Din ve Modern Kamusal Alan Anlayışının Parametreleri: İstenmeyen Birliktelik

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 20, 09.02.2022

Mutlu Sesli Ahmet Özkiraz

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.1028151

Öz

Kamusal alan kavramı, çeşitli disiplinlerde oldukça tartışmalı bir terimdir. Geçmişi Antik Yunanistan'a dayanan bu kavram, modern tanımını 18. yüzyılın başlarında kazanmıştır. Toplumsal cinsiyet ve mülkiyet temelli olan kamusal alan anlayışı daha sonra modernite ile tamamen değişmiştir. Kavram, din ve geleneksel inanç ve değerlerin özel alanda bırakıldığı herhangi bir konunun tartışılabilir olduğu dinsizleştirilmiş bir alanda ortaya çıkmıştır.
Sanayi Devrimi'nin ardından yaşamı ve dünyayı anlama çabaları bireycilik, akılcılık, laiklik, ulus-devlet ve yurttaşlık gibi yeni görüşlerin doğmasına yol açmıştır. Bu kavramların kabül ettiği ortak husus dinleri reddetmeleriyle tanımlanabilir. Bu çalışma, dinin kendisini bu değişimlere yönlendirmeyi ve günümüzde her zamankinden daha belirgin olan kamusal bir nitelik kazanmayı amaçladığı için, kendi inançlarını oluşturmayı amaçlayan modern kamusal alan için dinin istenmeyen bazı parametrelerle ilişkilendirilmesini incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Kamusal Alan, Özel Alan, Vatandaşlık, Din

Destekleyen Kurum

Yok

Religion and the Parameters for the Modern Understanding of Public Sphere: An Unwanted Association

Öz

The concept of public sphere is a highly controversial term in several disciplines. Dating from ancient Greece, the concept gained its modern definition in the early 18th century. The sense of public sphere was gender and property based and later changed completely through modernity. The concept emerged in a dereligionized area where any topics were discussable after religious and traditional beliefs and values were left in the private sphere.
Following the Industrial Revolution, the efforts to understand life and world led to new opinions, including individualism, rationalism, secularism, nation-state and citizenship. The common acceptance of these notions is definable by their rejection of religions. This study examines the unwanted association of religion with some parameters for the modern public sphere that intends to constitute its own beliefs since religion has aimed to orient itself to such changes and obtain a public characteristic, which is today more apparent than ever before. 

