Hoca’nın Divanında ya da bir yerin Fizikanalizi

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 10 - Cilt: 7 Sayı: 10, 73 - 78, 14.07.2016

Erdem Ceylan

https://doi.org/10.23835/tasarimkuram.240882

Öz

Norberg-Schulz’dan beri modern mimarlık kuramının merkezinde yer alan genius loci (yerin ruhu) kavramı, yerin fiziksel bir varlık olarak ele alınmasının ötesinde, ruh sahibi bir görüngü olarak irdelenmesini gerektirmektedir. Ruhu bir arkeolojik alan olarak ele alan Freudyen psikanaliz ise modern bireyin ruhunu katmanlarına ayrıştırarak incelemektedir. Bu bağlamda, genius loci de ancak kendisine sahip olan “beden”in, veya yerin coğrafî, tarihsel ve kültürel katmanlarının fiziksel çözümlemeleri aracılığıyla kavranabilir. Söz konusu işlemin mimarlıktaki etik ve pedagojik boyutu küreselleşmeye bağlı kimliksizleşmenin giderek yayıldığı günümüzde daha fazla önem kazanmaktadır. Bu metin, Güzel Sanatlar Akademisi’nin mimarlık eğitimi geleneğinde özgül bir yere sahip olan Prof. Muammer Onat’ın mimari bilincin oluşum sürecine odaklı mimari pedagojisinin merkezinde bulunan “yerin fiziksel çözümlemesi”ni Freudyen psikanaliz kuramı ile bağıntılandırma girişimidir.

Anahtar Kelimeler

Yer, Yerin ruhu, Psikanaliz, Fiziksel çözümleme, Mimari bilinç

On the divan of the mentor or the physical analysis of a place

Öz

The concept of genius loci occupying the center of modern architectural theory since Norberg-Schulz requires the examination of place not only as a physical existence, but also as a phenomenon which has a psyche. The Freudian psychoanalysis considering the psyche as an archeological site examines the psyche of the modern individual analyzing its strata. In this context, the genius loci is only conceivable by means of the physical analysis of geographical, historical and cultural strata of its own “body” named place. Today, while identity crisis dependent on globalisation increases, the ethical and pedagogical side of this operation in architecture is more important. This text is an attempt of relating “the physical analysis of place” occupying the center of Prof. Muammer Onat’s architectural pedagogy focused on the constitution process of architectural conscience which is specific in the tradition of architectural education ofthe Academy of Fine Arts with the Freudian psychoanalysis theory.

Anahtar Kelimeler

Place, Genius loci, Psychoanalysis, Physical analysis, Architectural conscience

Kaynakça

• Campbell, A. 2008. Psychoanalysis and Architecture [Introduction]. Psychoanalysis and Space, eds. Martin, T. & Holm, L., 4 (1): 1-13.
• Deamer, P. 2004. Adrian Stokes: The Architecture of Phantasy and the Phantasy of Architecture. Annual of Psychoanalysis: Architecture and Psychoanalysis: 1-9.
• Diderot. 2001. Yeryüzünün Katmanları Arasındaki Saklı Düzen Üzerine [Önsöz]. Cogito – Arkeoloji: Bir Bilimin Katmanları 28: 37-39.
• Flem, L. 2001. Freud: Arkeolog. Cogito – Arkeoloji: Bir Bilimin Katmanları 28: 84-104.
• Freud, S. 2001. Psikanalizin Yararı [1913]. Cogito – Yüz Yılın Psikanalizi 9: 33-47.
• Freud, S. 2006. Psikanaliz [1926]. Cogito – Freud ve Kültür 49: 59-65.
• Norberg-Schulz, C. 1983. Heidegger’s Thinking on Architecture. The Yale Architectural Journal 20: 61-68.
• Parman, T. 2006. Bugün Psikanalizi Tartıflmak. Cogito – Freud ve Kültür 49: 67-73.
• Penot, B. 2006. Arzulayan Öznenin Temelindeki Yabancı. Cogito – Freud ve Kültür 49: 95-111.
• Wurman, R. S. 2005. Olacak Olan Her Zaman Vardı. Selçuk Batur için Mimarlık Yazıları, Yücel, A. çev., 164-174. İstanbul: TMMOB Mimarlar Odası.