İNTERAKTİF MEKÂN KAVRAMININ İŞLEVSEL DÖNÜŞÜME KATKISININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 3 - 13, 30.03.2020

Betül Şen

Öz

İnteraktif mekânların işlevsel dönüşüm kavramı ile ilişkisinin ortaya konduğu bu çalışmada; tepkimeli mimarlıkla etkileşim kavramının mekân tasarımında kullanılmasının, mimarlıkta geleneksel yöntemlerle çözülmeye çalışılan işlevsel dönüşüm sürecine etkisi araştırılmıştır. Çağımızdaki tüketim hızının artışı ihtiyaç değişim hızını da etkilemiş ve mimarlıkta bu hıza uyum sağlayamayan mekânları kullanım dışı bırakmıştır. Tüketmektense türetilmek istenen mekânlarda ise geleneksel tasarım yöntemleri işlevsel dönüşümü kimi zaman başarısız kimi zaman da imkânsız kılmıştır. Fiziksel mekânlarla sınırlandırılan örnek incelemesinde interaktif mekânların sahip oldukları teknoloji ve değerlerler belirlenen ölçütler çerçevesinde incelenmiştir. İnteraktivitenin işlevsel dönüşüm ile ilişkisini ortaya koymak amacıyla bu örneklere işlev değişiklik varsayımları yapılmıştır. Varsayılan yeni fonksiyonlara uyum süreçleri işlevsel dönüşüm başarı değerleri göz önünde bulundurularak incelenmiş ve interaktif mekân örneklerinin sahip oldukları teknoloji ve kabiliyetlerin sürece katkılarına değinilmiş ve tartışılmıştır. Geleneksel tasarım uygulamalarının aksine interaktif üretilen mekânların veri alış ve işleyiş yöntemleri, sahip oldukları duyarlılık değerleri ile esneklik kazanabilmiş hacimlerdir. Bu esneklik kabiliyeti ile tek bir amaç için tasarlanmış olsalar bile çeşitli işlevleri yerine getirebilecek kabiliyette olarak tükenilmezlik kazandıkları öngörülmüştür. Bu çalışmada birbiri ile yeterince ilişkilendirilmemiş işlevsel dönüşüm ve interaktif mekân olgularının ilişkisi vurgulanarak bu alandaki tasarımcılara farklı bir bakış açısı sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İnteraktif Mekân, İşlevsel Dönüşüm, Tepkimeli Mimarlık, Yeniden kullanım, Mekânsal Dönüşüm

Teşekkür

Sayın Nazım Ziya Perdahçı'ya yapmış olduğu değerli yönlendirmeler için ve çalışma süresince vermiş olduğu motivasyon ve destekler için sevgili Gülberk Aktay'a teşekkür ederim

Kaynakça

• Akaydın, Ö.E. ve Türkyılmaz, Ç., 2018. İşlevsel dönüşüme uğramış yapılarda ergonomi kavramı; Üsküdar Nevmekan örnek incelemesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 279-292.
• Apaydın, B., 2019. Palimpsest kavramı ve mekansal dönüşüm, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication - TOJDAC, 9(2), 90-103.
• Cotton, B., 1994,Understanding Hypermedia, Phadion Press Limited, Londra.
• Demirarslan, D., 2018. Mekan tasarımı bağlamında yaşanılmış mekanların işlevsel dönüşümü, The Journal of Social Science, Yıl: 5, Sayı: 19, Ocak 2018, 35-49.
• Demirkaya, H., 1999. Mekân kavramının tarihsel süreç içinde incelenmesi ve günümüzde mekân anlayışı, Yüksek Lisans Tezi, Y.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Fox, M. ve Kemp, M., 2009. Interactive Architecture, Princeton Architectural Press , New York, ISBN: 978-1-56898-836-8.
• Gürbüz, F.Z., 2009. Tepkimeli mimarlık için öngörüler, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hasol, D., 1975, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayın, İstanbul.
• Imperiale, A., 2000, New Flatness: Surface Tension in Digital Architecture, Birkhäuser, Basel.
• Kiper, P., 2004. Küreselleşme sürecinde kentlerimize giren yeni tüketim mekanları ve yitirilen kent kimlikleri, Planlama Dergisi, 4, 14-18.
• Popper, F., 1997, Art of the Electronic Age. MIT Press.
• Rabeneck, A., 1969. Cybermation: A Useful Dream, Architectural Design, 1969 Eylül, 497-500.
• Kruşa M., Küçüksubaşı F., Özgenel F.Ç., Sorguc A. ve Ülgen S., 2017. Mimarlık eğitiminde tepkimeli kinetik sistem yaklaşımı, 11. Mimarlıkta Sayısal Tasarım Ulusal Sempozyumu: MTAS, Ankara, Haziran 2017, 60-69.
• Sterk, T.E., 2003. Using Actuated Tensegrity Structures to Produce a Responsive Architecture, Acadia22 / Connecting Crossroads Of Digital Discourse, s. 85-93.
• Sterk, T.E., 2006. Responsive Architecture: User-centred Interactions Within the Hybridized Model of Control, in Proceedings Of The Game Set And Match II, On Computer Games, Advanced Geometries, and Digital Technologies, Netherlands: Episode Publishers.
• Xia, X. and Oosterhuis ,K., 2007. iA: No. 1 (Ia Bookzine; Interactive Architecture), Episode Publishers, ISBN: 978-9059730588.
• Yıldız, Ö., 2010. Hesaplamalı mimarlıktan zaman temelli etkileşimli mimarlığa geçiş, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, A.K., 2006. Mimarlıkta adapte edilebilir ve güncellenebilirliğe yönelik bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Y.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.