İSLAM EKONOMİSİNİN GELİŞİMİ VE TÜRKİYE’DE KATILIM BANKALARININ GÜNCEL DURUMU

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 5, 47 - 57

Özge Ersezer Mihrican Zorlu Günok

https://doi.org/10.51727/tbj.1483979

Öz

İslam ekonomisi insan ihtiyaçlarını karşılamada temel ekonomik düzenlemeleri Kuran ve sünnetlere göre belirleyen bir yapıya sahiptir. İslam ekonomisi kişisel menfaatlere dayanmayan, uygulamada zenginden ihtiyaç sahibi insanlara doğru bir fon aktarımını yani eşitlikçi bir sistem oluşturmayı esas kılmaktadır. Zekât vermek kuralı esas alınarak, sadaka ve karşılıksız borç verme işlemleri ile fon aktarımı teşvik edilmektedir. İslam ekonomisinin gelişmesine paralel İslam bankacılığı geleneksel iktisat karşısında İslami bir duruş sergileyerek dünyanın birçok yerinde uygulama alanını genişletmiştir. Risk paylaşımının olması ile geleneksel bankacılıktan ayrılan İslam bankacılığı faizsizlik prensibini benimsemektedir. Bu yönüyle faiz ve aşırı belirsizliklerden kaynaklanan manipülatif işlemlerden uzak duran İslam bankacılığı performans göstergelerine bakıldığında yüksek büyüme hızına ulaşmıştır. Katılım bankaları sadece dini nedenlerden dolayı ortaya çıkmamış bunun yanı sıra ekonomik ve sosyal nedenlerden de etkilenmiştir. Özel Finans Kurumları olarak Türkiye bankacılık sektörüne giriş yapan Katılım Bankaları 1980’lerden itibaren Türkiye’de de yerini alarak yüksek büyüme trendi yakalamıştır. Ülkemizde günümüz itibariyle faaliyet gösteren katılım bankaları Albaraka Türk, Kuveyt Türk, Türkiye Emlak, Türkiye Finans, Vakıf ve Ziraat Katılım Bankalarıdır. Bu çalışmada, son zamanlarda hızla gelişme gösteren ve temel hedefi atıl fonları ekonomiye kazandırmak olan bu katılım bankalarının 2003-2024 yılları arasındaki toplam şube sayıları, toplam çalışan sayıları, fon gelişimleri, net kar gelişmeleri, kullandırdıkları fon gelişmeleri, aktif gelişimleri ve sektörde ki payları değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler: İslam Ekonomisi, Katılım Bankacılığı, Türkiye Katılım Bankaları

Anahtar Kelimeler

İslam Ekonomisi, Katılım Bankacılığı, Türkiye Katılım Bankaları

Kaynakça

• Atar, A. (2017) Başlangıcından Günümüze Dünyada ve Türkiye'de İslami Bankacılığın Genel Durumu, Cilt;6 Sayı;4, s;1029-1062
• Dilber, C., Işık, H. B. (2021) Katıım Bankaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Seçilmiş Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizi, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, Cilt;11, Sayı;1,s; 409-440
• Gökçen, G., Gönen, İ. (2017) Katılım Bankalarının Fİnans Sektörü İçindeki Yeri ve Katılım Bankalarına Yönelik Müşteri Algısı, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt;2, Sayı;1,s; 61-77
• Hazıroğlu, T. (2016) Türkiye’de Katılım Bankacılığı Fikrinin Doğuşu Ve Kavramsal Önemi. Journal of Islamic Economics and Finance,Cilt;2, Sayı;1,s; 119-132
• İslamoğlu, M., Can, Ş. S. (2023, Haziran) Türkiye'de Katılım Bankacılığının Gelişimi ve Katılım Bankacılığı Sektörü Swot Analizi, Fİnans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt;8, Sayı;2, s;463-474
• Pehlivan, P. (2016, Nisan) Türkkiye'de Katılım Bankacılığı ve Bankacılık Sektöründeki Önemi, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt;31, s;296-324
• Polat, İ. (2021) Tasarrufa Dayalı Faizsiz Finans (Elbirliği) Sisteminin Fıkhi Analizi, İstanbul
• Özsoy, İ., Görmez, B., Mekik, S. (2013) Türkiye’de Katılım Bankalarının Tercih Edilme Sebepleri: Ampirik Bir Tetkik, Yönetim ve Ekonomi, Cilt;20, Sayı;1, s;187-206
• Sırım, V. (2013) Türkiye'de Faizsiz Bankacılık Sektörünün Son 10 Yılı ve Beklentiler, Emek ve Toplum,Cilt;2, Sayı;3, s;185-200
• Saraç, M., Karabulut, E. (2021) Doğal ve Sosyal Çevreye Duyarlı Yatırımda Ortaklığa Dayalı Sukuk Modeli, Cilt;15, Sayı;1
• Sugözü, İ. H. (2017) İslam Ekonomisi ve Adil Ekonomik Düzen, International Periodical for the Languages,Cilt;12, Sayı;8, s;185-210.
• Terzi, A. (2013) Katılım Bankacılığı: Kitaba Uymak mı, Kitabına Uydurmak mı? Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt;5, Sayı;9
• Tevfik, N., Dündar, M. (2014) Geleneksel Bankacılık Sistemine Alternatif Olarak Faizsiz Bankacılık Sistemi, Cilt;61, s;42-50.
• TKBB. (2015) Türkiye Katılım Bankacılığı Strateji Belgesi 2015-2025, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, Sayı;5
• Yüce, M. (2021, Haziran) İslâm Ekonomisinde Temel İlkeler, İlahiyat Akademi Dergisi, Cilt;(13), s; 57-96
• Yıldırım, O. (2020) Türkiye Ekonomisinde Katılım Bankacılığı, International Academic Journal , Cilt;4, Sayı;2, s; 518-529
• Yılmaz, M., Bağış, B. (2020) Türkiye'de İslami Finansın Gelişimi ve Hukuki Yapısı, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi,Cilt;9, Sayı;5, s; 3148-3173
• Yardımcıoğlu, M. (2016) İcare ( Finansal Kiralama) İşlemlerinin İslami Muhasebe Standartları Çerçevesinde İncelenmesi, Journal of Social and Humanities Sciences Research,Cilt;3, Sayı;7,s;224-233
• Yardmcıoğlu, M., Koçarslan, H., Göv, S. A. (2016) İslam Kalkınma Bankası, s;69-82.
• Yatmaz, A., Çatıkkaş, Ö. (2021) Murabaha Finansman Yönteminin Türkiye Muhasebe Standartları Açısından Muhsabeleştirilmesi: Karşılaştırmalı Bir Örnek Uygulama, Muhasebe ve Fİnansman Dergisi, Sayı;89,s;1-26