Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pamuk ekiliş alanlarındaki yaprakpireleri (Hemiptera:Cicadellidae) ile birlikte avcı böceklerin belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 20 - 29, 25.07.2023

Tahir Uğur , Erol Bayhan

https://doi.org/10.31019/tbmd.1200190

Cited By: 2

Öz

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Türkiye pamuk üretim alanlarının yaklaşık%60’ına yakın kısmını kapsayan bir bölgedir. Pamuk üretim alanlarında üretimi, kaliteyi ve verimi etkileyen pek çok etmen bulunmakla beraber, yaprakpireleri bu etmenler arasında önemli bir yere sahiptir. Zararlı türler ile mücadelede pek çok yöntem bulunmaktadır. Bunlar içinde Biyolojik Mücadelede önemli bir yere sahiptir. Çalışmada2021 ve 2022 yıllarında ülkemizde pamuk tarımı yapılan alanlar içerisinde pamuk üretimi açısından önemli bir alana sahip olan Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin İllerinde pamuk üretim alanlarında yaprakpireleri ile birlikte görülen avcı böceklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Avcı böceklerin saptanmasında atrap ve gözle kontrol metodu kullanılmıştır. Survey çalışmaları Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin illerinde pamuk ekim alanlarında, özellikle son yıllarda yaprak piresinin yoğun olarak görüldüğü yerlerde haftalık periyotlarla yürütülmüştür. Elde edilen faydalı türler laboratuvarda teşhise hazır hale getirilerek konu uzmanlarına teşhis ettirilmiştir. Teşhisler sonucunda; Coccinellidae, Miridae, Lygidae, Nabidae ve Chrysopidae familyalarına ait türler belirlenmiştir. Saptanan türler arasında, Chrysoperla carnea Stephens (Neuroptera: Chrysopidae), Hippodamia variegata Goeza (Coleoptera: Coccinellidae) ve Geocoris megacephalus Rossi (Hemiptera: Lygaidae, Geocorinae) türlerinin yoğun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Pamuk, Yaprakpireleri, Avcı Böcekler

Destekleyen Kurum

Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü Birimi (DÜBAP)

Proje Numarası

FBE.21.021

Teşekkür

Bu çalışmada elde edilen türlerden Chrysopidae familyasına bağlı türün teşhisini yapan Prof. Dr. Ali SATAR (Dicle Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Diyarbakır), Miridae, Lygaeidae ve Nabidae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Dr. Gülten YAZICI (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara) ve Coccinellidellidae familyasına bağlı türlerin teşhisini Dr. Öğr. Üyesi Derya ŞENAL (Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Entomoloji (Bitki Koruma), Bilecik)’a yardımları için teşekkür ederiz

Determination of leafhoppers and predators in cotton areas in the Southeastern Anatolia Region of Türkiye

Öz

The Southeastern Anatolia Region includes nearly 60% of Türkiye’s cotton production areas. Although there are many factors affecting cotton yield and quality, leafhoppers are one of the main factors. There are many methods used for the control of harmful insects, an important one of which is biological control. This study was carried out in the years 2021 and 2022. The aim was to determine the predators present in cotton fields where leafhoppers were common in Şanlıurfa, Diyarbakır and Mardin Provinces, which are important cotton production areas. Surveys were carried out weekly with sweep nets and by visual inspection. The predatory species collected were prepared for identification in the laboratory and identified by a specialist. Species belonging to the families Chrysopidae, Coccinellidae, Lygidae, Miridae and Nabidae were identified. Among the predators, Chrysoperla carnea Stephens (Neuroptera: Chrysopidae), Hippodamia variegata Goeza (Coleoptera: Coccinellidae) and Geocoris megacephalus Rossi (Hemiptera: Lygidae) were widespread.

