ÖĞRENEN OKUL ÖLÇEĞİ GEÇERLİK ve GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 1, 56 - 66, 01.03.2014

Celal Teyyar Uğurlu Soner Doğan Yakup Yiğit

Öz

Bu araştırma, öğretmenlerin öğrenen okul algılarını ve hangi boyutlardan oluştuğunu belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Araştırmanın evreni Sivas ili ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerdir. Araştırmanın örneklemini ise bu okullardan uygun örnekleme yoluyla seçilen 431 öğretmen oluşturmaktadır. Okullarda görev yapan birinci grup için geri dönen ve işlenmeye uygun olan 206 öğretmen üzerinden, ikinci grup için ise geri dönen 225 öğretmen üzerinden çalışma yürütülmüştür. Ölçeğin yapı geçerliği için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Güvenirlik çalışmalarında ise, iç tutarlılık katsayısı ve madde analizlerine yer verilmiştir. Verilerin istatistikî işlemlerinde SPSS 18.00 ve LİSREL 8,7 paket programından yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına dayalı olarak Öğrenen Okul Ölçeğinin (ÖOÖ) 20 maddeden oluşan 4 faktörlü geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir. İkinci grup öğretmenlerden elde edilen verilerle yapılan “Doğrulayıcı faktör analizi” sonucunda, ölçeğin alt faktörleri, birinci faktör “Takım hâlinde öğrenme” ikinci faktör “Zihnî modeller” üçüncü faktör “Paylaşılan Vizyon” dördüncü faktör “Kişisel Hâkimiyet” başlıklarıyla isimlendirilmiştir. Ölçek, ilköğretim ve ortaöğretimde görev yapan öğretmenlere uygulanabilir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenen Örgüt, Öğrenen Okul, Ölçek Geliştirme

VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF LEARNING SCHOOL SCALE

Öz

This research is a scale development study to determine the school perceptions of learning teachers and what
dimensions they form. Universe of the research are the teachers working in primary and secondary schools in
Sivas.The research sample constitute of 431 teachers from these schools selected by a suitable sampling method
The study is carried out among 206 teachers in the first group, who gave feedback and are suitable for treating,
and 225 teachers in second group. For structure validity of scale, explanatory and confirmative factor analysis is
made. In reliability, there are item analysis and internal consistency parameter. SPSS 18.00 and LİSREL 8,7
programs are benefited in statistical process of data. About the findings of research, it can be said that Learning
School Scale (LSS) is a reliable and a valid 4 factor scale. As a result of “confirmative factor analysis”
performed with the data gained from teachers in second group, sub factors of scale are named as first factor
“Learning as a team”, second factor “mental models”, third factor “shared vision”, fourth factor “Personal
dominance”. The scale can be applied to teachers working in primary and secondary education.

