Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Aracılık Hizmetlerinin Mevcut Durumu: Malatya Örneği

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 6, 28.12.2017

Ahmet Aslan Orhan Gündüz Salih Atay Züleyha Duran İbrahim Görücü

Öz

Kuru kayısının üretim aşamalarında ve özellikle hasat ve hasat sonrası işlemler için yoğun işgücü kullanılmaktadır. Malatya’da kuru kayısı üreticiliği üzerine yapılan araştırma sonuçlarından toplam 3.7 milyon günlük işgücü gereksinimi olduğu ve ildeki çiftçilerin aile işgücü varlığı ile yörede mevcut geçici işgücü varlığının bu talebi karşılayamadığı tespit edilmiştir. Kayısı tarımı için işgücü açığı gezici ve geçici mevsimlik işgücü ile karşılanmaktadır. Bu tür işgücü temini çoğunlukla aracılık hizmetleri vasıtasıyla yakın illerden sağlanmaktadır. Aracılık hizmetleri sağlayan kişiler işgücü temininin yanı sıra iş gücü fiyatlarının oluşumu ve işgücünün çalışma şartları üzerinde de etkili olmaktadırlar. Aracılık hizmetlerinin işleyişinde işgücünü talep eden üreticiler, işçiler ve aracılar açısından fiyat teşekkülü, yasal durum, yaşam şartları ve sosyal imkanlar gibi bir takım sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada, kuru kayısı üretiminin işgücü talebinde aracılık hizmeti yapan aracıların demografik, sosyal ve yasal durumları araştırılmıştır. Araştırmanın verileri, dünyanın en önemli kuru kayısı üretim merkezi olan Malatya ilinde aracılık hizmeti sunan aracılarla yüz yüze görüşülerek elde edilmiştir. Analizlerde frekans, ortalama ve yüzde değerler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, aracıların ortalama 41 yaşında olup, 12 yıllık aracılık deneyimine, kayısı tarımı için ise 5 yıllık deneyime ve 4.25 yıllık eğitime sahip oldukları belirlenmiştir.  Her biri ortalama 43 işçiye aracılık etmekte ve işçi başına günlük 3.17 TL almaktadırlar. Aracıların hiç birisinde yasal aracılık belgesi olmadığı ve bunun yanı sıra herhangi bir aracılık eğitimine katılmadıkları tespit edilmiştir. Aracılık hizmetlerinin sağlıklı yürütülmesi için, yasal durumun netleştirilmesi, denetimlerin yapılması, aracıların mesleki bilgi ve becerilerini geliştirecek eğitim faaliyetlerine katılımının sağlanması önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aracılık hizmeti, Mevsimlik işçi, Kayısı, Malatya

Kaynakça

• Aslan, A., Gündüz, O., Atay, S., Duran, Z., Görücü, İ., 2017. Malatya ilinde Kayısı Tarımında Mevsimlik gezici tarım işçilerinin çalışma ve yaşam koşulları üzerine bir araştırma. Basılmamış TAGEM sonuç raporu, Ankara.
• GTHB, 2012. GTHB Malatya İl Müdürlüğü Kayıtları
• GTHB, 2014. GTHB Malatya İl Müdürlüğü Kayıtları
• BİLSAM, 2009. Malatya Kayısı Raporu. Bilgi Yolu Eğitim Kültür ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, Araştırma Raporları No:1, s.122.
• Demirtaş, MN, Öztürk, K, Fidan, Ş., Çolak, S., Şahin, S., Yılmaz, K. U., Gökalp, K., 2006. Kayısı Yetiştiriciliği. Kayısı Araştırma Enstitüsü Yayınları, No:2, Malatya.
• Esengun, K., Gündüz, O. ve Erdal, G. 2007. Input–Output Energy Analysis in Dry Apricot Production of Turkey. Energy Conversion and Management, 48(2):592-598.
• Gülçubuk, B., 2017. 6331 Sayılı Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu tarımda çalışanlar için bir şey ifade eder mi? International Journal of Social Sciences and Education Research, Volume: 3(2):573-582 ISSN: 2149-5939 Online, http://dergipark.gov.tr/ijsser
• RG, 2010. Resmi Gazete Tarih 27.05.2010 ve 27593 Sayılı “Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği”.
• TÜİK, 2017. TUİK (https://biruni.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi: 20.03.2017)
• Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E. ve Kılıç M., 2003, Türkiye'de Gezici Ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma Ve Yaşam Koşulları Ve Sorunları, TARIM-İŞ yayınları, Yayın No: 2003/4, Ankara.