TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN İKİZ AÇIKLAR HİPOTEZİNİN KANTİTATİF GENİŞLEME DÖNEMLERİ ÇERÇEVESİNDE TEST EDİLMESİ

Yıl 2019, TÜRKİYE EKONOMİSİ ÖZEL SAYISI, 267 - 297, 30.06.2019

Ömer Tuğsal Doruk

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.584308

Öz

İkiz açıklar hipotezi, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde oldukça önemli bir konu olma özelliğindedir. Bütçe açıklarının cari açık ile birlikte hareket etmesi olarak tanımlanan ikiz açıklar hipotezi bu çalışmada Türkiye ekonomisi odaklı literatürden farklı olarak ABD merkez bankası (FED)’nın geleneksel olmayan para politikası ile etkileşim içerisinde araştırılmaktadır.  Çalışmada iki aşamalı özgün bir yöntem kullanılarak, Türkiye ekonomisi için 2002Q1 ile 2018Q3 dönemleri arasında FED’in para politikası kararlarının özellikle kantitatif genişleme dönemlerinde ikiz açıkların uzun vadeli dengesinden kısa vadede sapmalara olan etkisini araştırmaktadır.   Çalışmanın ilk aşamasında eş bütünleşme analizi yapılarak değişkenler arasındaki uzun vadeli ilişkiye ait tahmin yapılmaktadır. İkinci aşamada ise bu uzun vadeli ilişkiye kısa vadeli olarak kantitatif genişleme dönemlerinin etkisi analiz edilmektedir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular, Türkiye ekonomisi için cari açıklar ve bütçe açığı ilişkisi için küresel şokların etkisinin önemli düzeyde olduğunu göstermektedir.   Çalışmada FED’in para politikasının ikiz açıklar hipotezinin uzun vadeli dengesinden sapması açısından oldukça önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İkiz Açıklar Hipotezi, FED Para Politikası, Türkiye Ekonomisi, Kantitatif Genişleme Dönemleri, Küresel Şoklar

Examining the Twin Deficits Hypothesis for the Turkish Economy with a Special Emphasis on the Quantitative Easing Periods

Öz

The twin deficits hypothesis is an important topic for developing countries, like Turkey. The twin deficits hypothesis, which is defined as a co-movement of budget deficits and current account deficits, is examined for the Turkish economy, unlike the previous studies, with a special emphasis on an interaction of the twin deficits with the monetary policy effect of the FED. In this article, a two-step novel method is used for examining the effect of monetary policy decisions of the FED on short term deviations from long term equilibrium of the twin deficits, especially of the quantitative easing periods of the FED for the Turkish economy between 2002Q1-2018Q3.  In the first step of the analysis, co-integration test is conducted for estimating the long term relationship between the variables. In the second step of the analysis, the effect of the quantitative easing periods on such long term relationship is examined.  The obtained findings show that the global shocks have an important effect on the relationship between current account and budget deficit.  The obtained findings show that the impact of the FED’s monetary policy is an important factor for the short-term deviations of the long term equilibrium of twin deficits.

Anahtar Kelimeler

Twin deficits, FED’s monetary policy, the Turkish economy, Quantitative Easing periods, Global Shocks

