Oyun Metinlerinde Ritim ve Bir Örnek Olarak Molière’in Cimri’sinin Ritimanalizi

Yıl 2022, Sayı: 35, 59 - 82, 30.12.2022

Oğuz Arıcı

https://doi.org/10.26650/jtcd.1194651

Öz

Hem sanat ve edebiyatın hem de yaşamın en temel kavramlarından biri olmasına rağmen ritmin bütün sanatlar için kabul edilmiş, ortak bir tanımını yapmak zordur. Müzikte notaların, eslerin ve vuruşların oluşturduğu ritim kolayca algılanabilmekte hatta belirli bir notasyonla temsil edilebilmektedir; resimde, heykelde ve mimaride çizgi, renk, hacim, ışık, ton vs. gibi unsurların oluşturduğu örüntülerden söz edilebilmektedir. Aynı şekilde dizelerdeki hecelerin vurguluvurgusuz ya da uzunluk-kısalık niteliğine ya da hece sayısına göre şiirdeki ritmi de kavrayıp ifade edebiliyoruz. Fakat dramatik metinlerdeki ritmin tanımı yapmak ve oyunlarda ritmi var eden unsurları yakalayarak deşifre edebilmek görece daha zorluk barındırıyor. Oyun metinlerinde işleyen belirli bir ritmi algıladığımızı ya da deneyimlediğimizi söylesek de onu kolaylıkla tanımlayamıyor ya da ölçemiyor ve belirli bir notasyonla temsil ederek bir çözümlemenin parçası yapamıyoruz. Bu çalışmada ritim kavramının çeşitli tanımları üzerinden dramada ritim konusuna odaklanacak ve konuyu Molière’in Cimri oyunu üzerinden örnekleyerek açmaya çalışacağım.

Anahtar Kelimeler

Ritim, Komedya, Örüntü, Molière, Cimri, Rhythm, Comedy, Pattern, The Miser

Rhythm in Plays and a Rhythmanalysis of Molière's The Miser as an Example

Öz

Although rhythm is a fundamental concept in art, literature, and life, it is difficult to define rhythm that applies to all arts. In music, rhythm is formed by the notes, caesuras, and beats and can be easily perceived and even represented with specific notation; in painting, sculpture, and architecture, rhythm can be mentioned in terms of the patterns created by elements such as line, color, volume, light, and tone. In the same way, one can comprehend and express the rhythm in a poem according to the number or length of syllables in the lines and their accentuations. However, defining rhythm in terms of dramatic texts and apprehending and deciphering the elements that create the rhythm in the plays are relatively more difficult. Even if one states perceiving or experiencing a certain rhythm to operate in the text of a play, it cannot be easily defined or measured and cannot be included in an analysis through any specific notation of representation. This article will focus on rhythm in drama through its various definitions and try to explain the subject through its exemplification in Molière’s The Miser. Keywords: 

Anahtar Kelimeler

Rhythm, Comedy, Pattern, The Miser

Kaynakça

• Aristoteles. Poetika: Şiir Sanatı Üzerine. Çeviren Ari Çokona, Ömer Aygün. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2016. google scholar
• Aristoteles. Politika. çev. Mete Tuncay. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1975. google scholar
• Aristoteles. Retorik. çev. Ari Çokona. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2019. google scholar
• Arnavon, Jacques. Notes sur l’Interprétation de Molière. Molière, Cimri içinde, Çeviren Yaşar Nabi Nayır, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1945. google scholar
• Barry, Jackson G. DramaticStructure: TheShaping of Experience. Berkeley: University of California Press, 1970. google scholar
• Benveniste, Émile. “The Notion of ‘Rhythm’ in its Linguistic Expression.” Problems in General Linguistics. CoralGablesFla: University of Miami Press, 1971. google scholar
• Boleslavsky, Richard. Aktörlük Sanatı: İlk Altı Ders. Çeviren Suat Taşer. Ankara: Meydan Sahnesi, 1962. google scholar
• Crangle, Sara and Peter Nicholls. On Bathos: Literature, Art, Music. New York: Continuum International Publishing Group, 2010. google scholar
• Dewey, John. Deneyim Olarak Sanat. Çeviren Nur Küçük. İstanbul: Vakıf Bank Kültür Yayınları, 2021 google scholar
• Eckermann, Johann Peter. Yaşamının Son Yıllarında Goethe ile Konuşmalar. Çeviren Mahmure Kahraman. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2007. google scholar
• Fogerty, Elsie. Rhythm. London: George Alien&UnwinLtd, 1936. google scholar
• Herakleitos. Fragmanlar. Çeviren Cengiz Çakmak. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2020. google scholar
• Ksenophon. Sokrates’ten Anılar. Çeviren Candan Şentuna. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1997. google scholar
• Laertios, Diogenes. Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. Çeviren Candan Şentuna. İstanbul: YKY, 2003. google scholar
• Langer, Susanne K. Feelingand Form: a Theory of Art DevelopedfromPhilosophy in a New Key. London: RoutledgeandKegan Paul, 1953. google scholar
• Lefebvre, Henri. Ritimanaliz: Mekân, Zaman ve Gündelik Hayat. Çeviren Ayşe Lucie Batur. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2017. google scholar
• Marzi, Jean-Denis. Molière: Structureand Comic Rhythm. New York: FordhamUniversity, 1982. google scholar
• Platon. Devlet. Çeviren Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2010. google scholar
• Platon. Philebos. Çeviren Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2013. google scholar
• Rousseau, J. J. Politicsand Art: Letterto M. D’Alembert on the Theater. tr. Allan Bloom. Ithaca: Cornell UniversityPress, 1968. google scholar
• Ruckmick, Christian A. “A Bibliography of Rhythm, Third SupplementaryList.” The American Journal of Psychology 35, no. 3 (1924). google scholar
• Stanislavski, Konstantin. An Actor’s Work: A Student’s Diary. Translated by Jean Benedetti. Newyork: Routledge, 2008. google scholar
• Toporkov, Vasili. Stanislavski Provada. Çeviren Cüneyt Yalaz, Duygu Dalyanoğlu, Özgür Eren. İstanbul: BGST Yayınları, 2017. google scholar
• Vega, Lope de. “Oyun Yazmanın Yeni Sanatı”, Sahne Dergisi, no.14 (Mayıs-Haziran 2006). google scholar