Anahtar Kelimeler

Learning Organization, Learning School, Scale Development

Kaynakça

• Akat, İ. ve Budak, G. (2002). İşletme yönetimi. İzmir: Barış.
• Akhtar, N. and Khan, R.A. (2011). Exploring the paradox of organizational learning and learning organization. Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research in Business 2(9), 257-270.
• Akkoç, H. (2008). Öğrenen örgüt oluşumunda bilgi yönetimi uygulamalarının rolü: Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. uygulaması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Alipour, F. and Karimi, R. (2011). Mediation role of innovation and knowledge transfer in the relationship between learning organization and organizational performance. International Journal of Business and Social Science, 2(19), 144-147.
• Alp, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin öğrenen örgüt kültürüne ilişkin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atak, M. (2009). Öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Aybar, S. (2011). İşletmelerde öğrenen örgütler ve iş verimliliği ilişkisinin analizi:otel işletmelerinde bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bakan, İ. (2011). Çağdaş yönetim yaklaşımları ilkeler, kavramlar ve yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayın Dağıtım A.Ş.
• Bal, Ö. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin öğrenen örgüt olarak okullarına ilişkin algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Banoğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen örgüt algısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bejinaru, R. and Lordache, S. (2011, April). Intellectual capital dynamics within the learning organization. The 3rd European Conference on Intellectual Capital held at University of Nicosia, Cyprus.
• Boztepe, C. (2007). Mesleki ve teknik eğitimin öğrenen okul boyutunun analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Caldwell, R. (2012). Leadership and learning: a critical reexamination of senge’s learning organization. Syst Pract Action Res, 25, 39–55p.
• Çetinel, M.H. (2011). İnsan kaynakları yönetiminde eğitim fonksiyonunun öğrenen örgüt oluşumuna etkilerine ilişkin bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Çoban, G. (2006). Öğrenen organizasyon ve bankacılık sektöründeki uygulaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Çokluk,Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları(ikinci baskı).Ankara: Pegem Akademi.
• Efil, İ. (2002). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Eğmir, E. (2012). Okul yöneticilerinin koçluk özelliklerinin okulun öğrenen organizasyon olmasındaki etkilik düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Ergani, B. (2006). Öğrenen bir örgüt olarak üniversiteler: Dumlupınar üniversitesi Kütahya meslek yüksekokulu örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (12. baskı).İstanbul: Beta Yayınları.
• Ertürk, M. (1998). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Yayınevi
• Fındıkçı, İ. (1996). Bilgi toplumunda kendini geliştirme, İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
• Forozandeh, L., Soleimani, M., Nazari, A. S. and Nasri, H. (2011). Studying the relationship between components of the learning organization and organizational commitment. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(6), 497-509.
• Hawamdeh, B. and Jaradat, M.H. (2012). Basics of the "learning organization' at jordanian schools: a case study. Education 132(3), 689-696.
• Huang, Y.C. and Shih, H.C. (2011). A new mode of learning organization", International Journal of Manpower, 32(5), 623-644.
• Jokıć, S., Ćosıc, L., Sajfert, Z., Pečujlıja, M. and Pardanjac, M. (2012). Schools as learning organizations: empirical study in serbia. Metalurgia International, 17(2), 83-89.
• Kalaycı, N.J. (2008). Yükseköğretimde proje tabanlı öğrenmeye ilişkin bir uygulama projeyi yöneten öğrenciler açısından analiz, Eğitim ve Bilim Dergisi, 33, 147.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kerman, B., Freundlich, M., Lee, M.J. and Brenner, E. (2012). Learning while doing in the human services: becoming a learning organization through organizational change. Administration in Social Work, 36, 234-257.
• Kılıç, F. (2009). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen örgüte ilişkin algı düzeyler (Bolu ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
• Koçel, T. (2001). İşletme yöneticiliği- yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Basım
• Lyle, E.R. (2012). Learning organisation [Al] learning. İnternational Journal of Business and Social Science, 3(6), 217-221.
• Middlewood, D., Parker, R. and Beere, J. (2005). Creating a learning school. A Sage Publications Company: London.
• Mohanty, K. and Kar, S. (2012). Achieving innovation and success: organizational learning. SCMS Journal of Indian Management, January - March, 2012.
• Özus, E. (2005). M.E.B.’e bağlı Konya ilindeki mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarında çalışan yönetici ve öğretmenlerin öğrenen organizasyonu algılamaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Pekel, H. (2007). Öğrenen organizasyonlar ve örgüt kültürü arasındaki etkileşim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Rijal, S. (2009). Leading the learning organization. Business Education & Accreditation. 1(1), 131-141p.
• Senge, P. (2007). Beşinci disiplin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı
• Srihawong, j and Srisa-Ard, B. (2012). Development of the learning organization model: a case of sisaket rajabhat university. European Journal of Social Sciences. 27(2), 233-241.
• Subaş, A. (2010). İlköğretim okullarında çalışan sınıf ve branş öğretmenlerinin öğrenen örgütü (okulu) algılamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahinkesen, Ö.G. (2010). Öğrenen organizasyonlar Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat
• Şanal, E.E. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında görevli akademik personelin öğrenen örgüt kültürüne ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Şimşek, M.Ş. ve Kıngır, S. (2006). Çağdaş yönetim araçlarından seçmeler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tee, N. P. (2004) The learning organisation and the innovative organisation. Human Systems Management 23, 93-100.
• Tiltay, M.A. (2009). Anadolu Üniversitesi’nin öğrenen örgüt olma özelliklerine ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tunç, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2005). Üniversitede bilgi kültürü. Mersin Üniversitesi Dergisi, 1(2), 181-195.
• Turan, S. (2010). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turan, S. (2011). Üniversite yapısı içerisinde öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(4), 627-638.
• Yıldız, H. (2011). Kamu ve özel ilköğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin öğrenen örgüte ilişkin algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Ek 1. Öğrenen Okul Ölçeği 1
• Okulumuzdaki öğretmenler “Nasıl daha iyi yaparım?” arayışı içerisindedirler. 2
• Okulumuzdaki öğretmenler ortak amaç ve yönelimlere açıktır. 3
• bilgiler ortaya çıkmaktadır. 4
• Okulumuz öğretmenleri takım olarak çalışmanın gereğine inanırlar. 5 paylaşırlar. 6 desteklerler. 7
• Okulumuzda paylaşılan görevler takım halinde çalışılarak gerçekleştirilir. 8
• içerisindedirler. 9
• Okulumuzda öğretmenlerin öğrenme fırsatlarını artıracak imkânlar vardır.
• Okulumuzda öğretmenler her konuda yönetimden destek görürler.
• Okulumuzdaki her öğretmen eşit ve saygıdeğer bir birey olarak kabul görür.
• Okulumuzda herhangi bir görev dağılımı yapılırken yöneticilerin bunu adaletli
• yaptıklarına inanırım.
• Okulumuzdaki her öğretmen yöneticilerin yaptığı işleri rahatlıkla eleştirebilir.
• Okulumuzun vizyonu öğretmenler tarafından bilinmektedir.
• Okulumuzun vizyonu “Yaşam Boyu Öğrenme” temeline dayalıdır.
• Okulumuzun vizyonu değişime uyum sağlayacak açıklık içerir.
• Alanımla ilgili bilgileri izleyerek kendimi yenilemeye çalışırım.
• Öğretmen arkadaşlarıma bilmediğim konuları sorarak öğrenmekten çekinmem.
• Mesleki gelişimime fayda sağlayacak kurs ve yetiştirme programlarını ciddiye alırım.
• Diğer okullardaki meslektaşlarımla tartışarak bilgi alışverişinde bulunurum. 20