Dindarlık ile Akademik Başarı Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması

Yıl 2024, Sayı: 10, 103 - 128, 30.12.2024

Seyidhan Kalkan , Mustafa Memiş

https://doi.org/10.59379/tdpd.1548212

Öz

Bu makalenin amacı, üniversite öğrencilerinde dindarlık ile akade-mik başarı düzeyi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini, Süleyman Demirel Üniversitesinde okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem ise bu üniversitede eğitim gören 501 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak ise araştırmacının hazırladığı Kişisel Bilgi Formuyla üniversite öğ-rencilerinin demografik bilgilerine ilişkin verilere ulaşılmıştır. Katı-lımcıların akademik başarı düzeyleri için Üniversite Öğrencileri İçin Akademik Başarı Envanteri Ölçeği, dindarlık düzeyleri için Münchner Motivasyon Dindarlık Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada betimsel ve ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Katılımcılara ait verilerin toplanması, elektronik ortamda ulaştırılan online anket formları aracılığıyla sağlanmıştır. Veriler, SPSS istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada iki grup karşılaştırmalarında bağımsız örneklem t testi, üç ve üzeri grup karşılaştırmalarında ise Anova tercih edilmiştir. Parametrik testlerin kullanıldığı durumlarda ise grup farklılıkları için post hoc testi uygulanmış ve grup farkları-nın tespiti için Bonferroni metodu kullanılmıştır. Motivasyonel din-darlık ile akademik başarı ve alt boyutları arasındaki ilişki ise Pear-son korelasyon analiziyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre dindarlık ile demografik değişkenler ara-sındaki ilişkinin sonuçları şöyledir: Cinsiyet değişkenine göre yapı-lan karşılaştırmalarda, kadınların erkeklerden daha dindar olduğu or-taya konulmuştur. Fakülte değişkenine göre yapılan analizde, Eği-tim Fakültesi, Fen ve Edebiyat Fakültesi ile İktisadi ve İdari Bilim-ler Fakültesinin, Hukuk Fakültesi ve İletişim Fakültesine göre daha dindar olduğu tespit edilmiştir. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin di-ğer fakülte öğrencilerine kıyasla daha dindar olma eğiliminde oldu-ğu, ancak Eğitim Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi ile İlahiyat Fakültesi arasında anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilmiştir. Sı-nıf düzeyi değişkenine göre yapılan karşılaştırmada, 1., 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin 4. ve 5. sınıf öğrencilerinden daha dindar olduğu bulgusu elde edilmiştir. Üniversite öğrencilerinin akademik başarı düzeyleri ile demografik değişkenleri arasında yapılan karşılaştırma-larda cinsiyet ve sınıf değişkeninin akademik başarı düzeyi üzerinde anlamlı düzeyde bir farklılaşma ortaya çıkarmadığı tespit edilmiştir. Fakülte değişkeninde ise Fen ve Edebiyat Fakültesi ile İletişim Fa-kültesinin, İlahiyat Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Fakültesinden daha başarılı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, Din, Dindarlık, Akademik başarı, Üniversite öğrencileri

The Relationship between Religiosity and Academic Achievement: A Field Study on University Students

Öz

The aim of this article is to examine the relationship between relig-iosity and academic achievement among university students. The study population consists of students enrolled at Süleyman Demi-rel University, with a sample size of 501 students currently attend-ing the university. Data were collected using a Personal Infor-mation Form designed by the researcher to gather demographic details about the students. Academic achievement levels were as-sessed using the "Academic Success Inventory for University Stu-dents" scale, while religiosity levels were measured using the "Münchner Motivational Religiosity Scale." A descriptive and cor-relational survey model was employed in the research. Data collec-tion was conducted through online survey forms distributed elec-tronically. The data were analysed using the SPSS statistical soft-ware. The independent samples t-test was utilized for two-group comparisons, while Anova was applied for comparisons involving three or more groups. When parametric tests were used, post hoc tests were conducted to identify group differences, employing the Bonferroni method for further clarification. The relationship be-tween motivational religiosity and academic achievement, along with its sub dimensions, was analysed using Pearson correlation. The study findings revealed the following results regarding the re-lationship between religiosity and demographic variables: Female students were found to be more religious than male students. An analysis based on faculty affiliation indicated that students from the Faculties of Education, Arts and Sciences, and Economics and Administrative Sciences were more religious compared to those from the Faculties of Law and Communication. While theology students exhibited a higher level of religiosity compared to other faculties, no significant difference was observed between students from the Faculties of Theology, Education, and Arts and Sciences. Regarding academic year, students in their 1st, 2nd, and 3rd years were more religious than those in their 4th and 5th years. In exam-ining the relationship between academic achievement levels and demographic variables, the results showed that gender and aca-demic year did not significantly affect academic achievement. However, in terms of faculty affiliation, students from the Facul-ties of Arts and Sciences and Communication demonstrated higher academic success compared to those from the Faculties of Theol-ogy and Health Sciences.

