TEBLİĞ CEMAATİ VE KIRGIZİSTAN’DAKİ FAALİYETLERİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 249 - 281, 31.01.2019

Mehmet Çelenk Ulukbek Kalandarov

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.529021

Cited By: 1

Öz

Yirminci yüzyılın ikinci çeyreğinde Pakistan’da ortaya çıkan Tebliğ cemaati, dünyanın en büyük ve yaygın dini/kültürel hareketlerinden birisidir. Temel felsefesi iman tazelemek, tebliğ ruhu aşılamak, İslami bilgiyi elde etmek, yaymak, iyiliği emredip kötülükten sakındırmak olan cemaat, dünyada 70-80 milyon aktif temsilciye sahiptir. Aktif siyasete mesafeli olup dünyanın birçok yerinde faaliyet gösteren bu cemaat, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Orta Asya’da da yaygın bir faaliyet alanı bulmuştur. Tebliğ cemaatinin Kırgızistan’a gelişi ve yayılması oldukça hızlı olmuştur. Kırgızistan diyaneti bünyesinde resmi bir temsil imkânı bulan hareket günümüzde Kırgızistan’ın en aktif cemaati durumundadır.

Anahtar Kelimeler

Tebliğ Cemaati, Pakistan, İman, Orta Asya, Kırgızistan

Tablighi Jamaat and Activities in Kyrgyzstan

Öz

Tablihghi Jamaat which occured in the second quarter of 20th century in Pakistan is one of the biggest and wide spread religious-cultural phenomenon in the World. Basic aims of Tablighi Jamaat are reviving the faith, inspiring tabligh, getting Islamic knowledge and  enjoining good-forbidden evil. Their number ranges between 70 to 80, spread across more than 150 countries. Tablihgi Jamaat which claims to be totally apolitical arrived to central Asia after fall of Soviet Union. Its arrival and spread in Kyrgyztan was very fast. After getting official recognition by Kyrgyzstan  Presidency of  Religious Affairs Tablighi Jamaat has  became most active and influential group in whole country.

