LÜBNAN’DAKİ FİLİSTİNLİ MÜLTECİLER

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: Filistin, 128 - 149, 31.12.2024

Mehmet Erkan Kıllıoğlu

https://doi.org/10.58702/teyd.1540495

Öz

Ortadoğu bölgesinin görünümü 1947 yılı Kasım ayında BM Genel Kurulu’nun Filistin bölgesinde, Yahudi Devleti ve Filistin olmak üzere iki ayrı devlet kurulmasını öngören Taksim Planı’nın ilanından 6 ay sonra, İsrail’in kuruluşu ile kökten değişmiştir. 15 Mayıs 1948’de ortaya çıkan bu durum, İsrail ile komşusu 5 Arap devleti arasında savaşa yol açmıştır. Savaştan en kazançlı çıkan ülke topraklarını neredeyse iki katına çıkaran İsrail olurken en zararlı çıkan da Filistinliler olmuştur. Evlerini ve topraklarını kaybettikleri gibi mülteci olarak komşu ülkelere sığınmak zorunda kalmışlardır. Bu ülkelerden birisi de 1948 Savaşının da taraflarından olan Lübnan’dır. Ancak bu mültecileri hem dini saikler hem de demografik ve siyasi endişeler yüzünden iktidarı elinde tutan Marunîler başta olmak üzere Lübnan Devleti ve toplumunun bir kısmı istememiş, kendilerine yönelik bir tehdit olarak görmüştür. Çoğu Müslüman olan Filistinlilerin kalıcı hale gelmesi ve hak sahibi olmaları durumunda ülkenin hassas siyasi dengelerini bozmalarına kesin gözüyle bakılmıştır. Bu yüzden mültecilik haklarının uzun sürmeyeceğini düşünen Filistinli göçmenlere sadece yabancı statüsü verilmesi yeterli görülmüştür. Onlar da geçici bir süre misafir edileceklerini düşündükleri bu yerde siyasi bir hak talebi mücadelesine girmemişlerdir. Temel hakları kısıtlanan ve izolasyon halinde yaşayan Filistinli mülteciler 15 yıl süren Lübnan İç Savaşından da ciddi zarar görmüştür.

Anahtar Kelimeler

Lübnan, Filistinliler, Lübnan İç Savaşı, Nehr'ül Barid

Etik Beyan

Bu makalede etik kurul onayı gerekli değildir. Etik kurul onayının gerekli olmadığını belirten imzalı bir onam formu sistemdeki makale işleme dosyalarına eklenmiştir.

Proje Numarası

-

PALESTINIAN REFUGEES IN LEBANON

Öz

The appearance of the Middle East changed radically with the establishment of Israel in November 1947, 6 months after the UN General Assembly announced the Partition Plan, which envisaged the establishment of two separate states in the Palestine region. This situation, which emerged on May 15, 1948, led to war between Israel and its five neighboring Arab states. While the country that benefited most from the war was Israel, which almost doubled its territory, the Palestinians were the ones who suffered the most. They lost their homes and lands and were forced to seek refuge in neighboring countries. One of these countries is Lebanon, which was also a party to the 1948 War. However, a part of the Lebanese state and society, especially the Maronites, who held power, did not want these refugees due to both religious motivations and demographic and political concerns, and saw them as a threat to themselves. For this reason, it was deemed sufficient to grant foreigner status to Palestinian immigrants who thought that their refugee rights would not last long Palestinian refugees, whose basic rights were restricted and who are living in isolation, also suffered serious damage from the 15-year Lebanese Civil War.