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, Religion, Religiosity, Academic success, University students

Kaynakça

• Aba, D. (2018). Öğrencilerin sınav kaygısı ile akademik başarı arasındaki cinsiyet farklılığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ahioğlu, Ş. S. (2006) Öğretmen ve veli görüşlerine göre farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma yazma sürecini etkileme biçiminin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alawneh, S. F. (2002). İnsan motivasyonu: İslami bir bakış (çev. A. R. Aydın). Tabula Rasa: Felsefe-Teoloji, 2(6), 139-157.
• Alıcıkuş, M. (2013). Lise öğrencilerinde dindarlık ve akademik başarı ilişkisi: Kahramanmaraş örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altun, V. K. (2020). Din eğitimi bağlamında üniversite öğrencilerinin dindarlık algı düzeyleri üzerine bir inceleme: İnönü üniversitesi örneği. İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 115-131.
• Alver, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerileri ve akademik başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(21), 75-88.
• Apaydın, H. (2016). Din psikolojisi terimler sözlüğü. Bilimkent Yayınları.
• Az, M. S. & Acar, M. C. (2020) Dindarlık ile özgecilik arasındaki ilişki: Üniversite öğrencileri ile yapılan bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(1), 742-773.
• Bahar, H., Özen, Y. & Gülaçtı, F. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin cinsiyet ve branşa göre akademik başarı durumları ile öğrenme stillerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 69-86.
• Bilgin, A. (2014). Din, dindar, dindarlık: Öz eleştirel bir değer-lendirme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 75-84.
• Çiğdem, E. (2020). Pansiyonda ve ailesi yanında kalan liseli öğrencilerin umut, dindarlık ve akademik başarı durumlarının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağcı, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin dindarlık ve umut durumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Din Psikolojisi Dergisi, 2, 9-38.
• Eccles, J. S., & Harold, R. D. (1993). Parent-school involvement during the early adolescent years. Theachers College Record, 94(3), 568-587.
• Fromm, E. (2021). Psikanaliz ve din. (çev. E. Erten). Say Yayınları.
• Güven, P. (2019). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarının yordanmasında ana babanın akademik başarıya ilişkin beklentisi ve eğitime katılımın rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpek, C. (2011). Velilerin okul tutumu ve eğitime katılım düzeyleri ile aileye bağlı bazı faktörlerin ilköğretim öğrencilerinin seviye belirleme sınavları (SBS) üzerindeki etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(2), 69-79.
• Karslı, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde hayatın anlamı ve dindarlık ilişkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 48, 169-201.
• Kaya M. & Aydın, C. (2011). Üniversite öğrencilerinin dini inanç ile ahlaki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 15-42.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., & Bökeoğlu, Ö. Ç. (2006). Sosyal bilimler için istatistik. Pegem Akademi Yayıncılık. Köse, A. & Ayten, A. (2021). Din psikolojisi. Timaş Yayınları.
• McKune, B. & Hoffmann, J. P. (2009). Religion and academic achievement among adolescents. The Sociological Quarterly, 5(10), 1-21.
• Nalbant, H. (2010). Üniversite öğrencilerinde dindarlık ile başarı algısı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma: Makü örneği. (Yayımlanmamış Yük-sek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Orçanlı, K., Bekmezci, M., ve Boztoprak, H. (2021). Üniversite Öğrencileri İçin Akademik Başarı Envanteri Ölçeği'nin Türkçeye uyar-lanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(37), 3999-4026.
• Peker, H. (2022). Din psikolojisi. Çamlıca Yayınları.
• Prevatt, F., Li, H., Welles, T., Festa-Dreher, D., Yelland, S. & Ji-yoon, L. (2011). The academic success ınventory for college students: Scale development and practical ımplications for use with students. Journal of College Admission, 26-31.
• Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 1-19.
• Soykan, N. Y. (2023). Üniversite öğrencilerinde adil dünya inancı ve dindarlık ilişkisi: Çankırı örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 185-210.
• Suna, H. E., Özer, M., Şensoy, S., Gür, B. S., Gelbal, S. & Aşkar, P. (2021). Türkiye’de akademik başarının belirleyicileri. Journal of Eco-nomy Culture and Society, 64, 143-162.
• Şentürk, H. (2017). İslami hayatın psikolojik temelleri. İz Yayınları.
• Şevik, Y. (2014). İlkokul müdür ve müdür yardımcılarının öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörlere ilişkin görüşleri ile akademik başarısına katkıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tabanchnik, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statis-tics. Pearson.
• Taş, N. (2019). Tıp ve ilahiyat fakültesi öğrencilerinde batıl inanç, din-darlık ve mutluluk ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taşkın, H. H. (2019). Lise öğrencilerindeki akademik başarı ve sınav kaygısı ile manevi danışmanlık ve rehberlik ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tosun, M. & Soykan, N. Y. (2023). Ortaöğretim öğrencilerinde sosyal değerler ve dindarlık ilişkisi (Isparta örneği). Sosyolojik Bağlam Dergisi, 4(2), 193-215.
• Tümer, G. (1994). ‘Din’ maddesi. [içinde] TDV İslâm Ansiklopedi-si-9, (ss. 312-320). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Uysal, V., Turan, Ş. ve Işık, Z. (2014). Motivasyonel Dindarlık Ölçeği üzerine bir değerlendirme. İslâmî Araştırmalar, 25(1), 15-27.
• Yıldırım, İ. ve Kızmaz, Z. (2019). Aile içi şiddet ile öğrencilerin akademik başarı durumları arasındaki ilişki: Ortaöğretim öğrencileri üzerine bir araştırma. Mukaddime, 10(2), 662-687.
• Zubairu, U. M. & Sakariyan, O. B. (2016). The relationship between religiosity and academic performance amongst accounting students. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(2), 165-173.
• Zwingmann, C., Grom, B., Schermelleh, K., Madsen, R., Schmitz, E. & Moosbrugger, H. (2010). Münchner Motivasyonel Dindarlık En-vanteri: Boyutsal kontrol ve denetim. (çev. H. Apaydın). Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(2), 287-312.