnick, B.G., and L.S. Fidell, 2013, Using Mutivariatestatistics (5th International edition (cover), Pearson, Boston, 963p.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (2022, Ağustos 10). Tarım Alet ve Makine Test Merkezi Müdürlüğü. https://www.tarimorman.gov.tr/TRGM/tamtest/Menu/20/Tarihce