Tarımsal Girdi Temininde Tarım Kredi Kooperatiflerinin Rolü: Gaziantep İli Yavuzeli İlçesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: EKS 1 - 15. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Ek Sayısı, 51 - 61, 27.12.2023

Selim Akçabey , Mücahit Paksoy

https://doi.org/10.61513/tead.1395570

Öz

Bu çalışmada, kooperatif ortaklarının tarım kredi kooperatifini (TKK) girdi temini konusunda tercih etme nedenleri incelenerek, kooperatifin ortaklara sağladığı girdilerin değerlendirilmesi ve ortakların kooperatif faaliyetlerinden memnun olma durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın birincil verileri, Gaziantep ili Yavuzeli ilçesinde TKK’ne ortak olan üreticiler arasından oransal örnekleme yöntemiyle belirlenen 99 üreticiden 2021 yılında anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ortakların; ortalama yaşının 41,74 yıl olduğu, tarımda çalışan aile birey sayısının 1.45 kişi olduğu, %66,7’sinin tarım dışı geliri olmadığı, %56,6’sının tarımsal faaliyet deneyimlerinin 29 yıl ve daha az olduğu saptanmıştır. Ortakların tarımsal üretimden elde ettikleri yıllık ortalama gelirleri 58.602 TL olup, tarımsal üretim için yıllık ortalama 34.641 TL bütçe ayırdıkları tespit edilmiştir. Kooperatif ortaklarının TKK faaliyetlerinden memnun olma durumları üzerine etkili faktörler Ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, tarımsal üretim faaliyeti ile uğraşan ortakların TKK’in faaliyetlerinden memnun olma durumları ile üreticilerin yaş grupları, eğitim durumları, aile birey sayısı, üreticilerin tarımsal üretim tecrübesi arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Kooperatif ortaklarının çoğunluğu girdi fiyatından ve kalitesinden orta düzeyde memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Sonuç olarak kooperatif ortaklarının memnuniyet düzeylerinin artırılması için kooperatifin çalışmalarında ortaklar ile iş birliği içerisinde olunması ve ortak beklentilerine göre düzenlemeler yapılması uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kooperatif, Girdi Temini, Memnuniyet, Gaziantep

The Role of Agricultural Credit Cooperatives in Agricultural Input Supply: The Example of Gaziantep Province Yavuzeli District

Öz

In this study, it is aimed to evaluate the inputs provided by agricultural credit cooperative (ACC) to cooperators by examining the reasons why cooperators prefer agricultural cooperatives for input supply and to determine the satisfaction of cooperators with cooperative activities. The primary data of the study was obtained through a survey in 2021 from 99 producers determined by proportional sampling method among the producers who are cooperators of the ACC in Yavuzeli district of Gaziantep province. According to research results; it was determined that the average age of the cooperators was 41.74 years, the number of family members working in agriculture was 1.45, 66.7% cooperators had no non-agricultural income, and 56.6% had agricultural activity experience of 29 years or less. The average annual income of cooperators from agricultural production is 58,602 TL, and it has been determined that they allocate an average annual budget of 34,641 TL for agricultural production. Factors affecting cooperators' satisfaction with ACC activities were analyzed with Chi-square test. As a result of the analysis, it was found that there is a statistically significant relationship between the satisfaction of cooperators engaged in agricultural production activities with the activities of cooperatives and the age groups of the producers, their educational status, the number of family members, and the agricultural production experience of the producers. The majority of cooperators stated that they were moderately satisfied with the input price and quality. As a result, in order to increase the satisfaction levels of cooperators, it is necessary for cooperatives to cooperate with cooperators in their work and make arrangements according to cooperator expectations.

