Öz
This article critically examines the dominant paradigms in Turkish theater that are trapped between “educational” and “entertaining” approaches to the audience and explores the alternative dramaturgy of the spectator developed by Tiyatrotem in its adaptations of Tartüf Bey and III. Riçırd Faciası. Through these adaptations, it is argued that theatrical interventions to classical texts are not based on a pedagogical foundation but rather on a foundation of experience and equality in the relationship the group establishes with the spectator. Tiyatrotem transforms actors into extra-daily beings by using jinns and puppets, thereby eliminating the hierarchy between the stage and the audience. This esthetic approach aims to create a space for shared experiences rather than reducing the spectator to a passive or active dichotomy. Tiyatrotem redefined theater as a space for action that prioritizes sharing an experience on stage, rather than as a tool for conveying messages. Tiyatrotem uses traditional forms of performance not to reproduce them but as tools that expand the collaborative basis of performance. This esthetic approach offers a unique and critical contribution to the theater art in Turkey.
Anahtar Kelimeler
Dramaturgy of the Spectator Adaptation Shakespeare Molière Tiyatrotem
Kaynakça
- Aktaş, Şehsuvar, Selen Ayşe and Sarıkartal Çetin. Tiyatrotem Oyunları. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2009. google scholar
- Barnette, Jane. Adapturgy: The Dramaturg’s Art and Theatrical Adaptation. Carbondale: Southern Illinois University Press, 2008. google scholar
- Demirel, Kemal. 2002. Antigone. İstanbul: Yaba Yayınları, 2002. google scholar
- Güçbilmez, Beliz. “Tiyatrotem Yapımlarında Oyuncu-Rol-Kukla İlişkisi Üzerine Kaba-Taslak.” Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi 18 (2011): 179-184. google scholar
- Hikmet, Nazım. Oyunlar 4: Tartuffe 59. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2022. google scholar
- Hutcheon, Linda. 2006. A Theory of Adaptation. London: RoutledGe, 2006. google scholar
- Kıvanç, Ümit. Macbeth. İstanbul: İletişim Yayınları, 1991. google scholar
- Özcan, Ceren. Çağdaş Tiyatroda Anlatı: Tiyatrotem Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2018. google scholar
- Ranciere, Jacques. The Emancipated Spectator. Translated bY Gregory Elliot. LondIon: Verso, 2009. google scholar
- Sağlam, Tülin. “Şehsuvar Aktaş ile Tiyatrotem Üzerine Söyleşi.” TEB Oyun Dergisi 37 (2018). google scholar
- Sarıkartal Çetin, Aktaş Şehsuvar and Selen Ayşe. "geleneksel olan üzerine Lafızlar.” Erişim 19 Aralık 2024. http://www.tiYatrotem.com/ geleneksel-olan-uzerine-lafizlar-2/ google scholar
- Sarıkartal Çetin, Aktaş Şehsuvar and Selen Ayşe. “Perdenin Arkasındaki Kim? Karagöz Oynatma Korkusu ve İsteksizliği Üzerine Bir Deneme.” Toplumsal Tarih Dergisi 181 (Ocak 2009): 86-91. google scholar
- Sarıkartal, Çetin. "Klasik Dramatik Metinleri Bugün Buradan Anlamak.” Tiyatro Araştırmaları Dergisi 29 (2010): 67-79. google scholar
- Sarıkartal, Çetin. "TiYatrotem OYunlarında Dramaturji ve Reji Yapmak.” Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi 18 (2011): 189-196. google scholar
- Shakespeare, William. The Tragedy of Richard III. ed. BarBara A. Mowat and Paul Werstine, Folger Shakespeare LiBrarY. https://www.fol gerdigitaltexts.org/PDF/R3.pdf google scholar
Öz
Kaynakça
- Aktaş, Şehsuvar, Selen Ayşe and Sarıkartal Çetin. Tiyatrotem Oyunları. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 2009. google scholar
- Barnette, Jane. Adapturgy: The Dramaturg’s Art and Theatrical Adaptation. Carbondale: Southern Illinois University Press, 2008. google scholar
- Demirel, Kemal. 2002. Antigone. İstanbul: Yaba Yayınları, 2002. google scholar
- Güçbilmez, Beliz. “Tiyatrotem Yapımlarında Oyuncu-Rol-Kukla İlişkisi Üzerine Kaba-Taslak.” Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi 18 (2011): 179-184. google scholar
- Hikmet, Nazım. Oyunlar 4: Tartuffe 59. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2022. google scholar
- Hutcheon, Linda. 2006. A Theory of Adaptation. London: RoutledGe, 2006. google scholar
- Kıvanç, Ümit. Macbeth. İstanbul: İletişim Yayınları, 1991. google scholar
- Özcan, Ceren. Çağdaş Tiyatroda Anlatı: Tiyatrotem Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları, 2018. google scholar
- Ranciere, Jacques. The Emancipated Spectator. Translated bY Gregory Elliot. LondIon: Verso, 2009. google scholar
- Sağlam, Tülin. “Şehsuvar Aktaş ile Tiyatrotem Üzerine Söyleşi.” TEB Oyun Dergisi 37 (2018). google scholar
- Sarıkartal Çetin, Aktaş Şehsuvar and Selen Ayşe. "geleneksel olan üzerine Lafızlar.” Erişim 19 Aralık 2024. http://www.tiYatrotem.com/ geleneksel-olan-uzerine-lafizlar-2/ google scholar
- Sarıkartal Çetin, Aktaş Şehsuvar and Selen Ayşe. “Perdenin Arkasındaki Kim? Karagöz Oynatma Korkusu ve İsteksizliği Üzerine Bir Deneme.” Toplumsal Tarih Dergisi 181 (Ocak 2009): 86-91. google scholar
- Sarıkartal, Çetin. "Klasik Dramatik Metinleri Bugün Buradan Anlamak.” Tiyatro Araştırmaları Dergisi 29 (2010): 67-79. google scholar
- Sarıkartal, Çetin. "TiYatrotem OYunlarında Dramaturji ve Reji Yapmak.” Mimesis Tiyatro/Çeviri-Araştırma Dergisi 18 (2011): 189-196. google scholar
- Shakespeare, William. The Tragedy of Richard III. ed. BarBara A. Mowat and Paul Werstine, Folger Shakespeare LiBrarY. https://www.fol gerdigitaltexts.org/PDF/R3.pdf google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Çağdaş Tiyatro Çalışmaları, Tiyatro Kuramı |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Gönderilme Tarihi | 26 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 21 Mayıs 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 40 |