Kaynakça

• Ay, A.,Karaçor, Z.,Mucuk, M.,ve Erdoğan, S. (2004). Bütçe açığı-cari işlemler açığı arasındaki ilişki: Türkiye örneği(1992-2003). Selcuk Üniversitesi SBE Dergisi, 12, 75-82.
• Bakkalcı, A. C. ve Argın, N. (2013). Türk dış ticareti ve ekonomi politikaları arasındaki nedensellik ilişkileri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 49-73.
• Barro, R.J. (1974). Are government bonds net wealth. The Journal of Political Economy, 82(6), 1095-1117.
• Barroso, J.B.R., da Silva, L.A.P. ve Sales, A.S. (2016). Quantitative easing and related capital flows into Brazil: Measuring its effects and transmission channels through a rigorous counterfactual evaluation. Journal of International Money and Finance, 67, 102-122.
• Bauer, M. D. ve Rudebusch, G.D. (2013). The signaling channel for Federal Reserve bond purchases. International Journal of Central Banking, 10(3),233-289.
• Bhattarai, S., Chatterjee, A., Park, W.Y. (2015). Effects of US quantitative easing on emerging market economies. Centre for Applied Macroeconomic Analysis Working Paper no.2015-47., Crawford School of Public Policy, The Australian National University.
• Bilgili,F ve Bilgili,E.(1998). Bütçe açığının cari işlemler üzerindeki etkileri: Teori ve uygulama. İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 13(146), 4-16.
• Blecker, Robert A. 1992. Beyond the twin deficits: A trade strategy for the 1990s. Armonk, New York: M. E. Sharpe.
• Bowman, D., Londono, J.M. ve Sapriza, H. (2015). US unconventional monetary policy and transmission to emerging market economies. Journal of International Money and Finance, 55, 27-59.
• Chua, W.S., Endut, N., Khadri, N. ve W.H, Sim. (2013). global monetary easing: spillovers and lines of defence. Bank Negara Malaysia Working Paper Series, No. WP3.
• Clemente, J., Montanes, A. ve Reyes, M. (1998). Testing for a unit root in variables with a double change in the mean. Economics Letters, 59(2), 175-182.
• Durgun Kaygısız, A, D., Göze Kaya, D. ve Kösekahyaoğlu, L. (2016). Test of ‘Twin deficit hypothesis’ for Turkey: An analysis for 2001-2014 period. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 211 – 228.
• Erdinç, Z. (2008). İkiz açıklar hipotezinin Türkiye’de 1950-2005 yıllari arasında eşbütünleşme analizi ve Granger nedensellik testi İle İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 209-222.
• Feldstein, M. (1992). The budget deficit and trade deficit aren’t really twins. NBER working paper, No:3966.
• Forbes. (2015). Quantitative easing in focus: The U.S. experience. Erişim Tarihi: 25.02.2019, https://www.forbes.com/sites/greatspeculations/2015/11/16/quantitative-easing-in-focus-the-u-s-experience/#181ada09528d
• Fratzscher, M., Lo Duca, M. ve Straub, R. (2018). On the international spillovers of US quantitative easing. The Economic Journal, 128(608), 330-377.
• FRED 2, St. Louis (2019). FED Efficient Funds Rate Statistics, Erişim Tarihi: 25.02.2019
• Gagnon, J. E., Raskin, M.D., ve Remache, J.A ve Sack, B.P (2011). The financial market effects of the Federal Reserve’s large-scale asset purchases. International Journal of Central Banking 7(1), 3-44.
• Günaydın, İ. (2004). Bütçe ve ticaret açıkları arasındaki ilişki: Türkiye uygulaması. Ekonomik Yaklaşım, 15(52-53), 143-159.
• Hancock, D. ve Passmore, W. (2011). Did the Federal Reserve’s MBS purchases program lower mortgage rates?. Journal of Monetary Economics, 58, 498-514.
• IMF. (2019). IFS Statistics, Erişim Tarihi: 25.02.2019
• İyidoğan, V. P. (2013). The twin deficits phenomenon in Turkey: An empirical investigation. Journal of Business, Economics & Finance, 2(3), 36-42.
• İyidoğan, V. P. ve Erkam, S. (2013). İkiz açıklar hipotezi: Türkiye için ampirik bir inceleme (1987-2005). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 39-48.
• Johansen, S. ve Juselıus, K.(1990). Maximum likelihood estimation and ınterference on cointegration-with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2),169-210.
• Kapetanios, G., Mumtaz, H.; Stevens, İ. ve Theodoridis, K. (2012). Assessing the economywide effects of quantitative easing. Economic Journal, 122(564), F316-F347.
• Krishnamurthy, A. ve Vissing-Jorgensen, A. (2011). The effects of quantitative easing on interest rates: Channels and implications for policy. Brookings Papers on Economic Activity 43(2), 215-265.
• Kuştepeli, Y.R. (2001). An empirical investigation of the Feldstein chain for Turkey. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1).
• Kutlar, A. ve Şimşek, M. (2001). Türkiye’de bütçe açıklarının dış ticaret açıklarına etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1).
• Lim, J.J., Mohapatra, S. ve Stocker, M. (2014). Tinker, Taper, QE, Bye? The effect of quantitative easing on financial flows to developing countries. World Bank Policy Research Working Paper no. 6820.
• Mankiw, G. (2004). Macroeconomics. New York: Worth Publishers.
• Neely, C.J. (2011). The large-scale asset purchases had large ınternational effects. Federal Reserve Bank of St. Louis Working Paper 2010-018C.
• Öruç, E. (2017). İkiz açık hipotezinin Türkiye için testi: Stock-Watson yöntemi ile uzun dönemli analiz (1950-2015). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 260-281.
• Pesaran, M. H. ve Smith, R.P. (2012). Counterfactual analysis in macroeconometrics: an empirical investigation into the effects of quantitative easing. CESifo Working Paper Series no. 3879.
• Rose, A.K. ve Wieladek, T. (2011). Financial protectionism: the first tests. NBER Working Paper No. 17073.
• Sevinç, E. (2016). Türkiye’de cari açık ve bütçe açığı arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. Bankacılar Dergisi, 96, 79-101.
• TCMB (2019). EVDS İstatistikleri, Erişim Tarihi: 25.02.2019
• Turan, T. ve Karakaş, M. (2018). İkiz açıklar hipotezine doğrusal olmayan sınır testi yaklaşımı. Maliye Dergisi, 173, 211-227.
• Tunçsiper, B. ve Sürekçi, D. (2011). Türkiye’de ikiz açıklar hipotezinin geçerliliğinin zaman serisi analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 103-120.
• Utkulu, U. (2003). Türkiye’de bütçe açıkları ve dış ticaret açıkları gerçekten ikiz mi koentegrasyon ve nedensellik bulguları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 45-61.
• Üzümcü, A. ve Kanca, O.C. (2012). İkiz açık hipotezi: Türkiye üzerine bir uygulama (1980-2012). İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 17-42.
• Yaşar, S. ve Erdoğan, S. (2015). Güçlü ekonomiye geçiş programı sonrası Türkiye’de ikiz açıklar hipotezi ampirik bir uygulama. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 30, 121 – 137.
• Zengin,A. (2000).İkiz açıklar hipotezi (Türkiye uygulaması). Ekonomik Yaklaşım, 11(39), 37-67. doi: 10.5455/ey.10335