93 HARBİ’NDE OSMANLI DEVLETİ-AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ARASINDAKİ SİLAH TİCARETİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 80 - 93, 28.11.2022

Kübra Gövez

Öz

XIX. yüzyılda gerçekleşen en önemli olaylardan biri olan 93 Harbi, 1877-1878 yılları arasında Çarlık Rusya’nın siyasi çıkarları sonucu meydana gelmiştir. Osmanlı Devleti, artan Rus tehdidi nedeniyle orduyu modernize etme faaliyetine girişmiştir. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde gelişen teknolojik gelişmeleri yakından takip eden Osmanlı, dönemin en modern ve kaliteli silahını temin etmek için büyük çaba göstermiştir. Böylece Osmanlı, dış tehlikelere karşı kendini korumak adına 93 Harbi’nde silah ithalatına ağırlık vermiş ve Amerika Birleşik Devletleri başat olmak üzere, İngiltere ve Almanya gibi Avrupa ülkelerinden yeni silahlar satın almıştır. Osmanlı ile Amerika Birleşik Devletleri arasında silah ticareti Amerikan Savaşı’ndan sonra başlamış ve II. Abdülhamid döneminde zirveye ulaşmıştır. Çalışmamızda Osmanlı’nın ilk kez büyük bir oranda toprak kaybetmesine ve yıkılma dönemine girmesine neden olan 93 Harbi’nde kullandığı silah ve mühimmatları nasıl temin ettiğinden bahsedilmiştir. Bu doğrultuda Osmanlı ile Amerika Birleşik Devletleri arasında gerçekleşen silah ithalatı ve Amerikan silah şirketleri ile yaşanan sıkıntılar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusya, ABD, Martini-Henry, Winchester, Osmanlı Devleti

ARMS TRADE BETWEEN THE OTTOMAN EMPIRE-UNITED STATES IN THE 93 WAR

Öz

The War of 93, one of the most important events of the 19th century, took place between 1877 and 1878 as a result of Russia's political interests. The Ottoman Empire started to modernize the army due to the increasing Russian threat. The Ottoman Empire, which closely followed the technological developments in Europe and America, made great efforts to procure the most modern and highest quality weapons of the period. For this purpose, Ottoman Empire imported weapons and ammunition from different countries. America is one of the countries from which the Ottoman Empire supplied weapons and ammunition in the War of 93. The arms trade between the Ottoman Empire and America started after the American Civil War and reached its peak during the reign of Abdülhamid II. Our study mentions how the Ottoman Empire obtained the weapons and ammunition used by the Ottoman Empire during the 93 War, which caused the Ottomans to lose a large amount of land for the first time and enter the period of collapse. Accordingly, the arms imports between the Ottomans and America and the experiences with the American arms companies were discussed.

Anahtar Kelimeler

Russia, USA, Martini-Henry, Winchester, Ottoman Empire

Kaynakça

• Barlas, M. (2001). Türkiye Üzerine Pazarlıklar. İstanbul: Birey Yayınları.
• Beşirli, M. (2004). “II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı Ordusunda Alman Silahları”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 121-139.
• Erhan, Ç. (2001). Türk-Amerikan İlişkilerinin Tarihsel Kökenleri. Ankara: İmge Yayınları.
• Fendoğlu, H. T.(2002). Modernleşme Bağlamında Osmanlı-Amerika İlişkileri (1786-1929). İstanbul: Beyan Yayınları.
• Gencer, A. İ. (2008). Türk-Amerikan Silah Ticareti Tarihi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Herbert, W. (2013). Plevne Müdafaası. (Çev. Ali Kurdoğlu), İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Köprülü, O. (1987).“Tarihte Türk-Amerikan Münasebetleri”. Belleten, 51(200), 927-947.
• Kurat, A. N. (1959). Türk-Amerikan Münasebetlerine Kısa Bir Bakış (1800-1959). Ankara: Doğuş Yayınları.
• Nedim, İ. (2002). “1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı”. Türkler, 13, 15-23.
• Sander, O. (1977). ABD Dışişleri Belgeleriyle Türk-ABD Silah Ticaretinin İlk Yüzyılı 1829-1929. İstanbul: Çağdaş Yayınları.
• Satış, İ. (2011). “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Amerika Silah Ticareti”. History Studies Dergisi (Journal of History Studies), 295-311.
• Sedes, H. (1935). 1875-1878 Osmanlı Ordusu Savaşları. İstanbul: Askeri Matbaa.
• Sükan, Ş. (1985). Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi Osmanlı Devri 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Soyluer, S. (2018).“Tüfekhane-i Âmire’yi Mamur Kılmak: Osmanlı Tüfek İmalatında Avrupalı Uzmanların Rolü”. Osmanlı Araştırmaları Dergisi, 52(52), 267-309.
• Şafak, N. (2003). Osmanlı-Amerikan İlişkileri. İstanbul: Osav Yayınları.
• Nejat E. (1993). Tarih Boyunca Türk Toplumunda Silah Kavramı ve Osmanlı İmparatorluğunda Kullanılan Silahlar. Ankara: TTK Basımevi.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti İdare. 1150/17.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti İdare. 1150/75.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, İrâde-i Mesâil-i Mühimme. 55/2487.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, İrâde-i Mesâil-i Mühimme. 56/2585.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, İrâde-i Mesâil-i Mühimme. 57/2613.
• Tetik, F. (2017). “Silah İthalatı ve Kara Harp Sanayi”. Osmanlı Askeri Tarihi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918). (Ed. Gültekin Yıldız), İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tetik, F. (2018). Sultanın Silahları II. Abdülhamid Dönemi Savunma Sanayii ve Silah Teknolojisi (1876-1908). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Uyar, M. (2020). Osmanlı Askerî Tarihi, (Çev. Mesut Uyar), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ünver, M. (2013). “Teknolojik Gelişmeler Işığında Osmanlı-Amerikan Silah Ticaretinin İlk Dönemi”. Tarih Araştırmaları Dergisi, 32, 195-220.
• Yorulmaz, N. (2018). Büyük Savaşın Kara Kutusu, II. Abdülhamid’den I. Dünya Savaşına Osmanlı Silah Pazarının Perde Arkası. İstanbul: Kronik Yayınları.
• Yurdakul, E. S. (2019). 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşında (93 Harbi) Askeri Sağlık Hizmetleri. Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.