FEODALİTEDE DEVLET: SİYASAL VE İKTİSADİ DÜZENE BİR BAKIŞ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 369 - 386, 15.06.2024

Metehan Bekleviş

https://doi.org/10.58702/teyd.1432403

Öz

Feodalitenin devleti, toprağa ve tarıma dayalı hiyerarşik bir örgütlenme tipidir. Feodalitede senyör, vassal ve serf toplumsal yapıyı oluşturan ögelerdir. Bu çalışmanın amacı feodal devletteki siyasal ve iktisadi yapıyı toplumsal ögeleriyle birlikte incelemektir. Merkezi yönetim anlayışından uzak bir şekilde oluşan feodalite, serflerin üzerinden elde edilen rantın senyörleri zenginleştirdiği iktisadi düzeni temsil eder. Feodal dönem, siyasi ve iktisadi bakımdan kilisenin etkisindedir. Feodal dönem kendisine özgü siyasi ve iktisadi bir oluşum meydana getirmiştir. Teknolojik gelişmelerin az olduğu dönemde emek gücüne hâkim olmak önem arz etmiştir. Fakat teknolojik gelişmelerin elde edilmesiyle birlikte emek gücüne olan ihtiyacın azalmasının sonucunda feodal devletin önemini kaybetmeye başladığı ve çözülmelerin meydana geldiği görülür. Feodal döneme ilişkin yapılan çalışmalar iki farklı yöntemle alınmıştır. Bazı yazarlar feodal dönemi insanlık tarihindeki gelişmenin bir aşaması olarak görürken diğerleri bu düzene insan emeğinin sömürülmesi olarak bakmaktadırlar. Bu çalışmada genel hatlarıyla feodalitenin devleti, siyasi ve iktisadi düzen başlıkları kapsamında ele alınarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Feodalizm, Feodalite, Devlet, Siyasel Düzen, Orta Çağ

THE STATE IN FEODALITY: A LOOK AT POLITICAL AND ECONOMIC ORDER

Öz

Feudal state is a type of hierarchical organization fundamentally based on land and agriculture. The social structure in a feudal state consists of lords, vassals, and serfs. This study aims to explore the political and economic structures within the feudal state, alongside its social elements. Characterized by a lack of centralized governance, the feudal state represents an economic system where rents extracted from serfs enrich the lords. The era is significantly influenced by the church in both political and economic aspects. It has developed a unique political and economic formation. In an era with minimal technological advancements, dominance over labor was of utmost importance. However, as technological advancements emerged, the demand for manual labor decreased, leading to the decline and disintegration of the feudal state. Research on this era adopts two distinct methodologies: some authors regard the feudal period as a stage in the evolution of human history, while others view this system as the exploitation of human labor. This study comprehensively discusses the feudal state, its political and economic systems, through an analytical lens within these frameworks.

