Türk Din Psikolojisi Dergisi’ndeki Bilimsel Yayınlar (2020-2024) Üzerine Bibliyometrik Analizler

Yıl 2025, Sayı: 11, 179 - 268, 30.06.2025

Mustafa Koç

https://doi.org/10.59379/tdpd.1696872

Öz

Bu makalede, 2020 yılında yayın hayatına başlayan Türk Din Psikolojisi Dergisi’nin 2020-2024 yılları arasında yayınlanan 1. ile 10. sayıları arasındaki bilimsel yayınların bibliyometrik analizleri yapılmıştır. Makalenin temel amacı, derginin alan tarihine olan akademik katkılarını değerlendirerek, söz konusu dönemde yayınlanan sayılardaki bilimsel ürünleri, bu araştırmaya yönelik çeşitli nitel parametreler aracılığıyla bilimsel bir perspektiften incelemektir. Yapılan analizler sonucunda elde edilen başlıca bulgular aşağıda sıralanmıştır: (i) Dergide toplam 102 yazarın akademik yayını bulunmakta olup tamamı (% 100) Türkiye merkezli kurumsal yapılara bağlıdır. (ii) Akademik unvan dağılımında; % 16,67’si profesör, % 5,88’i doçent, % 4,90’ı doktor öğretim üyesi, % 6,86’sı “Dr.” unvanlı araştırmacılardır. Ayrıca, % 34,31’i yüksek lisans, % 22,55’i doktora öğrencisi; % 3,92’si araştırma görevlisi, % 0,98’i doktor öğretim görevlisi, % 0,98’i doktor öğretmen ve % 2,94’ü öğretmendir. (iii) Toplam 86 akademik ürün içeriğinin % 81,4’ü tek yazarlı, % 18,6’sı iki yazarlı çalışmalardır. Üç veya daha fazla yazarlı yayın bulunmamaktadır. (iv) Yazarların % 71,57’si üniversitede görevli ya da lisansüstü öğrencisi, % 12,75’i MEB, % 8,82’si diğer kamu kurumları, % 6,86’sı DİB çalışanıdır. (v) Bilimsel yayınların ise % 68,60’ı makale, % 27,90’ı kitap incelemesi ve % 3,50’si söyleşidir. (vi) Makale temalarında % 18,6 ile “dindarlık ve psikolojik değişkenler” öne çıkmakta; bunu % 13,6 oranıyla “biyografik çalışmalar” ile “gelişim dönemi ve dinsel gelişim” izlemektedir. % 10,2 oranında “psikopatoloji ve dinsel başa çıkma”, “ahlak, değerler ve sosyal psikoloji” ile “din, kimlik ve kültür” temaları da dikkat çekmektedir. (vii) Kitap incelemelerine konu olan çalışmaların % 33,3’ü “din psikolojisi kuram ve literatürü”, % 20,8’i “pozitif psikoloji ve din ilişkisi”, % 16,6’sı ise “psikoterapi, ruh sağlığı ve din” temalarına aittir. (viii) Makalelerin % 67,8’i ampirik (n=40), % 32,2’si teorik (n=19) içeriklidir. (ix) Kitap incelemelerinde % 66,7’si teorik (n=16), % 33,3’ü ampirik (n=8) yapıdadır. (x) Makalelerde en fazla % 59,3 oranında dokümantasyon (n=35) tekniği kullanılmış; ardından % 25,4 ile nicel (n=15), % 13,6 ile nitel (n=8) ve % 1,7 ile karma yöntem (n=1) gelmektedir. Meta-analize ise hiç yer verilmemiştir. (xi) Kitap incelemelerine konu olan eserlerin % 66,7’si dokümantasyon (n=16), % 20,8’i nicel (n=5), % 12,5’i nitel (n=3), % 4,2’si karma (n=1) yöntemlidir. Bu ürün çeşidinde de meta-analiz tercih edilmemiştir. Sonuç olarak, Türkiye’deki ilk ve tek (2025) akademik alan dergisi olan adıgeçen bu derginin, Türk din psikolojisi literatürünün gelişimine bilimsel düzeyde önemli katkılar sunan akademik bir platform işlevi gördüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi , Akademik dergi , Literatür gelişimi , Dergi tarihi , Bibliyometrik analiz

Bibliometric Analyses of Scientific Publications (2020–2024) in the Turkish Journal for the Psychology of Religion

