The image of Men and Women in Ottoman Provinces in the Travelogues of the Russian-born French writer Lidia Pashkova

Yıl 2021, Sayı: 52, 385 - 402, 27.10.2021

Ekaterina Moiseeva Alim Abidulin Cumhur Kaygusuz

https://doi.org/10.24155/tdk.2021.189

Öz

The article contains the analysis of the works of the Russian-French
writer, traveler and journalist Lydia Pashkova. The rich literary heritage
of Pashkova and especially her travelogues that were written during her
travels to the Ottoman provinces abound with a detailed description
of the general structure of the societies living in these regions, as well
as the image of men and women. The portrayal of the Muslim Eastern
population trying to enter the process of modernization from the point
of view of a female writer of that period allows us to trace in detail
the changes that have occurred in the social structure of the respective
provinces. Besides, the works written by Pashkova show the basis on
which the enlightened women of the period built their intellectual identity
in the light of the impressions and experiences they received from their
travels, the behavior and narrative patterns they used in relation to daily
life, and especially in the Middle East. It also allows us to understand
how they describe the different regions they travel to. Special attention is
paid to Lydia Pashkova’s impressions of meeting different people during
her travels. She often admired Oriental men. Therefore, the RussianFrench traveller placed a special emphasis in her travelogues on creating a collective portrait of a man of the Ottoman Empire. She also described the
differences in both the appearance and character of men and women from
different provinces of the state. In addition, the article draws attention to
Pashkova’s attitude to cross-cultural marriages.

Anahtar Kelimeler

Lidia Pashkova, Lebanon, Sinop, Palmyra, Ottoman Empire, Eastern society, orientalism.

Rus Asıllı Fransız Yazar Lidiya Paşkova'nın Seyahatnamelerinde Osmanlı Eyaletlerindeki Kadın ve Erkek İmajı

Öz

Mevzubahis çalışmamız Rus asıllı Fransız gazeteci-yazar ve gezgin
Lidiya Paşkova’nın eserlerinin analizini ihtiva etmektedir. Paşkova’nın
zengin edebî mirasında; özellikle de Osmanlı eyaletlerine yaptığı geziler esnasında kaleme aldığı seyahatnamelerinde, bu bölgelerde yaşayan
toplumların genel yapısının yanı sıra, kadın ve erkek imajı da detaylı bir
biçimde tasvir edilmektedir. Modernleşme sürecine girmeye çalışan Müslüman Doğu halklarının o dönemin kadın bir yazarının bakış açısı ile tasviri, ilgili eyaletlerin toplumsal yapılarında meydana gelen değişimlerin
de ayrıntılı bir biçimde değerlendirilmesine olanak tanımaktadır. Bununla
birlikte Lidiya Paşkova’nın yazdığı eserler, dönemin aydın kadınlarının gerçekleştirdikleri seyahatlerden edindikleri izlenim ve tecrübeler ışığında kendi entelektüel kimliklerini hangi temelde inşa ettiklerini, günlük
hayata istinaden kullandıkları davranış ve anlatı kalıplarını ve Ortadoğu
başta olmak üzere; seyahat ettikleri farklı coğrafyaları nasıl anlattıklarını
kavramamızı da sağlamaktadır. Gezileri esnasında farklı insanlarla tanışmak için özel bir çaba sarf eden Paşkova, söz konusu tanışma süreçlerinden elde ettiği izlenimleri de okurlarına aktarmıştır. Öte yandan, büyük
hayranlık duyduğu güçlü Doğulu erkek imajının etkisiyle kaleme aldığı
eserlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan erkek toplumunun genel
bir portresini de oluşturmaya gayret etmiştir. Yine Osmanlı eyaletlerinde ikamet eden farklı sosyal sınıflara, dinlere ve etnik kökenlere mensup kadın ve erkeklerin aralarındaki fiziki ve davranışsal farklılıkların yanı
sıra, kültürler arası evlilikler de yazarın üzerinde hassasiyetle durduğu bir
başka önemli detay olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lidiya Paşkova, Lübnan, Sinop, Palmira, Osmanlı İmparatorluğu, Doğu toplumu, oryantalizm.