Anahtar Kelimeler

Feudalism, Feudality, State, Political Order, Middle Ages

Kaynakça

• Acemoğlu, D., Robinson, J. A. (2023). Ulusların düşüşü: Güç, refah ve yoksulluğun kökenleri (80. Baskı). (S. Silahlı, Çev.). Doğan Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi 2012).
• Ağaoğulları, M. A. (2020). Ortaçağ ve feodalite. M. A. Ağaoğulları (Ed.), Sokrates’ten jakobenlere batı’da siyasal düşünceler (10.Baskı, s. 237-262) içinde. İletişim Yayınları.
• Ağaoğulları, M. A. ve Köker, L. (1991). İmparatorluktan tanrı devletine. İmge Yayınevi.
• Albertoni, G. (2014a). Feodalizm. U. Eco (Ed.), Ortaçağ: Barbarlar, hıristiyanlar, müslümanlar (s. 211-216) içinde. (L. Basmacı Tonguç, Çev.). Can Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2010).
• Albertoni, G. (2014b). Feodalizm. Eco, U. (Ed.), Ortaçağ: Katedraller, şövalyeler, şehirler (s. 180-184) içinde. (L. Basmacı Tonguç, Çev.). Can Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2010).
• Aydemir, C. ve Genç, S. Y. (2011). Ortaçağın sosyoekonomik düzeni: Feodalizm. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 226-241.
• Aydın, S. ve Berge, M. (1995). Feodaliteye giden iki yol: Avrupa ve bizans. Kebikeç, (1), 115-144.
• Aydoğdu, M. (2016). Ortaçağ feodal mülkiyet anlayışı ve osmanlı hukukundaki toprak sisteminin türk hukukundaki tarımsal işletmelerin mirasçılara özgülenmesine etkileri. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(2), 1-26.
• Bloch, M. (2019). Feodal toplum (6. Baskı). (M. A. Kılıçbay, Çev.). Doğu Batı Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1939).
• Cevizci, A. (2009). Feodalizm/ feodalite. A. Cevizci (Ed), Felsefe ansiklopedisi (s. 429-448) içinde. Ebabil Yayıncılık.
• Davide, D. (2014). Pazarlar, panayırlar, ticaret ve ulaşım yolları. Eco, U. (Ed.), Ortaçağ: Katedraller, şövalyeler, şehirler (s. 161-165) içinde. (L. Basmacı Tonguç, Çev.). Can Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2010).
• Dobb, M. (1984). Yanıt. (M. Gürer ve S. Sökmen Çev.). Feodalizmden kapitalizme geçiş (3. Baskı, s. 60-71) içinde. Metis Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1978).
• Duby, G. (1990). Ortaçağ insanları ve kültürü. (M. A. Kılıçbay, Çev.). İmge Kitabevi.
• Erez, E. (2017). Feodal sistemin sosyal hayat üzerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Eroğul, C. (2017). Devlet nedir? (2.Baskı). Yordam Kitap.
• Goff, J. L. (2019). Ortaçağ batı uygarlığı (3.Baskı). (H. Güven ve U. Güven Çev.). Doğu Batı Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1982).
• Hilton, R. (1984). Giriş. (M. Gürer ve S. Sökmen Çev.). Feodalizmden kapitalizme geçiş (3. Baskı, s. 7-31) içinde. Metis Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1978).
• Huberman, L. (2021). Feodal toplumdan yirminci yüzyıla (20. Baskı). (M. Belge, Çev.). İletişim Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1963).
• Kerov, Z. M. (2016). İlkel toplum köleci toplum feodal toplum. (G. Birol, Çev.). Yason Yayınları.
• Laski, H. J. (2020). Teori ve pratikte devlet. (D. Topçu, Çev.). Fol Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi 1956).
• Mann, M. (2012) İktidarın tarihi I: Başlangıcından 1760’a kadar toplumsal iktidarın kaynağı. (S. Torlak, Çev.). Phoenix Yayınevi. (Orijinal eserin basım tarihi 1986).
• Özçelik, S. (1950). Avrupa feodalitesinin siyasi ve iktisadi mahiyeti. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 16(1), 320-360.
• Özil, H. (2018). Feodal topluma alternatif bir bakış: Tipler. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(6), 859-867.
• Pirenne, H. (2018). Ortaçağ avrupa’sının ekonomik ve sosyal tarihi (9.Baskı). (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İletişim Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1936).
• Pirenne, H. (2019). Ortaçağ kentleri (9.Baskı). (Ş. Karadeniz, Çev.). İletişim Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1927).
• Poggi, G. (2016). Devlet: Doğası, gelişimi ve geleceği (5.Baskı). (A. Babacan, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1990).
• Poggi, G. (2019). Modern devletin gelişimi: Sosyolojik bir yaklaşım (9.Baskı). (Ş. Kut ve B. Toprak, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1978).
• Ryan, M. (2011). Özgürlük, hukuk ve ortaçağ devleti. Q. Skinner ve B. Strath (Ed.), Devletler ve yurttaşlar (s. 55-71) içinde. (G. Aksay Çev.). İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2007).
• Sander, O. (2011). Siyasi tarih ilkçağlardan 1918'e (22.Baskı). İmge Kitabevi.
• Sweezy, P. (1984). Eleştiri. (M. Gürer ve S. Sökmen Çev.). Feodalizmden kapitalizme geçiş (3. Baskı, s. 32-59) içinde. Metis Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1978).
• Uslu, A. (2021). Siyasal düşüncelerin toplumsal tarihi 2: Özgürlük, güvenlik ve birey (1300-1789). Yordam Kitap.
• Ülgen, P. (2018). Orta çağ avrupasında esaretten feodalizme toplum. Kültür Evreni, 95-113.
• Ülgen, P. (2010). Ortaçağ avrupasında feodal sisteme genel bir bakış. Mukaddime, (1), 1-17.
• Ülgener, S. F. (2006). İktisadi çözülmenin ahlak ve zihniyet dünyası. Der Yayınları.
• Wallerstein, I. (2015). Modern dünya sistemi I, (7.Baskı). (L. Boyacı, Çev.). Yarın Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 1974).
• Wood, E. M. (2016a). Özgürlük ve mülkiyet: Rönesans’tan aydınlanma’ya batı siyasal düşüncesinin toplumsal tarihi (2.Baskı). (O. Köymen, Çev.). Yordam Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi 2012).
• Wood, E. M. (2016b). Sermaye imparatorluğu (2.Baskı). (O. Köymen, Çev.). Yordam Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi 2003).
• Wood, E. M. (2020). Yurttaşlardan lordlara: Eskiçağdan ortaçağa batı siyasal düşüncesinin toplumsal tarihi (4.Baskı). (O. Köymen, Çev.). Yordam Kitap. (Orijinal eserin basım tarihi 2008).
• Yılmaz, G. (2015). Orta çağ Avrupa’sındaki karanlık feodalizmin iktisatla aydınlanışı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.