ORTADOĞU’NUN JEO-EKONOMİK ÖNEMİ VE ABD’NİN ORTADOĞU POLİTİKASININ EKONOMİK NEDENLERİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 0 - , 27.02.2016

HALİL Yılmaz

Öz

Ortadoğu çok eski çağlardan itibaren insanlık için önemli ekonomik ve politik merkezlerin başında gelmiştir. Birçok medeniyetin doğuşuna ve gelişmesine ev sahipliği yapan Ortadoğu, Doğu ile Batıyı birbirine bağlayan ticaret yolları üzerinde bulunması; önemli suyollarını ve kanalları barındırması sebebiyle tarihi süreç içerisinde önemini asla yitirmemiştir.

Bugün için Ortadoğu’yu asıl önemli kılan ise 1800’lerin sonlarına doğru keşfedilen petrol olmuştur. Ortadoğu hem petrol hem de gaz rezervi konusunda dünyanın en zengin bölgesi konumundadır. Zaten bu durum tek başına Ortadoğu’yu önemli kılmaktadır.

Petrol dünyanın en kıymetli ve rakipsiz hammaddesi haline geldikten sonra, petrolün çıktığı her yerde ihtilaller, savaşlar, hükümet darbeleri birbirini kovalamış ve petrole sahip memleketlerin halkları hiçbir zaman rahat nefes alamamıştır. Bu durumdan Ortadoğu da fazlasıyla nasibini almış, Ortadoğu’da petrol, kan ve politika birbirine karışmıştır.

Günümüzde medeniyetin gelişmesinde hala en mühim hareket ve enerji kaynağını teşkil eden petrol aynı zamanda siyasal ve ekonomik çatışmaların ana sebebidir. Bu mücadelenin başrol oyuncusu, petrole ilişkin politikaların belirleyicisi ise ABD’dir.

Bu çalışma; ABD’nin süper güç konumunun devamı için Ortadoğu’nun önemini ve petrol politikasının gerçek nedenleri ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Altay, H. ve Nugay, U. (2013). Ortadoğu Bölgesi Enerji Kaynaklarının 21. Yüzyıl Dünya Ekonomisi İçin Stratejik Önemi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15, Uşak
• Arslan, F. (2006). Orta Doğu’dan Kafkasya’ya Türkistan’a Petrol Satrancı. http://www.farukarslan.com/wp-content/uploads/2011/10/ petrolsatranc%23U0131.pdf Erişim tarihi: 10.11.2015
• Atiker, M. (t.y.). Orta Dogu, Petrol ve ABD. http://www.kto.org.tr/dosya/ rapor/ortadogu.pdf Erişim tarihi:19.10.2015.
• Avcı, E. (2014). Türkiye ve Irak İçin Petrol ile Doğalgazın Anlamı ve Bu İki Devletin Fosil Yakıt Politikaları. http://www.usbed.org/ortadogu/news-turkiye-ve-irak-icin-petrol-ile-dogalgazin-anlami-ve-bu-iki-devletin-fosil-yakit-politikalari.html, Erişim tarihi:19.10.2015.
• Berreby, J. J., (1959). Le Golfe Persique. Paris: Payot.
• BP. (2015). Statistical Review of World Energy. http://www.bp.com/ en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html, Erişim tarihi:15.11.2015.
• https://www.ekodialog.com/Konular/abd-petrol-uretimi-tuketimi-amerika-petrol-politikalari.html Erişim tarihi: 15.11.2015.
• http://www.turkishnews.com/tr/content/2011/07/24/45235 Erişim tarihi: 10.11.2015.
• http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/UBAK/tr/Ana_Plan_Stratejisi/3Rapor/20100518 _171220_204_1_64.pdf Erişim tarihi: 11.11.2015.
• IEA. (2014). World Energy Outlook 2014. http://www.worldenergyoutlook.org/weo 2014 Erişim tarihi: 23.10.2015.
• Karadağ, R. (1988). Petrol Fırtınası. İstanbul:Divan.
• Kardaş, İ. (2012). İran Raporu. 13.01.2012, Küresel Sorunlar Platformu, İstanbul. http://www.pgchallenges.org/haberler/orta-dogu/nukleer-krizler-ulkesi-iran/ Erişim tarihi: 21.10.2015.
• Karahan, H. (2015). Arap Yarımadası’nın “Boğaz” derdi: Yemen. Yeni Şafak, 31 Mart 2015.
• Selvi, A. (2009). Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Orta Asya ve Ortadoğu Petrollerinin Uluslararası Politikadaki Yeri ve Önemi. TC Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Sevim, C. (2012). Küresel Enerji Politiği ve Enerji Güvenliği. Journal Of Yaşar University, 7(26), İzmir, ss. 4378-4391
• SIPRI. (2015). Yearbook. http://www.sipri.org/yearbook/2015/ downloadable-files/sipri-yearbook-2015-summary-pdf, Erişim tarihi: 20.10.2015.
• T.C Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı. (2006). Stratejik Araştırmalar Müdürlüğü, ABD’nin Irak’tan Çıkış Senaryoları Bölgeye Olası Etkileri ve Türkiye’nin Alması Gereken Tedbirler Sempozyumu. 2006, İstanbul: Harp Akademileri.
• Türkiye Petrolleri. (2015). Ham Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu. http://www.enerji. gov.tr/File/?path=ROOT%2F1%2FDocuments %2FSekt%C3%B6r+Raporu%2FHP_DG_SEKTOR_RPR.pdf Erişim tarihi: 23.10.2015.
• Üşümezsoy, Ş. (2006). Petrol Şoku ve Yeni Ortadoğu Haritası. İstanbul:İleri.
• Yiğit, A. (2013). Ortadoğu Enerji ve Savaş. TMMOB EMO Ankara Şubesi Haber Bülteni 2013(2).