Gerçeğin Saçmalığı, Saçmanın Sanatı: Gerçek Sanat Birliği

Yıl 2019, Sayı: 29, 65 - 91, 27.12.2019

Esma Armağan Ertuğrul

Öz

Gerçek Sanat Birliği, Sovyetler Birliği’nde 1927 ile 1930 yılları arasında varlık göstermiş bir edebiyat-sanat topluluğudur. Topluluk, gerek üyeler tarafından yayınlanan ortak manifestoyla gerekse üretilen eserlerle, aynı dönem etkinlik gösteren diğer pek çok gruptan ayrılır. Birliğin saçma, gülünç ve beklenmeyen olanla ilişkisi, ilk gösterimleri “Üç Sol Saat”in ardından karalanmalarına ve topluluk üyelerinin Sovyet karşıtı bir topluluğa üye olmaktan tutuklanmalarına kadar giden bir sürece işaret eder. Dolayısıyla manifestolarında sansüre ve sanatçının özgürlüğünün elinden alınmasına karşı çıkan grup üyeleri de dönemin diğer avangard topluluk ve sanatçılarıyla aynı kaderi paylaşırlar. Bu çalışmanın amacı, sanatı geçmişin çöpünden kurtarmak için ona dişlerini geçiren avangard topluluk Gerçek Sanat Birliği’ni tanıtmaktır. Bu amaçla Gerçek Sanat Birliği’ne kısaca değinildikten sonra birliğin kurucu üyesi olan Daniil Harms’ın 1927 yılında yazdığı Yelizaveta Bam adlı oyun ve grubun diğer üyelerinin şiir ve kısa yazılarından oluşan seçme çeviriler paylaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

: Gerçek Sanat Birliği, OBERİU, Yelizaveta Bam, Daniil Harms, avangard

Nonsense of Reality, Art of Nonsense: The Association for Real Art

Öz

Gerçek Sanat Birliği, Sovyetler Birliği’nde 1927 ile 1930 yılları arasında varlık göstermiş bir edebiyat-sanat topluluğudur. Topluluk, gerek üyeler tarafından yayınlanan ortak manifestoyla gerekse üretilen eserlerle, aynı dönem etkinlik gösteren diğer pek çok gruptan ayrılır. Birliğin saçma, gülünç ve beklenmeyen olanla ilişkisi, ilk gösterimleri “Üç Sol Saat”in ardından karalanmalarına ve topluluk üyelerinin Sovyet karşıtı bir topluluğa üye olmaktan tutuklanmalarına kadar giden bir sürece işaret eder. Dolayısıyla manifestolarında sansüre ve sanatçının özgürlüğünün elinden alınmasına karşı çıkan grup üyeleri de dönemin diğer avangard topluluk ve sanatçılarıyla aynı kaderi paylaşırlar. Bu çalışmanın amacı, sanatı geçmişin çöpünden kurtarmak için ona dişlerini geçiren avangard topluluk Gerçek Sanat Birliği’ni tanıtmaktır. Bu amaçla Gerçek Sanat Birliği’ne kısaca değinildikten sonra birliğin kurucu üyesi olan Daniil Harms’ın 1927 yılında yazdığı Yelizaveta Bam adlı oyun ve grubun diğer üyelerinin şiir ve kısa yazılarından oluşan seçme çeviriler paylaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gerçek Sanat Birliği, OBERİU, Yelizaveta Bam, Daniil Harms, avangard

Kaynakça

• Solovyov, Vladimir; Minskiy, Nikolay; Annenskiy, İnnokentiy; Sologub, Fyodor vd. “Kubofuturizm (“Gileya”)”, Poeziya Serebryanogo Veka. Derleyen Boris Akimov. Moskva: Eskmo, 2007. Erişim 10 Mart 2018, https://iknigi.net/avtor-sbornik/59297-poeziya-serebryanogo-veka-sbornik-sbornik.html.
• Artun, Ali. Sanat Manifestoları Avangard Sanat ve Direniş. İstanbul: İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• Artun, Ali. Sanatın İktidarı 1917 Devrimi, Avangard Sanat ve Müzecilik. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Burlyuk, David; Burlyuk, Nikolay; Kruçyonıh, Aleksey; Kandinskiy, Vasiliy; Livşits, Benedikt; Mayakovskiy, Vladimir; Hlebnikov, Viktor. Poşeçina Obşestvennomu Vkusu. Moskva: G. L. Kuzmina, 1912.
• Bürger, Peter. Avangard Kuramı, çev. Erol Özbek; Şeyda Öztürk. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Daniil Harms. Rasskazıy i povesti. Yelizaveta Bam. Erişim: 14 Nisan 2018, http://lib.ru/HARMS/harms.txt.
• Gorodetskiy, Sergey. “Nekotorıe Teçeniya V Sovremennoy Russkoy Poezii”, Apollon 1, (1913), 46-50.
• Gumilyov, Nikolay. “Nasledie Simvolizma İ Akmeizm”, Apollon 1 (1913), 42-45.
• Harms, Daniil. “Boje, kakaya ujasnaya jizn i kakoye ujasnoye u menya sostoyaniye”, Novıy Mir 2 (1992), 218.
• Harms, Daniil İvanoviç; Vaginov, Konstantin Konstatinoviç; Zabolotskiy, Nikolay Alekseyeviç; Oleynikov, Nikolay Makaroviç; Vvedenskiy, Aleksandr İvanoviç; Bahterev, İgor Vladimiroviç. Vanna Arhimeda. Der. Anatoliy Anatolyeviç Aleksandrov. Leningrad: Hudojestvennaya Literatura, 1991. Erişim: 5 Mart 2018, https://ruslit.traumlibrary.net/page/sbornik-vanna-arhimeda.html.
• Jdanov, Andrey Aleksandroviç. Edebiyat Müzik ve Felsefe Üzerine, çev. Fatmagül Berktay Baltalı. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1996.
• Kasack, Wolfgang; Leksikon Russkoy Literaturı XX. Veka. Moskva: Rik «Kultura», 1996.
• Lunaçarski, Anatoli. Devrim ve Sanat, çev. Süheyla Kaya, Saliha Nazlı Kaya. İstanbul: İnter Yayınları, 2000.
• Lunaçarski, Anatoli. Sosyalizm ve Edebiyat, çev. Asım Bezirci. İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı, 1998.
• Merejkovskiy, Dmitriy Sergeyeviç. O priçinah upadka i o novıh teçeniyah sovremennoy Russkoy literaturıy. S. Peterburg: B. M. Volfa, 1893.
• Özel, Merve Suna; “Stalin Dönemi Rus Milliyetçiliği ve Politikaları”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4/2, (2014), 103.
• Parer, Mürüvvet Özlem. “Rus Edebiyatında Fütürizm”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 42/1-2, (2002).
• Parer, Mürüvvet Özlem. “Rus Modernleşmesinde Son Avangart Fenomen: Oberiu (Bir Oberiu Günlüğü)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 53/2 (2013). Rozanov, Vasiliy Vasilyeviç. O Pisatelstve İ Pisatelyax. Moskva: İzdatelstvo «Respublika»,1995.