Anahtar Kelimeler

Modernity, Public Sphere, Private Sphere, Citizenship, Religion

Kaynakça

• Akıncı, A. (2012). Modern ulus devletlerin doğusu. Dumlupınar University Journal of Social Sciences, 34, 61-70.
• Akkır, R. (2018). Modern zamanlarda ulus-devlet ve din-devlet ilişkilerinin batı dünyası çerçevesinde değerlendirilmesi. Siirt University Journal of Faculty of Divinity, 5(1), 97-121.
• Altıntaş, R. (2005). Din ve sekülerleşme. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu (B. S. Sener, Çev.). 1, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Aristotle, (1975). Politika (M. Tuncay, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Armstong, K. (1998). Tanrı’nın tarihi, (O. Özel, H. Koyukan ve K. Emiroglu, Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Aslan, C. (2004). Birey-toplum-devlet (etnisite). Adana: Karahan Yayınları.
• Aslan, S. ve Yılmaz, A. (2001). Modernizme bir baskaldırı projesi olarak postmodernizm. Cumhuriyet University Journal of Faculty of Economic and Administrative Sciences, 2(2), 93-108.
• Beris, H. E. (2006). Moderniteden postmoderniteye. M. Türköne (Ed.)., Siyaset içinde. Ankara: Lotus Yayınları.
• Cambridge Dictionary. Retrieved 21.07.2021, 2021 from https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/public.
• Celik, N. (2018). Değişen devlet algısı: Toplumsallıktan bireyselliğe. Istanbul Gelisim University Journal of Social Sciences, 5(1), 60-78.
• Cetin, H. (2003, November). Gelenek ve değişim arasında kriz: Türk modernleşmesi. Doğu-Batı Dergisi, 25, 11-40.
• Cigdem, A. (1997). Bir imkan olarak modernite Weber ve Habermas. İstanbul: İletisim Yayıncılık.
• Cigdem, A. (2004). Kamusal alan, kamusal din ve kamusal akıl. M. Özbek (Ed.), kamusal Alan içinde (501-513). İstanbul: Hil Yayınları.
• Dacheux, E. (2012). Kamusal alan: Demokrasinin anahtar bir kavramı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dagtas, E. (1999). Onsekizinci ve ondokuzuncu yüzyıllarda kamusal alan-özel alan ikilemi ve basının tarihsel gelişimi. Kurgu Dergisi, 16, 157-173.
• Demir, S., (2005). Yurttaşlık kavramı ve Türkiye için bir model önerisi: Anayasal yurttaşlık. (Gaziosmanpaşa University, Institute of Social Science, unpublished MA thesis, Tokat).
• Dogan, V., (2015). Türk vatandaşlık hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Erdogan, M. (2000). Demokrasi laiklik resmi ideoloji. Ankara: Liberte.
• Erincik, S. (2008). John rawls’un siyasal liberalizminde din-toplum ilişkisi. (Ankara University, Institute of Social Sciences, Department of Philosophy and Science of Religion, unpublished PhD thesis, Ankara).
• Erkış, İ. U. (2013). Ulus-devletin tarihsel gelişimi üzerine. Selçuk University, Faculty of Economics and Administrative Sciences journal of Economis Researches, 13(26), 54-76.
• Giddens, A. (1991). Modernite ve bireysel-kimlik, geç modern çağda benlik ve toplum. İstanbul: Say Yayınları.
• Giddens, A. (1998). Modernliğin sonuçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goode. L. (2005). Jürgen Habermas: Democracy and the public sphere, (Modern European Thinkers). London: Pluto Press.
• Habermas, J. (2004). Kamusal alan, M. Özbek (Ed.), Kamusal Alan içinde. İstanbul: Hil Yayınları.
• Habermas, J. (1994). Modernlik tamamlanmamış bir proje. İstanbul: Kıyı Yayınları.
• Habermas, J. (2021). Religion in the public sphere. Retrieved August 23, 2021 from https://www.sandiego.edu/pdf/pdf_library/habermaslecture031105_c939cceb2ab087bdfc6df291ec0fc3fa.pdf.
• Hobsbawn, E. (2013). Sanayi ve imparatorluk. Ankara: Dost Kitabevi.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği. İstanbul: Kabalca Yayıncılık.
• Karisman, S. (2010). Erzurumlu İbrahim Hakkı ve Adam Smith: Marifet ile zenginlik arasında iki düşünce iki dünya. İstanbul: Ötüken Nesriyat.
• Köroglu, C. Z. (2014). Kamusal alan ve din ilişkilerinde yeni dönem. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1487-1505.
• Köroglu, C., Z. (2013). Modern kamusal alana eleştirel yaklaşımlar: Genel bir değerlendirme (postmodernizm, feminizm ve din). Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 431-457.
• Lukes, S. (1995). Bireycilik. Ankara: Arık Yayınevi.
• Mert, N. (1994). Laiklik tartışması ve siyasal islam. Cogito, 89-103.
• Nebati, N. (2020). Siyasi tartışmalar bağlamında Türkiye'de kamusal alanın evrimi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 828-852.
• Odabas, U. K. (2018). Tarihsel süreçte kamusal alanın yapısal dönüşümü ve Habermas. Atatürk University Journal of Institute of Social Sciences Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 2051-2066.
• Olgun, H. B. (2017). Jürgen Habermas, Hannah Arendt ve Richard Sennett’in kamusal alan yaklaşımları. Sosyolojik Düşün, 2(1), 45-54.
• Özbek, M. (2004). Kamusal alanın sınırları. M. Özbek (Ed.), Kamusal Alan içinde (19-91). Istanbul: Hil Yayınları.
• Özkiraz, A. (2007). Modernleşme teorileri ve postmodern durum. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Perşembe, E. (2003). Modernlik ve postmodernlikte din problemi. Retrieved 19.08.2021 from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/188599, 159-181.
• Pierson, C. (2000). Modern devlet. İstanbul: Çiviyazıları Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (1996). Siyasal sosyoloji. Bursa: Uludağ University.
• Sennett, R. (2013). Kamusal insanın çöküşü: 168 ağır kitaplar dizisi. İstanbul: Ayrıntı.
• Sit, B. (2008). Modern vatandaşlık kavramına bir bakış. TBB Dergisi, 76, 64-82.
• Tas, K. ve Berköz, H. (2015). Modernizmin kamusal alan parametreleri ve din. Süleyman Demirel University Journal of Institue of Social Sciences, 2(22).
• Touraine, A. (2002). Modernliğin eleştirisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Touraine, A. (2004). Modernliğin eleştirisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tutar, H. (2012). Modernite ve gelenek ikileminde kimlik tasavvurları. Sakarya İktisat Dergisi, 1(1), 56-69.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Retrieved 15.08.2021 from https://sozluk.gov.tr/.
• Uluocak, N., (1988). Türk vatandaşlık hukuku. İstanbul.
• Ünal, M. S. (2010). Dinsel bireycilik: Tehdit mi, fırsat mı? Dini araştırmalar Temmuz-Aralık, 13(37), 5-18.
• Wach, J. (1995). Din sosyolojisi. İstanbul: Marmara University Faculty of Divinity Publishing.
• Wagner, P. (2003). Modernliğin sosyolojisi. Ankara: Doruk Yayınları.
• Yilmaz, Z. (2007). Hannah Arendt’te özel alan-kamusal alan ayrımı ve modern çağda toplumsal alan (Atatürk University, Institute of Social Sciences, Department of Philosophy, unpublished PhD thesis).
• Yükselbaba Ü. (2008). Habermas’ta kamusal alan/özel alan ayrımı (İstanbul University Institute of Social Sciences unpublished PhD thesis).
• Zaret, D. (20009). Origins of democratic culture: Printing, petitions, and the public sphere in early modern England. Princeton University Press.