Öz

This article presents a bibliometric analysis of scientific publications in the Turkish Journal for Psychology of Religion, issues 1 through 10, published between 2020-2024. The purpose is to evaluate the journal's academic contributions and examine published scientific outputs using various qualitative parameters. Key findings are as follows: (i) A total of 102 authors contributed academically, all (100 %) affiliated with Turkey-based institutional structures. (ii) In terms of academic titles, 16.67 % were professors, 5.88 % associate professors, 4.90 % assistant professors, and 6.86 % researchers with the title “Dr.” Additionally, 34.31 % were master's students, 22.55 % doctoral students, 3.92 % research assistants, 0.98 % doctoral lecturers, 0.98 % doctoral teachers, and 2.94% teachers. (iii) Of 86 academic outputs, 81.4 % were single-authored and 18.6 % coauthored. Publications with three or more authors were not present. (iv) Regarding author affiliations, 71.57 % were employed at universities or enrolled in graduate programs, 12.75 % worked at the Ministry of National Education, 8.82 % at other public institutions, and 6.86 % at the Presidency of Religious Affairs. (v) Concerning publication types, 68.60 % were articles, 27.90 % book reviews, and 3.50 % interviews. (vi) Among article themes, "religiosity and psychological variables" stood out at 18.6 %, followed by "biographical studies" and "developmental period and religious development" at 13.6 % each. Additionally, themes such as "psychopathology and religious coping," "morality, values, and social psychology," and "religion, identity, and culture" attracted attention at 10.2 %. (vii) Book review themes included "theories and literature in psychology of religion" at 33.3 %, "positive psychology and religion" at 20.8 %, and "psychotherapy, mental health, and religion" at 16.6 %. (viii) Articles were 67.8 % empirical (n=40) and 32.2 % theoretical (n=19). (ix) Book reviews were 66.7 % theoretical (n=16) and 33.3 % empirical (n=8). (x) Documentation technique was used most frequently in articles at 59.3 % (n=35), followed by quantitative at 25.4 % (n=15), qualitative at 13.6 % (n=8), and mixed methods at 1.7 % (n=1). No meta-analysis studies were conducted. (xi) Among reviewed books, 66.7 % employed documentation (n=16), 20.8 % quantitative (n=5), 12.5 % qualitative (n=3), and 4.2 % mixed methods (n=1); meta-analysis was not utilized. In conclusion, it has been determined that this journal, which is the first and only (2025) academic journal in its field in Turkey, serves as an academic platform that significantly contributes scientifically to the development of the Turkish psychology of religion literature.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion , Academic journal , Literature development , Journal history , Bibliometric analysis

