Türkiye’de Subayların Emeklilik Sonrası Sivil Hayata Uyumu1

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 263 - 287, 09.02.2022

Ömer Yıldız , Adem Başpınar

https://doi.org/10.30626/tesamakademi.1065508

Öz

Bu makalede; Türkiye’de subayların emekli olduktan sonra sivil hayata uyum durumları, mesleki yaşam koşullarını belirleyen olgular üzerinden ele alınmıştır. Çalışma Bourdieu’nun habitus kavramsallaştırmasına dayalı olarak oluşturulan askerî alan, askerî kültür ve askerî habitus üzerine inşa edilmiştir. Araştırmanın verileri Türkçeye uyarlanan “Zenginleştirilmiş Yaşam Ölçeği” ile elde edilmiştir. 39 madde ve beş boyuttan oluşan Ölçek, emekli 277 subaya uygulanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha katsayısı 0,97 olarak bulunmuştur. Zenginleştirilmiş Yaşam Ölçeği puanlarının emekli subayların muvazzaf sınıfına göre (p > 0,05), mensubu oldukları kuvvet komutanlığına göre (p > 0,05) ve emeklilikteki rütbelerine göre anlamlı farklılık göstermediği (p > 0,05); amaç duygusu (X2(2) = 8,03, p < 0,05), katılımlı vatandaşlık (X2(2) = 8,46, p < 0,05) alt boyut puanları ve Zenginleştirilmiş Yaşam Ölçeği puanlarının (X2(2) = 6,45, p < 0,05) öğrenim/mezuniyet devresine göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda çalışma bulguları alanyazında emekli subaylara yönelik diğer çalışma sonuçları ile uyumlu çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Askerî habitus, Zenginleştirilmiş Yaşam Ölçeği, Sivil hayata uyum, Emekli subay

Retirement Adjustment of Turkish Military Personnel

Öz

This thesis addresses military officers’ adjustment to civilian life post-retirement and attempts to reveal how officers adapt through the events that defined the conditions of their professional life. The starting point for these events is accepted as the provisions in the legal regulations that have been prepared with respect to the will of the state’s constituency. The effects from the military habitus that has formed within the legally determined military sphere regarding military officers’ adjustment to civilian life post-retirement forms the topic of this study. The traces of military identity and character formed under the umbrella of the military mentality and of the mutual ties with the military arena, culture, and habitus are observed in this context. The study’s data have been obtained using the Enriched Life Scale, whose Turkish adaptation study is also being performed. The scale is a 5-point Likert-type scale consisting of 39 items and five dimensions and has been applied to 277 people. This study benefits from the programs SPSS 21.0 and AMOS 22.0 for analyzing the data. Confirmatory factor analysis has been used within the scope of the validity studies for the scale, and the methods of item-total correlations and Cronbach’s alpha have been used within the scope of the reliability study. Cronbach’s alpha for the overall Enriched Life Scale has been determined as 0.97 and as 0.94, 0.93, 0.89, 0.88, and 0.87 for the respective sub-scales. The item-total correlations for all items on the scale have been detected to be above .30 (ranging from 0.49 to 0.74). The retired officers who participated in the research answered “I agree” for enriched life (4.05 ± 0.59), genuine relationships (4.14 ± 0.66), sense of purpose (4.10 ± 0.66), engaged citizenship (3.83 ± 0.79), mental health (4.08 ± 0.67), and physical health (4.09 ± 0.71). The scores from the Enriched Life Scale and its sub-dimensions were determined not to show significant differences with respect to the retired officers’ active duty corps (p > 0.05), the branch of service to which they belonged (p > 0.05), or rank at retirement (p > 0.05); significant differences were determined for their scores from the sub-dimensions of sense of purpose (χ22 = 8.03, p < 0.05) and engaged citizenship (χ22 = 8.46, p < 0.05) and for the Enriched Life Scale scores (χ22 = 6.45, p < 0.05) with respect to their education/training circuit.

Anahtar Kelimeler

Military habitus, Enriched Life Scale, Adjusting to civilian life, Retired officer

Kaynakça

• Angel, C. M., Woldetsadik, M. A., Armstrong, N. J., Young, B. B., Linsner, R. K., Maury, R. V. and Pinter, J. M. (2018). The Enriched Life Scale (ELS): Development, exploratory factor analysis, and preliminary construct validity for U.S. military veteran and civilian samples. Translational Behavioral Medicine, 10(1), 278–291. Angel, C. M., vd. (2019). Confirmatory factor analysis of the enriched life scale among US military veterans. Frontiers in Psychology, 10.
• Başpınar, A. (2012). Sosyolojinin konusu olarak ordu ve asker: Askeri sosyoloji. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(24), 279–314.
• Başpınar, A. (2018). Amerika Birleşik Devletleri’nde sivil-asker ilişkileri (Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
• Bourdieu, P, J-C. (1990). Reproduction in education, society and culture (R. Nice, trans.). Sage.
• Bourdieu, P. (2016). Devlet üzerine: College de France dersleri (İkinci Baskı). (A. Sümer, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Pratik nedenler (İkinci Baskı). (H. Uğur Tanrıöver, Çev.). Hill Yayın.
• Büyüköztürk, Ş., Şekercioğlu, G. ve Çokluk, Ö. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (Beşinci Baskı). Pegem Yayınları.
• Caforio, G. (2017). Askeri sosyoloji (Z. Uzun, H. Bayramlık, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık.
• Castro, C. A. and Dursun, S. (2019). Military veteran reintegration: Approach, management, and assessment of military veterans transitioning to civilian life. Academic Press.
• Castro, C. A. and Kintzle, S. (2014). Suicides in the military: The post-modern combat veteran and the hemingway effect. Springer.
• Cooper, L., Caddick, N., Godier, L., Cooper, A. and Fossey, M. (2016). Transition From the Military Into Civilian Life. Armed Forces & Society, 44(1), 156–177.
• Durkheim, E. (2013). Toplumbilimin yöntem kuralları (Ö. Ozankaya, Çev.). Cem Yayınevi.
• Huntington, S. P. (2006). Asker ve devlet: Sivil asker ilişkilerinin kuram ve siyasası (İkinci Baskı). (K. U. Kızılaslan, Çev.). Salyangoz Yayınları.
• Kızılaslan, K. U. (2018). Dış politikanın sivil-asker ilişkileri üzerindeki etkisi: AB koşulluluk ilkesi ve Türkiye’nin ulusal güvenlik paradigması (yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınhay, D. Kömürcü, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tocqueville, A. (2016). Amerika’da demokrasi (S. Sertdemir Özdemir, Çev.). İletişim Yayınları.
• Zogas, A. (2017). US Military veterans’ difficult transitions back to civilian life and the VA’s response.