Kaynakça

• Вarat, C. (2009). “Les antiquités de Sinope du Pont dans les récits de voyageurs (XVIIIe-XIXe siècles)”. F. Baratte éd., L’Antiquité vue par les voyageurs, 130e congrès national des sociétés historiques et scientifiques, La Rochelle 2005, Vol. 130, No. 6, 7-16.
• Champion, R. (2021). “Gertrude Bell et ses récits de voyage en Syrie (1907) et en
• Mésopotamie (1911)”. Viatica [En ligne], n°HS2, mis à jour le: 21/01/2021, https://revues-msh.uca.fr:443/viatica/index.php?id=1051. Erişim tarihi: 20.06.2021
• Charme, G. (1883). “La politique coloniale”. Revue de Deux Mondes, Vol. 60, 49-90.
• Charme, G. (1881). “Voyage en Syrie. Impressions et souvenirs. Le Saint-SepulcrePelerins et clerges”. Revue de Deux Mondes, Vol. 45, 303 - 327.
• Clio. (2008) Histoire femmes et sociétés. № 28.
• Ekştut, S. (2012). Povsednevnaya jizn russkoy intelligentsii ot epohi Velikih reform do Serebryanogo veka. Moskva: Molodaya gvardiya.
• Figaro. (1885). Supplément littéraire du dimanche, http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/ bpt6k2741629/f3.item.r=Pachkoff.zoom Erişim tarihi: 15.06.2021
• Hodgson, B. (2002). Les aventurières XVIIe-XIXesiècle: récits de femmes voyageuses, traduit de l’anglais par Marc Albert et Camille Gerfaut. Paris: Seuil.
• La Gazette des femmes. (1879) Nouveautés Literraires, No: 60, 5.
• Lapeyre, F. (2007). Le roman des voyageuses française. Paris: Payot.
• Lapierre, A. (2007). Elles ont conquis le monde. Les grandes aventurières 1850- 1950. Paris: Arthaud.
• Moussa, S. (2012)’’Dans L’Égypte en groupe, en couple ou en solitaire. Trois modalités du voyage au féminin au XIXe siècle (Suzanne Voilquin, Valérie de Gasparin et Lucie Duff-Gordon)’’. Voyageuses européennes au XIXe siècle. Identités, genres, codes sous la direction de F. Estelmann, S. Moussa et F. Wolfzettel, P. U. Paris-Sorbonne, 241-255.
• Pashkova, L. (1886). Frantsuzskiye i angliyskyie koloni i na Kraynem Vostoke i na Vostoke (Iz zapisok krugosvetnyj puteshestvennitsı). Odessa: Novoross Telegrafa.
• Paschkoff, L. (1888-1889). ‘‘Sinope (Asie mineure). Six mois de séjour dans l’antique capitale de Mithridate et la patrie de Diogène’’. Le Tour du Monde, Vol. 57, 401-416.
• Paschkoff, L. (1877). ‘‘Voyage à Palmyr’’. Le Tour du Monde, Vol. 6, 161 – 176.
• Photographe Paschkoff L. (J. Geiser) 1881 http://gallica.bnf.fr/services/engine/search/sru?operation=searchRetrieve&version=1.2&query=%28dc.title%20all%20%22Lydie%20 Paschkoff%20%20J.%20Geiser%22%29&suggest=1 Erişim tarihi: 01.03.2020.
• Ruscio, A. (1995). Le Credo de l’homme blanc. Regards coloniaux français XIXXX siècle. Paris: Éd. Complexe.
• Semenova, M. (2013). ‘‘Problema vospriyatiya obraza jenşinı-musulmanki na stranitsah russkoy literaturs puteshestviy vtoroy polovinı xix – naçala xxv.’’. Gramota - Istoricheskie, filosofskie, politicheskie i yuridicheskie nauki, kulturologiya i iskusstvovedenie. Voprosy teorii i praktiki, Vol. 30, No.4, 151-154.
• Tolstokorova, A. (2016). ‘‘Dama v dilijanse: jenskaya geografiçeskaya mobilnost i prostranstvennaya emansipatsiya v hudojestvennoy literature epohi moderna’’. Kultura i tekst, Vol. 27, No. 4, 133-160.