Kaynakça

• Abu-Raiya, H., & Pargament, K. I. (2011). Empirically based psychology of Islam: Summary and critique of the literature. Mental Health, Religion & Culture, 14(2), 93–115.
• American Psychological Association. (1976). Division 36: Psychology of Religion. Washington, DC.
• American Psychological Association. (2011). Division 36: Society for the Psychology of Religion and Spirituality. Washington, DC. https://www.apa.org.
• Anczyk, A. (2021). Three decades of the Polish psychology of religion (1989–2020). Archive for the Psychology of Religion, 43(2), 182-207.
• Ano, G. G., & Vasconcelles, E. B. (2005). Religious coping and psychological adjustment to stress: A meta‐analysis. Journal of Clinical Psychology, 61(4), 461-480.
• Archive for the Psychology of Religion (1978). https://brill.com/view/journals/arp/arp-overview.xml. (Erişim: Nisan 2025).
• Aybey, S. (2018). Türkiye’deki din eğitimi çalışmaları bağlamında ‘Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Kongresi’ (2017) üzerine bibliyometrik analizler. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(10), 415-430.
• British Journal of Guidance and Counselling. (1973). https://www.tandfonline.com/journals/cbjg20. (Erişim: Nisan 2025).
• British Journal of Religious Education. (1978). https://www.tandfonline.com/journals/cbre20. (Erişim: Nisan 2025).
• Canadian Journal of Community Mental Health. (1982). https://www.cjcmh.com/journal/cjcmh. (Erişim: Nisan 2025).
• Chaze, F., Thomson, M. S., George, U., & Guruge, S. (2015). Role of cultural beliefs, religion, and spirituality in mental health and/or service utilization among immigrants in Canada: A scoping review. Canadian Journal of Community Mental Health, 34(3), 87-101.
• Davis, E. B., Lacey, E. K., Heydt, E. J., LaBouff, J. P., Barker, S. B., Van Elk, M., & Ladd, K. L. (2024). Sixty years of studying the sacred: Auditing and advancing the psychology of religion and spirituality. Psychology of Religion and Spirituality, 16(1), 7–19.
• Dein, S., Loewenthal, K., Lewis, C. A., & Pargament, K. I. (2020). COVID-19, mental health and religion: An agenda for future research. Mental Health, Religion & Culture, 23(1), 1–9.
• Elshamy, F., Hamadeh, A., Billings, J., & Alyafei, A. (2023). Mental illness and help-seeking behaviours among Middle Eastern cultures: A systematic review and meta-synthesis of qualitative data. Plos One, 18(10), 1-25.
• Emmons, R. A. (1999). The psychology of ultimate concerns: Motivation and spirituality in personality. Guilford Press.
• Emmons, R. A. (2005). Striving for the sacred: Personal goals, life meaning, and religion. Journal of Social Issues, 61(4), 731-745.
• Furrow, J. L., King, P. E., & White, K. (2004). Religion and positive youth development: Identity, meaning, and prosocial concerns. Applied Developmental Science, 8(1), 17-26.
• Hill, P. C., & Pargament, K. I. (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality: Implications for physical and mental health research. American Psychologist, 58(1), 64–74.
• Hood Jr, R. W., Hill, P. C., & Spilka, B. (2009). The psychology of reli-gion: An empirical approach. (4th ed.). Guilford Press.
• International Association for the Psychology of Religion. (1914). https://www.iaprweb.org. (Erişim: Nisan 2025).
• International Journal of Islamic Thought. (2012). https://www.ukm.my/ijit/. (Erişim: Nisan 2025).
• James, W. (1902). Varieties of religious experience: A study in human nature. Collier Macmillan.
• Journal of Empirical Theology. (1988). https://brill.com/view/journals/jet/jet-overview.xml. (Erişim: Nisan 2025).
• Journal of Health Care Chaplaincy. (1987). https://www.tandfonline.com/journals/whcc20. (Erişim: Nisan 2025).
• Journal of Pastoral Care & Counseling. (1947). https://journals.sagepub.com/home/pcc. (Erişim: Nisan 2025).
• Journal of Psychology and Theology. (1973). https://journals.sagepub.com/home/ptj. (Erişim: Nisan 2025).
• Journal of Religion and Health. (1961). https://link.springer.com/journal/10943. (Erişim: Nisan 2025).
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. (7. Baskı). 3 A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Koç, M. (2016). Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik çalışmaları bağlamında ‘I. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi’ (2016) üzerine bibliyometrik analizler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 37-94.
• Koç, M. (2020). Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik çalışmaları bağlamında ‘II. Uluslararası Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi’ (2018) üzerine bibliyometrik analizler. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 2, 29-96.
• Koç, M. (2022). Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik çalışmaları bağlamında ‘Maneviyat Psikolojisi Sempozyumları’ (2014-2018) üzerine bibliyometrik analizler. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 5, 129-171.
• Koç, M. (2024). Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik çalışmaları bağlamında ‘Olağanüstü Durumlarda Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Sempozyumu’ (2020) üzerine bibliyometrik analizler. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi, 10, 197-262.
• Koenig, H. G., Al Zaben, F., & Khalifa, D. A. (2012). Religion, spİrituality and mental health in the West and the Middle East. Asian Journal of Psychiatry, 5(2), 180-182.
• Krok, D., Szcześniak, M., & Zarzycka, B. (2024). The role of religious comfort and strain on social well-being among emerging adults in Poland: Serial mediation by meaning making processes. Journal of Religion and Health, 63(6), 4110–4129.
• Mental Health, Religion & Culture. (1998). https://www.tandfonline.com/journals/cmhr20. (Erişim: Nisan 2025).
• Paloutzian, R. F. (2017). Psychology of religion in global perspective: Logic, approach, concepts. The International Journal for the Psychology of Religion, 27(1), 1-13.
• Paloutzian, R. F., & Park, C. L. (2005). Recent progress and core issues in the science of religious and spiritual life. [içinde] R. F. Pa-loutzian & C. L. Park (Eds.), Handbook of the psychology of religion and spirituality (pp. 3–20). Guilford Press.
• Paloutzian, R. F., & Park, C. L. (Eds.). (2013). Handbook of the psychology of religion and spirituality. (2nd ed.). Guilford Press.
• Panton, A., & Spies, M. (2021). The Canadian Journal of Theology, Mental Health and Disability, Fall 2021. Canadian Journal of Theology, Mental Health and Disability, 1(2), 107-222.
• Pargament, K. I. (2011). Spiritually integrated psychotherapy: Understanding and addressing the sacred. Guilford press.
• Park, C. L. (2005). Religion as a meaning‐making framework in coping with life stress. Journal of Social Issues, 61(4), 707-729.
• Saroglou, V., & Mathijsen, F. (2007). Religion, multiple identities, and acculturation: A study of Muslim immigrants in Belgium. Archive for the Psychology of Religion, 29(1), 177-198.
• Şahin, S. & Acun, A. (2015). Turist rehberliği alanının bibliyometrik profili: Ulusal turizm kongreleri bildirileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(34), 213-234.
• Taslim, N., Ahmad, S., Rehman, S. U., Alghamdi, A. T., Alkatheri, H. A. H., Iqbal, A., & Jbeen, A. (2022). A literature analysis of scientific research on gender incongruence in Muslim nations. Journal of Public Health Research, 11(4), 1-13.
• The Canadian Journal of Theology, Mental Health and Disability. (2021). https://jps.library.utoronto.ca/index.php/cjtmhd. (Erişim: Nisan, 2025).
• Tomcsányi, T. (2010). Antoine Vergote, founder of the empirical and psychoanalytical approach in the psychology of religion. European Journal of Mental Health, 5(1), 45-58.
• Türk Din Psikolojisi Dergisi (2020). https://dergipark.org.tr/tr/ pub/tdpd. (Erişim: Nisan, 2025).
• Van der Ven, J. A., & Ziebertz, H. G. (Eds.). (2012). Tensions within and between religions and human rights-2. Brill.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, M., Kızılgeçit, M., Seçer, İ., Karabulut, F., Angın, Y., Dağcı, A., Vural, M. E., Bayram, N. N., & Çinici, M. (2021).
• Meaning in life, religious coping, and loneliness during the coronavirus health crisis in Turkey. Journal of Religion and Health, 60(5), 2371–2385.