Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Bireysel ve Sosyal Sorumluluk Algılarının Sosyal Sorumluluk Dersine Yönelik Görüşlerine Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 66, 61 - 71, 30.04.2023

Nuriye Sarıakçalı Ezgi Ağadayı Hatice Egilmez

https://doi.org/10.25282/ted.1200673

Öz

Amaç: Bu çalışmada, 2021-2022 Eğitim Öğretim yılı içerisinde sosyal sorumluluk dersi alan tıp fakültesi öğrencilerinin bireysel ve sosyal sorumluluk algılarının, sosyal sorumluluk dersine yönelik etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I öğrencilerinin dahil olduğu tanımlayıcı bir çalışmadır. Fakültemizde sosyal sorumluluk proje dersi Dönem 1 eğitim programında yürütülmektedir. Araştırmada kullanılan veri toplama aracında, öğrencilerin tanımlayıcı özellikleri, derse yönelik görüşleri ve bu görüşleri etkileyen faktörler sorgulanmıştır. Öğrencilerin bireysel ve sosyal sorumluluk algılarını belirlemek amacıyla “Bireysel ve Sosyal Sorumluluk Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin değerlendirmesi SPSS programı ile yapılmış olup, bağımsız örneklem T testi ve tek yönlü varyans analizi testleri uygulanmıştır.
Bulgular: Dersi alan 240 öğrenciden 162’si araştırmaya katılmaya gönüllü olmuştur (katılım oranı %67,5). Öğrencilerin %69,8’i sosyal sorumluluk derslerinin ve yürütülen projelerin gerekli olduğuna inandıklarını belirtmişlerdir. Öğrencilerin %4,3’ü sosyal sorumluluk derslerinde yürüttükleri projelerin, topluma faydası olmadığını, %16,7’si kısmen faydalı olduğunu, %79,0’u ise topluma fayda sağladığını düşündüklerini ifade etmişlerdir. Öğrencilerin %69,8’i derslere ve projedeki çalışmalara aktif olarak katıldıklarını belirtmişlerdir. Derse aktif katıldığını belirtenlerin not ortalaması (3,3±1,6), kısmen aktif olanlardan (1,9±1,6) ya da pasif katıldığını (0,7±1,1) belirtenlerden anlamlı derecede daha yüksek bulunmuştur (p<0,001). Öğrencilerin bireysel ve sosyal sorumluluk ölçeğinden aldıkları puanların ortalaması 66,7±13,8’di. Öğrencilerin derse katılım durumları ya da cinsiyet ile ölçek puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Türk öğrencilerin (68,0±12,1) sosyal sorumluluk 2ölçek puanı yabancı öğrencilere (55,0±20,7) göre anlamlı derecede daha yüksek olarak saptanmıştır (p<0,001). Sosyal sorumluluk dersinin tıp fakültesinde gerekli olduğunu düşünen öğrencilerin (68,3±13,0) ölçek puan ortalaması diğerlerine (62,8±14,8) göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p=0,018).
Sonuç: Öğrencilerin bireysel ve sosyal sorumluluk algıları, dersin gerekliliğine olan bakışlarını etkilemektedir. Ayrıca öğrencilerin büyük çoğunluğu bu ders sayesinde toplumsal sorunlara karşı farkındalık kazandıklarını ve ekip çalışmasını öğrendiklerini belirtmişlerdir. Tıp fakültelerinde sosyal sorumluluk ile ilgili derslerin eklenmesi, geleceğin hekimlerinin topluma karşı olan yükümlülük bilincine erişmesine katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sorumluluk, Tıp Eğitimi, Tıp Öğrencilerinin Görüşleri

Evaluation of the Effects of Medical Faculty Students' Perceptions of Individual and Social Responsibility on Their Views on Social Responsibility Lesson

