Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye’sinde Sabır ve Psikolojik İyi Oluş ile İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 50, 107 - 132, 01.10.2022

Cemile Sağır

Öz

Bu araştırmada, Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye isimli eserinde sabır kavramının psikolojik iyi oluş ile ilişkisi ele alınacaktır. Sabır, psikolojide ve tasavvufta kendisine yer bulan temel kavramlardandır. Tasavvufta iradenin güçlenmesinde önemli erdemlerden biri kabul edilen sabır, Yunus Emre’nin Risâletü’n-Nushiyye’sinde önemle üzerinde durduğu kavramlardandır. Psikolojide sabır, kişinin sıkıntılar karşısında sakin kalabilmesidir. Eserde sabır kavramı, öfkeye ve sıkıntılara karşı bir çözüm önerisi şeklinde kullanılmış ve ahlaki açıdan değerlendirilmiştir. Bu çalışmada amaç, Risâletü’n Nushiyye’de sabır kavramının psikolojik iyi oluş üzerindeki olumlu etkisinin tespit edilmesidir. Araştırmanın konusunu, Yunus Emre’nin eserindeki ahlaki olgulardan sabır ve onun psikolojik iyi oluşla örtüşmesi teşkil etmektedir. Yunus Emre’nin risalesindeki sabır olgusu tek başına bir çalışmada ele alınmamıştır. Ayrıca araştırma, sabretmenin insanın psikolojik iyi oluşu yönünden değerlendirilmesi ve seyr u sülûk açısından gerekliliğini göstermesi açısından önemlidir. Bu bağlamda çalışma, Yunus Emre’de sabretme olgusunun günümüz psikoloji çalışmalarına kaynaklık ve rehberlik edebileceğine yönelik incelemeler içermektedir. Bu amaçla doküman analizi ve yorumlama yöntemiyle tasavvuftaki sabır olgusu, psikolojik iyi oluşla ilişkisi göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Risâletü'n-Nushiyye, Sabır, Psikolojik İyi Oluş, Tasavvuf

Kaynakça

• Altun, Seda. “Yunus Emre Divanı’nda Sabır ve Ahlak”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 7/3 (30 Eylül 2020), 1673-1694.
• Canter, Len - Reporter, Healthday. Patience Happier Healthier. “Practice Patience for a Happier, Healthier You”. Erişim: 23 Ocak 2022. https://medicalxpress.com/news/.
• Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Kitapevi Yayınları, 5. Basım, 2004.
• Çağrıcı, Mustafa. “Musibet”. TDV İslam Ansiklopedisi. 255-256. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, 2006.
• Çağrıcı, Mustafa. “Sabır”. TDV İslam Ansiklopedisi. 35/337-339. İstanbul, 2008.
• Doğan, Ahmet. “Yunus Emre Divanı’nda İdeal İnsan”. Journal of Turkish Studies 8 (01 Ocak 2013), 829-839.
• Doğan, Mebrure. “Karakter Gücü Olarak Sabır ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi”. The Journal of Happiness & Well-Being 5/1 (2017), 134-153.
• Eraydın, Selçuk. Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2016.
• Gökalp, Haluk. “Risâletü’n-Nushiyye’de Tahkiyevî Unsurlar”. Turkish Studies 4/7 (2009), 298-325.
• Göktaş, Vahit. “Kelabazi Ve Tasavvufi Görüşleri”. EKEV Akademi Dergisi 36 (Yaz 2008), 87-106.
• Gölpınarlı, Abdülbaki. Yunus Emre ve Tasavvuf. İstanbul: İnkılap Kitabevi, 2008.
• Gürsu, Orhan. “Nöropsikoloji, Din ve Psikolojik İyi Oluş”. Journal of International Social Research 10 (20 Aralık 2017), 502-512. Horata, Osman. “Yunus Emre’nin Risaletü’n-Nushiyye Mesnevisi”. Türk Kültürü Araştırmaları, 171-203.
• İmam Kuşeyri. Kuşeyrî Risalesi. çev. Dilaver Selvi. İstanbul: Semerkand Yayınları, 5. Basım, 2009.
• Kaval, Musa. “Yunus Emre ve Mevlâna’nın Eserlerinde İnsan ve Tekâmülü”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/2 (02 Haziran 2013).
• Kelâbâzî, Ebu Bekir Muhammed. et-Taarruf. Lübnan: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyyeti, 1993.
• Kımter, Nurten. “Namaz ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 20/68 (2016), 299-332.
• Kuşeyrî, Abdulkerim. Kuşeyrî Risalesi. Beyrut: Daru’l-Hayr, 2003.
• Mekkî. Kûtu’l-Kulub fi Muâmelâti’lMahbub. (tah. Said Nesib Mekarem), I, Beyrut: Daru’l-Hayr, 1995.
• Pala, İskender. “Nasihatnâme”. TDV İslam Ansiklopedisi. 32/409-410. İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, 2006.
• Rusdi, Ahmad. “Patience in Islamic Psychology and Its Measurement”, Patience in Islamic Psychology and Its Measurment, 2016.
• Ryff, Carol. “Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being.” Journal of Personality and Social Psychology 57/6 (1989), 1069-1081.
• Sağlam, Soner. “‘Risâletü’n-Nushiyye’ ve ‘Vagz-ı Azat’ ta Nefis Terbiyesi”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27 (01 Mayıs 2017), 349-351.
• Sarikaya, Berat - Şeren, Zeynep. “İnsan Sorumluluğu ve Fiillerine Etkisi Bağlamında Sabır ve Tevekkül Kavramları”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/12 (15 Temmuz 2017), 68-88.
• Schimmel, Annemarie. İslamın Mistik Boyutları. çev. Ergun Kocabıyık. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2018.
• Serrac, el-Lüma', Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, 2007.
• Tatcı, Mustafa. Yunus Emre’den Yolcuya Öğütler. İstanbul: H Yayınları, 2020.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. “Sabır Nedir?”. Erişim: 06.01.2022. https://sozluk.gov.tr/.
• Weiss, Laura A. vd. “Can We Increase Psychological Well-Being? The Effects of Interventions on Psychological Well-Being: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials”. Plos One 11/6 (21 Haziran 2016), e0158092.
• Yilmaz, Ahmet. “Mesnevî’de İbrahîm-İ Edhem Hikayeleri”. İSTEM 10 (01 Aralık 2007), 221-226.
• Yusuf, Hamza. Kalbin Simyası. İstanbul: Timaş Yayınları, 2019.