Kafkasya’da Az Bilinen Bir Türk Topluluğu: Stavropol Türkmenleri

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 18, 44 - 50, 28.01.2021

Hicret Daşdemir

Öz

Kafkasya’da yaşayan ve bu gün tehlikedeki Türk dilleri sınıfında kabul ettiğimiz Stavropol Türkmenleri gerek ses bilgisi gerekse şekil bilgisi özellikleriyle standart Türkmen lehçesinden farklı özellikler göstermektedir. Bu açıdan da tipik Türkmence özelliğini kaybetmiştir.

Bu duruma hem Türkmenlerin yaşadığı coğrafyanın hem de bölge halkının resmi dilinin etkisi vardır.

Çalışmada öncelikle Stavropol Türkmenlerinin tarihi serüvenleri anlatılacak, lehçe ile ilgili yapılmış diğer yayınlar verilecek daha sonra da Stavropol Türkmencesi ile Türkmen Türkçesi ses bilgisi ve şekil bilgisi açısından karşılaştırılacaktır.

Söz diziminin Türkmen Türkçesiyle aynı olması ve söz varlığı ile ilgili elimizde metinlerin bulunmayışından dolayı bu hususlara değinemeyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Stavropol Türkmenleri, karşılaştırma, Kafkasya, fonetik, morfoloji

Kaynakça

• Aslan, Sema (2013). "Truhmen: Kuzey Kafkasya’da Tarihi Bir Türkmen Diaspora Değişkesi". Tehlikedeki Diller Dergisi, 2/2, s. 75-87.
• Coene, F. (2010). The Caucasus: An introduction. London and New York: Routledge.
• Comrie, B. (1981). The languages of the Soviet Union. Cambride: Cambridge University Press.
• Dangatarova, B.M. (2008). Turkmenskoe soobshchestvo na Stavropol'e:tendentsiya etnokul'turnogo razvitiya. S:1, s. 76-84.
• Duymaz, A. (2002). "Kuzey Kafkasya Türkmenleri", Türkler Ansiklopedisi. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. C.20. s. 539-548.
• Kara, Mehmet (2000). Türkmence. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Kara, Mehmet (2001). Türkmence (Giriş-Gramer-Metinler-Sözlük). Ankara: Akçağ Yay.
• Kürenov, Sapar (1995). Kafkasya Oğuzları veya Türkmenleri. (Çev. Duymaz, Ali). İstanbul: Ötüken Yay.
• Peler, G. Y. Abdurrazak (2013). "Kafkasya’da Türk Lehçelerinin Fonksiyonları". Karadeniz Araştırmaları, S:36, s. 163-188.
• Şahin, Savaş (2018). Kuzey Kafkasya (Stavropol) Türkmenlerine Ait Bir Köroğlu Destan Parçasının Belli Başlı Dil Özellikleri. TÜRÜK, S:12, s. 145-170.
• Şahin, Savaş (2018). Kuzey Kafkasya (Stavropol) Türkmen Edebiyatında Mahtumkulu. Selçuk Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Dergisi, S:44, s. 93-113.
• Gromakova, O. N. ve Djumayeva, D. X. (2009). "Turkmensko, Russkiy Bilingvizim Turkmen Stavropolskogo Kraya". (http://conf.stavsu.ru/_WordDocs/809.doc) (Erişim Tarihi: 29 Ağustos 2019)
• Sufirad, Abdulgahhar "Türkmen Dili (Fonetika-Qrafika-Orfoqrafya)". 4 Nisan 2017, https://turuz.com/book/title/Turkmen+Dili-Fonetika-Qrafika-k%C3%B6%C3%A7%C3%BCren-Orfoqrafya-Abdulqahhar+Sufiyerad-Turkmence-Ebced-163s (Erişim tarihi: 29 Ağustos 2019)