Anahtar Kelimeler

Lebanon, Palestinians, Lebanon Civil War, Nahr al-Bared

Etik Beyan

In this article, ethics committee approval is not required. A signed consent form stating that ethics committee approval is not necessary is included in the article processing files on the system.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Abboud, S. (2009). The Siege of Nahr al-Bared and the Palestinian Refugees in Lebanon. Arab Studies Quarterly, 31(1/2), 31-48.
• Abu Sharar, S. (2009). Community perspectives on protection: A knowledge, attitudes and practices analysis of Palestinian communities in Southern Lebanon. Danish Refugee Council (DRC).
• Al Jaro, H. (2019). Arapça kaynaklarda Filistin Kurtuluş Örgütü ve Lübnan iç savaşı (1975-1989) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Arı, T. (2017). Geçmişten günümüze Ortadoğu siyaset, savaş ve diplomasi. Alfa Yayınları.
• Armaoğlu, F. (1984). 20. Yüzyıl siyasi tarihi 1914-1980. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Armaoğlu, F. (2019). Filistin meselesi ve Arap-İsrail savaşları (1948-1988). Kronik Yayınları.
• Atacan, F. (2004). Değişen toplumlar değişmeyen siyaset Ortadoğu. Bağlam Yayıncılık.
• Ayhan, V. ve Tür, Ö. (2009). Lübnan: Savaş, barış, direniş ve Türkiye ile ilişkiler. Dora Yayınları.
• Bowker, R. (2003). Palestinian refugees: Mythology, identity, and the search for peace. Lynne Rienner Publishers. Bölme, S. ve Ulutaş, U. (2011). Birleşmiş Milletler’de Filistin oylaması: Devlete doğru?. SETA Analiz, (44), 1-24
• Bölme, S. M. ve Ulutaş, U. (Ed). (2012). Filistin’de Siyasi Aktörler ve Partiler. Siyaset ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA).
• Brynen, R. (1990). Sanctuary and survival: The PLO in Lebanon. Westview Press.
• Chatty, D. ve Hundt, G. L. (2005). Children of Palestine: Experiencing forced migration in the Middle East. Berghahn Books.
• Clark, J. A. ve Zahar, M. J. (2011). Critical junctures and missed opportunities: The case of Lebanon’s Cedar Revolution. Ethnopolitics, 14(1), 1-18. https://doi.org/10.1080/17449057.2014.924659
• Cleveland, W. L. (2008). Modern Ortadoğu tarihi (M. Harmancı, Çev.). Agora Yayıncılık. (Orijinal eserin basım tarihi 1993).
• Çelik, Ü. (2012). İç çatışmalar ve dış müdahaleler arasında Lübnan. History Studies, 4(1), 125-155. https://doi.org/10.9737/hist_460
• Dobre, D. N. (2018). Lübnan’ın “entegre etmeme” politikası bağlamında Filistinli Mülteciler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
• Ebrem, İ. S. (2021). Suriye Krizi’nin etki alanındaki ülke: Lübnan. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 2077-2090. https://doi.org/10.33206/mjss.890053
• El Khazen, F. (2000). The breakdown of the state in Lebanon, 1967-1976. I. B. Tauris Publications.
• Falk, R. (1984). The Kahan Commission Report on the Beirut Massacre. Dialectical Anthropology, 8(4), 319-324.
• Gorman, R. F. ve Mihalkanin, E. S. (2007). Historical dictionary of Human Rights and Humanitarian Organizations. Scarecraw.
• Gönlübol, M. (1996). Olaylarla Türk dış politikası 1919-1995 (9. Baskı). Siyasal Kitabevi.
• Hale, W. (2000). Türk dış politikası 1774-2000 (P. Demir, Çev.). Mozaik Yayınları. (Orijinal eserin basım tarihi 2000). Haveland, B. S. (2021). Shatila: The island of (in)stability. Parangolé, 1(1), 100-101
• Hersh, S. M. (2007). The redirection: Is the administrations new policy benefiting our enemies in the war on terrorism. https://www.newyorker.com/magazine/2007/03/05/the-redirection adresinden 22 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Hinnebusch, R. (1986). Syrian policy in Lebanon and the Palestinians. Arab Studies Quarterly, 8(1), 1-20.
• Hourani, A. (1966). Lebanon: From feudalism to modern state. Middle Eastern Studies, 2(3), 256-263.
• International Crisis Group. (2005a). Syria after Lebanon, Lebanon after Syria. Middle East Report N 39. https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/eastern-mediterranean/syria/syria-after-lebanon-lebanon-after-syria
• International Crisis Group. (2005b). Lebanon: Managing the gathering storm. Middle East Report N 48. https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/eastern-mediterranean/lebanon/lebanon-managing-gathering-storm
• International Crisis Group. (2007). Hizbollah and the Lebanese Crisis. Middle East Report N 69. https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/eastern-mediterranean/lebanon/hizbollah-and-lebanese-crisis
• International Crisis Group. (2009). Nurturing instability: Lebanon’s Palestinians Refugee Camps. Middle East Report N 84. https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/eastern-mediterranean/lebanon/nurturing-instability-lebanon-s-palestinian-refugee-camps
• Jaber, S. (1999). The current political, organizational and security situation in the Palestinian refugee camps of Lebanon. Journal of Palestine Studies, 29(1), 66-80. https://doi.org/10.2307/2676432.
• Kaştan, Y. (2012). Ortadoğu'da Arap-İsrail mücadeleleri ve Türkiye. Tarih ve Medeniyetler Tarihi 4, 1797-1816.