Anahtar Kelimeler

Tablighi Jamaat, Pakistan, Faith, Central Asia, Kyrgyzstan

Kaynakça

• Abdildaev, K. (2017). Tebliğ Cemaatinin Kırgızistan’daki faaliyetleri - III. Uluslararası Öğrenci Sempozyumu’nda Sunulan Bildiri, İstanbul.
• Ahsan, M. (1993). Cemâat-i Teblîğ. DİA, 7, 293-294.
• Alimova, K. T. (2016). Kırgız respublikasının mamlakettik din sayasatı, Vestnik KNU, 3(87), 131-145.
• Bapaeva, J. M. (2013). Kırgızistan’da Daavatçılar (Tebliğ Cemaati Mensupları) Hareketi, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Erişim Tarihi: 10.09.2018, www.21yyte.org/uzmanlar/janyl-myrza-bapaeva
• Azattyk, Ünalgısı. (2012) Çubak ajı Jalilov: Diniy Jiktelüü Korkunuçtuu. Erişim tarihi 15.10.2018, http://www.azattyk.org/content/kyrgyzstan_religion_islam/24505273.html
• Barbara, M. D. (2002). Traditionalist” Islamic activism: deoband, tablighis and Talibs, Leiden ISIM, 1-24.
• Bayram, A. (2015). Büyük Britanya’daki İslami akımlar. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(3), 390-415.
• Bennigsen, A. ve Lemercier-Quelquejay, Ch. (1988). Sufi ve Komiser Rusya’da İslam Tarikatları (O. Türer çev.), Ankara.
• Bozbey, İ. A. (2011). Quo vadis Kırgızistan?: Sovyet sonrası Kırgızistan’da İslami hareketler, OAKA, 6(11) ,18-50.
• Bugubaev, K. (2013). İslam’ın Orta Asya ve Kırgızistan’daki Dinamikleri, Uluslar Arası Stratejik Bakış Enstitüsü Dergisi, 1-15.
• Cebeci, S. (2016). Kırgızistan’da Dini Durum ve Sovyet Sonrası Dini Gelişmeyi Besleyen Etkenler, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 103-117.
• Cusubaliyev, Ali. (2016). Kırgızdardın Musulmandaşuu Tarıhı, Türkiya Diyanet Fondunun jana Oşmunun Teologiya Fakultetinin Basılmaları-14, Bişkek.
• Dooronbekov, R. (2009). Kırgızstanda İslam Dinin Cayıltuu Metoddoru (Oş Devlet Üniversitesi Araşan Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlahiyat Fakültesi, Mezuniyet tezi) Bişkek.
• Efe, F. (2002). Cemaat-i Tebliğ, doğuşu ve kendisine yöneltilen eleştiriler. İslam Araştırmaları Dergisi, 8, 110-118. Esenalieva, Klara. “İnkarcılar”-Koomgo Korkunuç Jaratkandarbı? Je “Közü Tostok bakabı”, Kırgız Respublikasının Madaniyat, Maalımat jana Turizm Ministirliginin Aldındagı Maalımat jana Massalık Komunikassiyalar Departmenti, 23 Haziran 2016, http://aimakpress.kg/%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%87%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%80-%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D0%BC%D0%B3%D0%BE-%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BA%D1%83%D0%BD%D1%83%D1%87-%D0%B6%D0%B0%D1%80%D0%B0/
• Heyat, F. (2004). Re-islamization in Kyrgyzstan: Gender, New Poverty and the Moral Dimension, Central Asian Survey, 23(3-4).
• Hidayet, A. (2014). “Kırgızistan’da dindarlaşma tirendi; problemler, öneriler”, Türk Dünyası bilgeler zirvesi: gönül sultanları buluşması, 26-28 Mayıs 2014, Eskişehir, ss. 497-536.
• Kalberdiev, A. (2010) Kırgızların Allah anlayışı (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara).
• Kılavuz, Akif, Barlas, F. Betül, (2010). “Dünden Bugüne Kırgızistan”, Avrupa Diyanet Aylık Dergisi, S. 136, ss. 10-12.
• Kozukulov, T. (2015). “Kırgızistan’da Dini Kurumsallaşma ve Toplum”, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 177-209.
• Mambetaliev, S. (1972). Sufizm jana Anın Kırgızstandagı Agımdarı, Frunze.
• Monteil, V. (1992). Sovyet Müslümanları (M. Çamdereli çev.) İstanbul.
• Murzahalilov, K. ve Arunov, M. (2010). “Dvijeniya «Tabligi Camaat» v Kırgızstane: Osobennosti Deyatelnosti i Vozmojnosti Posledstiya dlya Razvitiya Religioznoy Situatsii v Respublike.”, Tsentralnaya Aziya i Kavkaz, 13(3), 185-192.
• Orozobekova, Ç. (2017). Kırgızstandagy Diniy Bilim Berüü: Medreseler Çukul Reformaga Muktac, Bulan İnstitute for Peace İnnovations. Erişim Tarihi: 15. 03. 2018, http://bulaninstitute.org/wp-content/uploads/2017/04/Report-in-Kyrgyz-final-1.pdf.
• Pay, S. ve Kılavuz, A. (2009). Kırgızistan’da Bir Din Eğitimi Kurumu: Medreseler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(1), 247-278.
• Rotar İ. (2008). “Pakistanskiy islam v Tsentralnoy Azii: missionerstvo ili podrıvnaya deyatelnost?”, Nezavisimaya gazeta « Religiya»
• Sağlık, F. (2010). “Kırgızistan’da Dini Hayat”, Avrupa Diyanet Aylık Dergisi, S. 136, ss. 13-16.
• Ergeşov, Z. (2018). Diniy Bilim Berüünü İretke Keltirebiz. Bulan İnstitute for Peace İnnovation. Erişim Tarihi: 15. 11. 2018, http://bulaninstitute.org/interview-with-ergeshov/
• Press KG. (2009). Dinî Maek: Daavatçılardı Ekstremistik Top Dep Eseptöö Tuura Emes. Erişim tarihi 20.12.2018, ( http://www.presskg.com/nazar/09/1002_5.html)
• Soltonoev, B. (1993). Kızıl Kırgız Tarıhı. Mamlekettik “Uçkun” Konserni.
• Uyanık, M. (2007). “Kırgızistan’da Dini Hayat ve İlahiyat Öğrenimin İşleri”, Uluslar arası Globalleşme Sürecinde Kırgızistan’da Din Bilimleri ve Ahlak Bilgisi Öğretiminin Meseleleri Sempozyumu 21-22 Mayıs Bişkek, 193-204.
• Ünal, M. (2010). Şemsettin, “Kırgızistan Tarihi”, Avrupa Diyanet Aylık Dergisi, 136, 5-9.
• Yegorov, Yevgeniy Nailoviç, (2016). “Dvijeniye “Tabligi Camaat”: İdeologiya i Spetsifika Deyatel’nosti”, Dagestanskiy Gosudarstvennıy Universitet, İslamovedeniye, 7(3), 5-16.