Anahtar Kelimeler

Cooperative, Input Supply, Satisfaction, Gaziantep

Kaynakça

• Alıcı, M. S., Demir, M. (2020). Tarım Kredi Kooperatiflerinin Faaliyet ve Kârlılık Oranları Açısından Analizi: Amasya İli Örneği (2014-2018 Dönemi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 313-338.
• Anonim, (2021). Gaziantep İli Tarım Kredi Kooperatif Kayıtları, Gaziantep.
• Anonim, (2022). Tarım Kredi Kooperatifleri. www.tarimkredi.org.tr (Erişim tarihi 30.01.2022).
• Atik, V. T. (2014). Tekirdağ İlindeki Tarım Kredi Kooperatiflerinin Genel Yapısı, Sorunları ve Bölgedeki Tarımsal Girdi Kullanımındaki Payı. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Aydın, C. (2021). Çiftçilerin Tarım Kredi Kooperatiflerine Üye Olmalarını Etkileyen Faktörler: Samsun İli Bafra İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Aydın, R., Yaşa, A. (2019). Türkiye’de Tarım Kredi Kooperatiflerinin Mali Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 352-368.
• Cengiz, İ. (2007). Sermaye Yapısı Belirleyicilerinin Uygulanabilirliğinin Test Edilmesi; Türkiye Tarım Kredi Kooperatiflerinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Civan, O. (2021). Tarım Sektörünün Finansmanında Kooperatiflerin Rolü: Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Demir, E. (2003). Tarım Kredi Kooperatiflerinin Kooperatif İşletmeciliği Yönünden Analizi: Ankara Bölge Birliği Örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Engin, M. (2018). Tarım Kredi Kooperatiflerinde çok amaçlılık politikalarının, kooperatif ortakları açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Engin, M., Özdemir G. (2022). Kooperatiflerde Çok Yönlü Politikaların, Ortak Memnuniyetleri ve Kooperatifçilik Bilinci Üzerindeki Etkisi: Tarım Kredi Kooperatifleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1), 28-38.
• Everest, B. (2015). Tarım Kredi Kooperatiflerinde Ortakların Kooperatifçilik İlkelerini Algılamaları ve Yönetime Katılmalarını Etkileyen Faktörlerin Analizi Üzerine Bir Araştırma: Balıkesir Bölge Birliği Örneği. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Everest, B., Yercan, M. (2012), Yoksullukla Mücadelede Kooperatiflerin Önemi: Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül, Konya.
• Everest B., Yercan, M. (2016a). Kooperatif Ortaklarının Kooperatifçilik İlkelerini Algılamaları Üzerine Bir Araştırma: Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53:(1), 67-73.
• Everest, B., Yercan, M., (2016b). Kooperatif Ortaklarının Kooperatif Yönetimine Katılma Durumları ve Eğilimleri: Tarım Kredi Kooperatifleri Balıkesir Bölge Birliği Örneği. In SESSION 5C: Çevre ve Tarım Ekonomisi, International Conference on Eurasian Economies (pp. 519-526).
• Güngör, M., Bulut, Y., (2008). Ki-kare testi üzerine. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi 7(1), 84-89.
• Karagaytan, A. (2019). Samsun İli Çarşamba İlçesindeki Tarım İşletmelerinin Tarım Kredi Kooperatiflerinin Kredisine Erişimi ve Kredi Talebini Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kılıç Topuz, B., Özalp, S., Külekçi, M., (2022). Ortakların Kooperatiflerin Ürün Pazarlama Sürecine Katılımı: Iğdır İli Tarım Kredi Kooperatifleri Örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(3), 2501-2518.
• Mülayim, Z.G., 2019. Kooperatifçilik. 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara. Newbold, P., (1995). Statistics for Business ve Economics. Prentice-Hall International, New Jersey, 867p.
• Öz, K., Kızılaslan N. (2019). Besi Sığırcılığında Tarım Kredi Kooperatiflerinin Rolü: Sinop İli Erfelek İlçesi Araştırması. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi,8(1), 74-90.
• Özdemir, Z. (2018). Sağlık Bilimlerinde Likert Tipi Tutum Ölçeği Geliştirme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 5(1), 60-68.
• Özolgun, H. (2012). Tarım Kredi Kooperatiflerinde Tekdüzen Muhasebe Sisteminin Uygulanması. Yüksek Lisan Tezi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Sayılı, M., Adıgüzel, F. (2013). Tokat İli Merkez İlçede Tarım Kredi Kooperatiflerine Ortak Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi. Tarım Ekonomisi Dergisi,19(1), 103-116.
• Seyfioğlu, M. (2010). Tarım Kredi Kooperatiflerinin Mali Yapısının Tespiti ve Sorunlarının Çözümüne Yönelik Öneriler. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, A. (1996). Türkiye'de Tarım Kredi Kooperatifleri Sistemi Finans Yapısı ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Turan, İ., Şimşek, Ü., Aslan, H., (2015). Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(30), 186-203.