Anahtar Kelimeler

Southeast Anatolia Region, Cotton, Leafhoppers, Predators

Proje Numarası

FBE.21.021

Kaynakça

• Anonymous, 2019. Ticaret Bakanlığı Esnaf Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel MüdürlüğüPamuk Raporu, (Erişim Tarihi: 22 Nisan 2022).
• Anonymous, 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Cilt 2, Ankara, 117-119.
• Atakan E. & A. F. Özgür, 1994. Pamuk Yaprakbiti (Aphis gossypii Glov.) (Homoptera: Aphididae)'nin popülasyon gelişmesinde doğal düşman etkinliğinin araştırılması. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, 25-28 Ocak, İzmir, 459-470.
• Başpınar H., U. Kersting & N. Uygun, 1994. Doğu Akdeniz Bölgesi’ndeki Cicadellidae türlerinin doğal düşmanları üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, 25-28 Ocak 1994, İzmir, 365-374.
• Bayhan E., A. Sağır, F. N. Uygur, S. Ö. Bayhan, S. Eren & Y. Bayram, 2015. GAP Bölgesi pamuk alanlarındaki bitki koruma sorunlarının belirlenmesi. Türkiye entomoloji bülteni, 5(3): 135-146.
• Çopul S. & İ. Gençsoylu,2020. Aydın ili ikinci ürün pamukta (Gossypium hirsutum L. ) farklı azot dozlarının sokucu-emicilerin ve doğal düşmanların popülasyonları üzerine etkileri. ADÜ Ziraat Dergisi, 17(2): 281-289.
• Çopur O., 2018. GAP projesinin pamuk üretimine etkisi: Son on yıldaki değişimler. ADYÜTAYAM, 6(1): 11-18. Demiröz D. A., 2015. Böcekler neden direnç kazanıyor. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(2): 91-99.
• Dündar H., İ. Gençsoylu & H. Küçük, 2012. Makinalı hasada uygun bazı pamuk çeşitlerinde Pamuk yaprakpireleri (Asymetresca decedens & Empoasca decipiens Paoli. Hem.: Cicadellidae)’nin popülasyon değişiminin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraak Fakültesi Dergisi 9(1): 17 – 23.
• Eren S., 2015. Pamuk tarımında zararlılar. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ağustos 2015, Diyarbakır, 51-54.
• Göven M.A.& L. Efil, 1992. Dicle vadisinde yeşilkurt’ un doğal düşmanları ve etkinlikleri üzerinde araştırmalar. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi, 25-28 Ocak 1994, İzmir .
• Karaat Ş., M. A. Göven & C. Mart, 1987. Güneydoğu Anadolu Bölgesi pamuk alanlarında zararlılar ile bitki gelişim dönemleri arasındaki ilişkiler. Türkiye 1. Entomoloji Kongresi, 13-16 Ekim, İzmir, 195 s.
• Karagöz D., 2020. Pamuk-Fesleğen birlikte ekim yönteminin pamuk zararlıları ve doğal düşmanlarının popülasyon değişimleri üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 65s.
• Kavut N., J. Dinçer & M. Karman, 1974. Ege Bölgesi pamuk zararlılarının predatör ve parazitleri üzerinde ön çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni Cilt 14, No. 1.
• Kaya A. & E. Atakan, 2022. Adana İlinde pamukta zararlı Çiğit emici böceği, Oxycarenus hyalinipennis (Costa) (Hemiptera: Lygaeidae) ile birlikte saptanan avcı arthropoda türleri ve popülasyon değişimleri. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi13(1): 12-24.
• Kwizera V., 2017. Acetamiprid, Imidacloprid ve Spinosad etken maddeli insektisitlerin bazı entomopatojen nematodlar üzerine etkilerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 66 s.
• Kurt A. & E. Bayhan, (2019). Pamukta erken dönem zararlı böceklere karşı kullanılan insektistlerin faydalı böceklere olan etkilerinin araştırılması. 3. Anadolu Uluslararası Uygulamalı Bilimleri Kongresi, Diyarbakır.
• Mamay M. & A. Yücel, 2005. Harran Ovası pamuk ekim alanlarında zararlı olan Bemisia spp. (Homoptera: Aleyrodidae)'nin popülasyon gelişimi ve doğal düşmanlarının belirlenmesi. Gap IV. Tarım Kongresi, 21-23 Eylül, Şanlıurfa, 299- 304.
• Melik A., 2022. Normal ve geç ekimlerde hasada yardımcı farklı kimyasal uygulamalarının Pamuk (Gossypium hirsutum L.) bitkisinde verim ve verim unsurlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Şanlıurfa, 44 s.
• Melik M., 2014. Şanlıurfa ilinde pamukta zararlı olan yaprakpireleri, yaprakbiti ve beyazsineğin popülasyon yoğunluğuna bitki aktivatörünün etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Şanlıurfa, 67 s.
• Moffitt H. & H. Reynolds, 1972. Bionomics of Empoasca solana delong on cotton in southern California. Hilgardia 41(11):247-297. DOI:10.3733/hilg.v41n11p247
• Rajendran T.P., A. Birah & P. Burange, 2018. Pest and their management. Insect of Cotton, 361-411 s. TAGEM, 2022. Bitki zararlıları ile mücadele teknik talimatları, 32 s. (Erişim tarihi: 25.06.2022)
• Tokel D., 2021. Dünya pamuk tarımı ve ekonomiye katkısı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1022-1037.
• Türemen S., 2022. Pamuk solgunluk hastalık etmeni Verticillium dahliae’ da belirlenen mikroviral dsRNA’nın tanılanması ve virülenslik etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 42 s.