Anti-Narrative Strategies in the Plays of Gertrude Stein

Yıl 2020, Sayı: 30, 71 - 98, 07.07.2020

Melike Saba Akım

https://doi.org/10.26650/jtcd.692767

Öz

When theatre in general is taken into consideration, two pioneers particularly stand out in the Historical Avant-Garde period and they can be seen as intellectual ancestors of the 1970s: Antonin Artaud from Continental Europe who objected to the “rational word” logos and therefore to the text; and Gertrude Stein from the American continent who tried to reject logos which fastened to Western theatre with a tight belt without negating text, while writing her first play What Happened. In experimental theatre attempts of the 1970s, the text was not totally rejected: in the experimental theatre from Robert Wilson to Richard Foreman or in the new-textuality from Sarah Kane to Martin Crimp, the density of the word and writing was altered; thus, a hybridization that exceeded both the theatre and performance classic definitions was revealed. The aim of this article is to exemplify the anti-narrative strategies of Gertrude Stein’s plays, in which she tried to remove the “sequence-of-events” of the absolute condition of the conventional narrative definition instead of negating text. 

Anahtar Kelimeler

Gertrude Stein, anti-narrative, landscape text, dramatic structure, postdramatic

Gertrude Stein Oyunlarında Karşı-Anlatı Stratejileri

Öz

Tiyatro söz konusuysa, 1970’li yılların düşünsel atası Tarihsel Avangard döneme bakınca iki isim özellikle öne çıkar: Kıta Avrupası’nda “akılcı söz” logosa, bu yüzden de metine itiraz eden Antonin Artaud, Amerika kıtasındaysa ilk oyunu What Happened’ı [Ne Oldu] yazarken Batı tiyatrosuna sımsıkı bir kemerle eklemlenmiş logosu, metini dışlamadan reddetmeyi deneyen Gertrude Stein. 1970’li yılların deneysel tiyatro girişimleri, tiyatrodan metini topyekûn dışlamış değildir: Robert Wilson’dan Richard Foreman’a deneysel tiyatro ya da Sarah Kane’den Martin Crimp’e yeni metinsellik, sözün ve yazının özgül ağırlığını başkalaştırmış; böylece hem tiyatro hem de performans klasik tanımlarının dışına taşan bir melezlenme açığa çıkarmıştır. Bu yazıda, metini dışlamak yerine konvansiyonel anlatı tanımının mutlak koşulu “olaylar dizgesi”ni tiyatrodan kaldırmayı deneyen Gertrude Stein oyunlarının karşı-anlatısal stratejilerini örneklemek amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gertrude Stein, karşı-anlatı, peyzaj metin, dramatik yapı, postdramatik

Kaynakça

• Abbot, H. Porter. The Cambridge Introduction to Narrative. New York: Cambridge University Press, 2008.
• Alfandary, Isabelle. “Page-Landscapes in the Theater of Gertrude Stein”, Reflective Landscapes of the Anglophone Countries. Ed. Pascale Guibert. Amsterdam-New York: Rodopi, 2011.
• Aristoteles. Poetika. Çev. İsmail Tunalı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1987.
• Aronson, Arnold. American Avant-Garde Theatre: A History. New York: Routledge, 2007.
• Artaud, Antonin. Tiyatro ve İkizi. Çev. Bahadır Gülmez. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1993.
• Aydoğdu, Hüseyin. “Maurice Merleau-Ponty’nin Fenomenolojik Ontolojisi”. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, 2010.
• Bay-Cheng, Sarah. Mama Dada: Gertrude Stein’s Avant-Garde Theater. New York & London: Taylor & Francis e-Library, 2005.
• Bowers, Jane Palatini. “The Composition That the World Can See: Gertrude Stein’s Theater Landscapes”, Land / Scape / Theater. Ed. Elinor Fuchs & Una Chaudhuri. The United States of America: University of Michigan, 2005, s. 121-144.
• Bowers, Jane Palatini.“They Watch Me as They Watch This”: Gertrude Stein’s Metadrama. The United States of America: University of Pennsylvania Press, 1991.
• Çetin, Ferdi. ““Continuous Present”in Gertrude Stein’s Plays”. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2013.
• Çınar, Cem. “Film Estetiğinde Gerçekçi Sinemanın Fenomenolojisi”. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, 2014.
• Frank, Adam. “Loose Coordinations: Theater and Thinking in Gertrude Stein”, Science in Context 25 (3), (2012), s. 447-467.
• Freytag, Gustav. Freytag’s Technique of Drama: an exposition of dramatic composition and art. Çev. Elias MacEwan. The Internet Archive: 2007, erişim 25 Ocak 2020. https://archive.org/details/ freytagstechniqu00freyuoft/page/n3
• Foucault, Michel. Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi, 2001.
• Leach, Wilford. “Gertrude Stein and Modern Theatre”. Doktora tezi. University of Illinois, 1954.
• Lyotard, Jean-François. Fenomenoloji. Çev. İsmet Birkan. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2007.
• Merleau-Ponty, Maurice. Algının Fenomenolojisi. Çev. E. Sarıkartal & E. Hacımuratoğlu. İstanbul: İthaki Yayınları, 2017.
• Nişanyan, Sevan. “Senkop”, Nişanyan Sözlük: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. 2012-2017, erişim 26 Mart 2018 http://www.nisanyansozluk.com/?k=senkop
• Perloff, Marjorie. “Grammar in Use: Wittgenstein/Gertrude Stein/Marinetti”, South Central Review, 13 - 2/3, (1996), s. 35-62.
• Puchner, Martin. Stage Fright: Modernism, Anti-Theatricality, and Drama. Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press, 2002.
• Scholes, Robert. “Language, Narrative, and Anti-Narrative”, Critical Inquiry, 7, (1980), s.204-212. Stein, Gertrude. Everybody’s Autobiography. New York: Vintage Books, 1973.
• Stein, Gertrude. “Four Saints in Three Acts”, Operas & Plays. New York: Station Hill Press, 1987, s. 11-47.
• Stein, Gertrude. Last Operas and Plays. Ed. Carl Van Vechten. New York: Rinehart, 1949.
• Stein, Gertrude. Ne Oldu. Çev. Ferdi Çetin. Yayınlanmamış çeviri.
• Stein, Gertrude. “Plays”, Look at Me Now and Here I Am: Writings and Lectures 1909-45. London: Penguin Books, 1990, s. 59-83.
• Stein, Gertrude. “Civilization”, Operas & Plays. New York: Station Hill Press, 1987, s. 131-160.
• Watson, Dana Cairns. Gertrude Stein and the Essence of What Happens. United States of America: Vanderbilt University Press, 2005.
• Wittgenstein, Ludwig. Felsefi Soruşturmalar. Çev. Deniz Kanıt. İstanbul: Totem Yayıncılık, 2006.