Öz

Aim: This study aims to evaluate the effect of individual and social responsibility perceptions of medical school students who took social responsibility lesson in the 2021-2022 academic year on the lesson. Methods: This descriptive study involves Sivas Cumhuriyet University Faculty of Medicine, first-grade students. In our faculty, the social responsibility project lesson is carried out in the first-grade education program. In the data collection tool used in the research, the descriptive characteristics of the students, their views on the lesson and the affecting factors were questioned. "Personal and Social Responsibility Questionnaire" was used to determine the students' perceptions of personal and social responsibility. Evaluation of the data was done with the SPSS program, independent sample t-test and one-way analysis of variance tests were applied.
Results: Of the 240 students who took the lesson, 162 volunteered to participate in the research (participation rate 67.5%). 69.8% of the students believed in the necessity of social responsibility lessons and projects. 4.3% of the students thought that the projects they carried out in social responsibility lessons did not benefit society, 16.7% thought that they were partially beneficial, and 79.0% thought that they benefited society. 69.8% of the students stated that they actively participated in the lessons and the work on the project. The grade point means of those who stated that they actively participated in the lesson (3.3±1.6) was significantly higher than those who were partially active (1.9±1.6) or those who stated that they participated passively (0.7±1.1) (p<0.001). The mean scores of the students from the individual and social responsibility scale were 66.7±13.8. There was no significant difference between the students' attendance to the lesson or their gender and scale mean scores (p>0.05). The social responsibility scale score of Turkish students (68.0±12.1) was found to be significantly higher than that of foreign students (55.0±20.7) (p<0.001). The mean score of the students (68.3±13.0) who thought that social responsibility lesson was necessary in the medical faculty was significantly higher than the others (62.8±14.8) (p=0.018).
Conclusions: Students' perceptions of individual and social responsibility affect their view of the necessity of the lesson. In addition, most of the students stated that they gained awareness about social problems and learned teamwork thanks to this lesson. Adding lessons on social responsibility in medical faculties may contribute to future physicians' awareness of their obligation to society.

Anahtar Kelimeler

Social Responsibility, Medical Education, Opinions of Medical Students

Kaynakça

• Kaynaklar 1. Türk Dil Kurumu 2022 https://sozluk.gov.tr/ adresinden 27.08.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• 2. Faulkner Larry R. MD, McCurdy R. Layton MD. Teaching Medical Students Social Responsibility. Academic Medicine. 2000;75(4): 346-350.
• 3. Engin E, Akgöz B. Sürdürülebilir Kalkınma Ve Kurumsal Sürdürülebilirlik Çerçevesinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramının Değerlendirilmesi. Selçuk İletişim. 2013;8(1):85-94.
• 4. Tuzcu A, Kotler P, Lee N. Kurumsal Sosyal Sorumluluk, (İstanbul: Kapital Medya Hizmetleri A.Ş., çev. Sibel Kaçamak, 288 s.). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 2007;62(2): 243-247.
• 5. Demirören M. Tıp eğitimi ve sosyal sorumluluk. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2019; 28(2):137-144.
• 6. Abreu-Hernández L. F, Valdez-García J. E, Esperón-Hernández R. I, Olivares-Olivares S. L. COVID-19 challenge with regard to medical schools social responsibility: new professional and human perspectives. Gaceta Medica de Mexico. 2020;156(4):311-316.
• 7. Boelen C, Heck J. E, World Health Organization. Defining and measuring the social accountability of medical schools .World Health Organization;1995.
• 8. Dharamsi S, Ho A, Spadafora S. M, Woollard R. The physician as health advocate: translating the quest for social responsibility into medical education and practice. Academic Medicine. 2011;86(9):1108-1113.
• 9. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi 2021-2022 Eğitim Rehberi. https://tip.cumhuriyet.edu.tr/userfiles/32/files/20212022%20E%C4%9Fitim%20Rehberi%20son(1).pdf adresinden 27.08.2022 tarihinde ulaşılmıştır.
• 10. Li W, Wright PM, Rukavina PB, Pickering M. Measuring Students’ Perceptions of Personal and Social Responsibility and the Relationship to Intrinsic Motivation in Urban Physical Education. Journal of Teaching in Physical Education 2008; 27(2):167-178.
• 11. Filiz B, Demirhan G. Bireysel ve Sosyal Sorumluluk Ölçeği’nin (BSS-Ö) Türk Diline Uyarlanma Çalışması. Spor Bilimleri Dergisi. 2015;26(2):51-64.
• 12. Saran M, Coşkun G, İnalzorel F, Aksoy Z. Üniversitelerde Sosyal Sorumluluk Bilincinin Geliştirilmesi: Ege Üniversitesi Topluma Hizmet Uygulamaları Dersi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yasar University. 2011;6(22):3733-3747.
• 13. Süzen L. B. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesinde Uygulanan Toplumsal Duyarlılık Projeleri ile İlgili Öğrencilerin Görüşleri. Akdeniz Tıp Dergisi. 2017;3(1):35-40. 14. McCrea M. L, Murdoch-Eaton D. How do undergraduate medical students perceive social accountability?. Medical teacher. 2014;36(10):867-875.
• 15. Larkins S. L, Preston R, Matte M. C, Lindemann I. C, Samson R, Tandinco F. D, et.al. Measuring social accountability in health professional education: development and international pilot testing of an evaluation framework. Medical Teacher. 2013;35(1):32-45.
• 16. Ercan Ü, Sığrı Ü. Hedeflerin hedefinden faydalanmak: Türk ve hedef doğrultusunda bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi. 2015;48(3):95-126