• Khalil, O. A. T. (2022). Lübnan’daki Filistinli mülteciler: Filistinli mültecilere yönelik dışlama politikası, siyasi ve ekonomik zorluklar [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Khawaja, M. ve Tiltnes, Å. A. (Eds). (2002). On the margins: Migration and living conditions of Palestinian Camp Refugees in Jordan. (FAFO Rapport no. 357). https://www.fafo.no/zoo-publikasjoner/fafo-rapporter/on-the-margins-migration-and-living-conditions-of-palestinian-camp-refugees-in-jordan adresinden 15 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Knudsen, A. (2007). The law, the loss and the lives of Palestinian Refugees in Lebanon. (CMI Working Paper WP 2007: 1). https://www.cmi.no/publications/2607-the-law-the-loss-and-the-lives-of-palestinian adresinden 23 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kor, Z. T. (2011). Ortadoğu’nun aynası Lübnan. İHH Kitap.
• Luttwak, E. N. (2010). The virtual American Empire: War, faith and power. Transaction Publishers.
• Manna, A. ve Golani, M. (2011). Two sides of the coin: Independence and Nakba 1948: Two narratives of the 1948 War andits outcome. The Institute of Historical Justice and Reconciliation.
• Mattar, P. (2000). Encyclopedia of the Palestinians. Fitzroy Dearborn Publishers.
• Muran, A. (2013). Hizbullah devlet olan örgüt. 21.Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Dergisi, 16, 1-64.
• Naylor, R. T. (1983). From bloodbath to whitewash: Sabra-Shatila and the Kahan Commission Report. Arab Studies Quarterly, 5(4), 337-361.
• Nisan, M. (2003). The conscience of Lebanon: A political biography of Ettiene Sakr (Abu-Arz). Frank Cass.
• Öymen, O. (2002). Silahsız savaş-bir mücadele sanatı olarak diplomasi. Remzi Kitabevi.
• Özdemirci, A. S. (2016). Suriye İç Savaşı’nın Lübnan’a etkileri (2011-2016). Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 3(2), 76-105. https://doi.org/10.26513/tocd.272252
• Pedersen, J., Randall, S. ve Khawaja, M. (Eds.) (2001). Growing fast: The Palestinian population in the West Bank and Gaza. FAFO Report No. 353, FAFO.
• Peteet, J. (1998). Post-partition Palestinian identities and the moral community. Social Analysis, 42, 63-87.
• Rougier, B. (2008). Fatah al-Islam: Un réseau jihadiste au cœur des contradictions libanaises. B. Rougier (Ed.), Qu'est-ce le salafisme (s. 179-210) içinde. Presses Universitaires de France.
• Sağlam, Z. (2014). Türk dış politikasında Lübnan. https://www.insamer.com/tr/turk-dis-politikasinda-lubnan_77.html adresinden 22 Ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Salibi, K. (1989). A house of many mansions. I.B. Tauris.
• Salibi, K. (1966). Lebanon under Fouad Chehab, 1958-1964. Middle Eastern Studies, 2(3), 211-226.
• Sander, O. (1998). Siyasi tarih, 1918-1994 (7. Baskı). İmge Yayınları.
• Sayigh, R. (2001). Palestinian refugees in Lebanon: Implantation, transfer or return? Middle East Policy, 8(1), 94-105. https://doi.org/10.1111/1475-4967.00009.
• Schulz, H. L. (2003). The Palestinian diaspora: Formation of identities and politics of homeland. Routledge.
• Schulz, H. L. ve Hammer, J. (2003). The Palestinian diaspora: Formation of identities and politics of homeland. Global diasporas. Routledge.
• Serhan, W. (2014). Palestnians in Lebanon: A racialized minority or one of many ‘Others’? Arap Center for Research and Policy Studies.
• Sfeir-Khayat, J. (2001). Du provisoire au permanent: les débuts de l’installation des réfugiés au Liban. The MIT Electronic Journal of Middle East Studies, 1, 30-42.
• Shahid, L. (2002). The Sabra and Shatila massacres: Eye-witness reports. Journal of Palestine Studies, 32(1), 36-58.
• Shaw, S. J. ve Shaw, E. K. (2000). Osmanlı İmparatorluğu ve modern Türkiye (II. Cilt). E Yayınları.
• Sınmaz, K. (2019). 70 yıldır yok sayılan insanlar: Lübnan’daki Filistinli mülteciler. https://www.insamer.com/tr/70-yildir-yok-sayilan-insanlar-lubnandaki-filistinli-multeciler_2538.html adresinden 28 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Sınmaz, K. (2020). Lübnan’daki Filistinli mülteciler: 75 yıldır yok sayılan insanlar. https://www.insamer.com/tr/lubnandaki-filistinli-multeciler-75-yildir-yok-sayilan-insanlar_3556.html adresinden 28 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Siklawi, R. (2010). The dynamics of Palestinian political endurance in Lebanon. Middle East Journal, 64(4), 597-611. https://doi.org/10.3751/64.4.15
• Sletten, P. ve Pedersen, J. (2003). Coping with conflict: Palestinian communities two years into the Intifada. FAFO Report, No. 408. FAFO.
• Takkenberg, A. (1998). The status of Palestinian refugees in international law. Clarendon Press.
• Tınas, M. (2020). Lübnan hükümeti ve Lübnan. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 7(2), 13-34. https://doi.org/10.26513/tocd.677921
• Ugland, O. F. (Ed). (2003). Difficult past, uncertain future: Living conditions among Palestinian refugees in camps and gatherings in Lebanon. FAFO Report No. 409, FAFO.
• Ziade, M. (2002). Lebanon: The new pro-Palestinianism deconstructed. Journal of Palestine Studies, 31, 54-58.